جهش جهانی قیمت اقلام بهداشتی در پی شیوع «کووید-١٩»

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شهروند، جهش قیمت ماسک و مواد ضدعفونی پس از شیوع کرونا بارها روی خروجی رسانه‌های ایران رفت اما این مسأله منحصر به ایران نیست و در رسانه‌های جهانی هم خبرساز شده است. جهش چندبرابری قیمت ماسک و الکل در کشورهای اروپایی در شرایطی رخ می‌دهد که آنها اعلام می‌کنند از زمان اعلام خبر شیوع کرونا در چین، آنها اقدام به ذخیره‌سازی ماسک کرده‌اند و با افزایش تولید تلاش می‌کنند قیمت‌ها را به حالت عادی برگردانند. کارشناسان اقتصاد جهانی هم معتقدند که برهم‌خوردن نظام عرضه و تقاضا می‌تواند در هرکجای دنیا جهش قیمت ایجاد کند اما این مسأله نباید زمان زیادی طول بکشد و کشورها با برنامه‌ریزی مناسب برای تولید باید به سرعت مسأله را کنترل کرده و اقلام بهداشتی را در اختیار متقاضیان بگذارند.

کرونا و جهش قیمت اقلام بهداشتی

در ماه دسامبر‌ سال ٢٠١٩ میلادی، ظهور یک بیماری ویروسی جدید به مهم‌ترین خبر روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های بین‌المللی بدل شد. نام این ویروس جدید کووید ١٩ نام دارد اما بیشتر با عنوان کرونا ویروس شناخته می‌شود. این بیماری جدید شباهت بسیاری به آنفلوآنزای فصلی دارد و بیماران مبتلا به آن علایمی مانند آنفلوآنزا را از خود نشان می‌دهند. اما تفاوت عمده این بیماری با دیگر بیماری ویروسی، عمر زیاد این ویروس در بیرون از بدن میزبان است.

علیرغم اینکه این ویروس برخلاف سارس، مرس یا حتی آنفلوآنزای فصلی نرخ مرگ‌ومیر بسیار پایین‌تری دارد، سرعت انتقال بالای این ویروس باعث شده است که وحشت شدیدی نسبت به این بیماری در بین مردم دنیا ایجاد شود. ترس از بیماری باعث شده است که از همان روزهای ابتدایی تقاضا برای انواع ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده و شوینده به‌شدت افزایش پیدا کند و قیمت این محصولات به‌شدت افزایش پیدا کند.

قیمت ماسک و الکل در ایران

در ایران پس از اینکه در ابتدای اسفندماه وزارت بهداشت به مشاهده اولین مورد مبتلا به ویروس کرونای جدید اذعان کرد، مردم به داروخانه هجوم برده و به خرید ماسک و مواد ضدعفونی اقدام کردند.

این مسأله باعث کمبود این اقلام در بازار ایران شد. برخی از فروشندگان از این کمبود برای سود بیشتر اقدام کردند و قیمت محصولات خود را به‌شدت افزایش دادند.

 در این بین ژل ضدعفونی‌کننده دست و ماسک بیشترین افزایش قیمت را داشت. هر عدد ماسک N٩٥  که در دی‌ماه به قیمت سه‌هزار تومان به فروش می‌رسید، در بهمن‌ماه در داروخانه‌ها به قیمت ٣٠ تا ٤٠‌هزار تومان مبادله می‌شد.

 همچنین ژل ضدعفونی‌کننده دست با افزایش ٨برابری از قیمت پنج‌هزار تومان در دی‌ماه به بیش از ٤٠ تا ١٠٠‌هزار تومان در بهمن‌ماه رسید. هر بطری دو لیتری الکل در ایران بین ٥٠ تا ١٢٠‌هزار تومان فروخته می‌شود. این مسأله باعث شد که مردم دولت را مقصر این کمبود بدانند. با وجود این، به نظر می‌رسد که این کمبود در کالاهای بهداشتی صرفا مختص ایران نیست و بسیاری از کشورهای دنیا با مشکل کمبود ماسک و محصولات بهداشتی مواجه هستند.

جهش ١٠ تا ٢٠ برابری ژل ضدعفونی

ویروس کرونا تا انتهای ماه فوریه میلادی به بیش از ٨٠ کشور دنیا انتقال پیدا کرده است. براساس پیش‌بینی‌ها انتظار می‌رود در آینده نزدیک کشورهای بیشتری به این ویروس آلوده شوند. این مسأله باعث شده است که هراس آلوده‌شدن به ویروس کرونای جدید به یک مسأله جهانی بدل شود.

درحال حاضر میزان مبتلایان اروپایی روز به روز درحال افزایش است. کانون این بیماری در اروپا، کشور ایتالیاست. بر طبق روایت شاهدان عینی در هفته‌های ابتدایی مشاهده کرونای جدید در ایتالیا محصولات بهداشتی مانند ماسک، دستکش، مایع ضدعفونی و حتی الکل و پنبه به‌شدت در داروخانه‌های این کشور نایاب شده است.

