پدرکشی؛ پرده آخر سناریوی بن سلمان؟

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، از میان بیش از 20 شاهزاده‌ای که از روز پنجشنبه تاکنون بازداشت شده‌اند، چهار نفر از اعضای عالی‌رتبه خاندان سعود هستند. اتهام آنها همکاری با کشورهای غربی به‌ویژه آمریکا برای کودتا علیه ملک سلمان است؛ اما اتهام آنها هرچه باشد، نشان می‌دهد بن‌سلمان با طرح آنها قصد دارد رقبای احتمالی‌اش را از میدان به در کند. شاهزاده احمد بن عبدالعزیز، برادر 77ساله ملک سلمان در میان بازداشتی‌هاست؛ کسی که به اعتقاد بسیاری مانعی بزرگ برای جانشینی بن سلمان است. پسر او، نایف بن احمد هم همراه پدرش بازداشت شده است و پسر نایف هم، شاهزاده محمد بن نایف، ولیعهد و وزیر کشور پیشین دیگر شاهزاده عالی‌رتبه‌ای است که بازداشت شده است. این در حالی است که پیش‌تر گفته شده بود او از سال 2017 و معرفی محمد بن سلمان به عنوان ولیعهد در حصر خانگی است. نام برادر محمد، نواف بن نایف هم میان بازداشت‌شدگان دیده می‌شود. تا اینجا نایف بن احمد، عالی‌رتبه‌ترین شاهزاده سعودی است که گرفتار نقشه عموزاده‌اش شده؛ او عالی‌ترین مقام سعودی در نیروهای مسلح و یگان‌های اطلاعاتی مربوط به آنهاست. تاکنون تنها مسئله‌ای که درباره این بازداشت‌ها اعلام شده، این است که شخص ملک سلمان و نه پسرش حکم بازداشت این افراد را امضا کرده است، بااین‌حال هنوز مشخص نیست که این بازداشت‌ها مانند اتفاقی که سال 2017 در هتل ریتز ریاض افتاد، با پرداخت پول حل می‌شود یا نه اتهام مطرح‌شده قرار است کار آنها را به جاهای باریک‌تر بکشاند.

در همین حال علی شهابی، از تحلیلگران عربستانی و از هواداران ولیعهد این کشور، اتهام کودتا را یک شایعه می‌داند و معتقد است «مردم با توجه به تعداد بالای شاهزادگانی که می‌توانند جانشین ملک سلمان باشند، باید قدردان حساسیت‌هایی باشند که برای انتخاب این گزینه صرف می