همچنین سایت‌های فروش اینترنتی در ایتالیا قیمت کالاهای بهداشتی را به‌شدت افزایش داده‌اند. سایت فروش اینترنتی آمازون (مخصوص ایتالیا) قیمت هر ژل ضدعفونی‌کننده دست را که تا پیش از ظهور کرونا کمتر از ١٠ یورو بوده، قیمت بین ١٠٠ تا ٢٠٠ یورو به فروش می‌رساند. در واقع قیمت ژل ضدعفونی در ایتالیا به حدود ١٠ تا ٢٠برابر رسیده است. این جهش ١٠ تا ٢٠برابری قیمت ژل دست در ایتالیا وضعیتی مشابه ایران رقم زده است.

بحران دستمال توالت در آلمان

اوضاع در دیگر کشورهای اروپایی نسبتا مشابه است. در اسپانیا ژل شست‌وشوی دست به‌شدت نایاب شده و قیمت هر عدد ماسک به بیش از ١٠ یورو افزایش یافته است.

در آلمان در هفته سوم ماه فوریه قیمت ماسک به‌شدت افزایش داشته و هر بسته پنج عددی ماسک در این کشور با قیمت ١٥٠ یورو معامله می‌شود. همچنین کمبود دستمال توالت درکشور آلمان به یک مشکل عمده تبدیل شده است و شهروندان آلمانی به سختی می‌توانند این محصول را تهیه کنند.

در نروژ که تا انتهای ماه فوریه میلادی تنها ٥٦ مورد ابتلا به کرونا در آن مشاهده شده، کمبود ماسک به یک مشکل جدی بدل شده است.

بحران کمبود ماسک تا آنجا پیش رفته است که یک سایت خبری نروژی(vg.no) گزارش داده است که از یک انبار بیمارستانی در شهر اُسلو، مقدار زیادی ماسک جراحی سرقت شده است.

قیمت ماسک در نروژ نیز بیش از ٦ برابر افزایش پیدا کرده و هر بسته ٥٠ عددی ماسک ساده جراحی که در ماه دسامبر ‌سال ٢٠١٩ میلادی به قیمت ١٦٠ کرون (نزدیک به ١٧ دلار آمریکا) به فروش می‌رسید، در انتهای ماه فوریه‌ سال‌جاری به قیمت بیش از ١٠٠٠ کرون (معادل ١٠٨ دلار آمریکا) مبادله می‌شود.

اوضاع در سوییس، اتریش و سوئد هم تقریبا مشابه است و ناظران از کمبود ماسک، محصولات ضدعفونی‌کننده دست و دستمال توالت خبر می‌دهند. در آمریکا و کانادا نیز قیمت ماسک در سایت آمازون به‌شدت افزایش پیدا کرده و در انتهای ماه فوریه هر عدد ماسک به قیمت ٤٠دلار به فروش می‌رسید.

راه متفاوت انگلیسی‌ها

در کشور انگلستان شرایط قدری متفاوت است. گرچه در داروخانه‌های محلی به سختی می‌توان ماسک و محصولات ضدعفونی پیدا کرد، اما فروشگاه‌های اینترنتی به راحتی محصولات مورد نیاز شهروندان را با همان قیمت قبلی به فروش می‌رسانند.

هر بسته ١٠ عددی ماسک جراحی در سایت فروش اینترنتی ebay به قیمت ١٤دلار به فروش می‌رسد. به عبارت دیگر، هر ماسک ١,٤دلار قیمت دارد که با دلار ١٥‌هزار تومانی این روزها هر ماسک در انگلستان حدود ٢١‌هزار تومان فروخته می‌شود.

همچنین هر لیتر الکل ٧٠‌درصد به قیمت ١٢ پوند و هر عدد پد الکلی به قیمت یک پوند به فروش می‌رسد.

دلیل این تفاوت درکشور انگلستان آن است که رسانه‌های انگلیسی در هفته‌های گذشته به شهروندان انگلیسی روش درست‌کردن محلول ضدعفونی‌ خانگی را آموزش داده‌اند. این مسأله باعث شده است که تقاضای شهروندان برای خرید محلول‌های الکلی در انگلستان تا حدودی کنترل شود. در استرالیا هم که درگیری کمتری با این بیماری دارد، قیمت ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده تا پایان ماه فوریه تغییر عمده‌ای نداشته است. هر بسته ١٥ عددی ماسک در داروخانه‌های استرالیا به قیمت سه دلار استرالیا معامله می‌شود و کمبود مواد شوینده و بهداشتی در بازار این کشور مشاهده نمی‌شود. درنهایت با توجه به اطلاعات به دست آمده می‌توان گفت که افزایش قیمت ماسک و مواد ضدعفونی‌کننده یک مسأله جهانی است.

کارشناسان اقتصادی، برهم خوردن تعادل عرضه و تقاضای بازار را دلیل این بحران می‌دانند و معتقدند که در نتیجه همه‌گیری این بیماری، تقاضا برای کالاهای بهداشتی به‌شدت افزایش پیدا کرده است. از طرف دیگر، کارخانه‌های تولید‌کننده نمی‌توانند در مدت محدود تولید خود را مطابق این تقاضا افزایش دهند. در نتیجه در بازار کمبود ایجاد شده و قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کنند. بنابراین به نظر می‌رسد نمی‌توان دولت‌ها را برای این افزایش قیمت مقصر دانست. کارشناسان معتقدند این وضع موقتی است و در هفته‌های آتی کارخانه‌ها برای دستیابی به سود بیشتر تولید ماسک و محصولات بهداشتی را افزایش خواهند داد و درنهایت قیمت این کالاها کاهش قابل توجهی خواهد داشت.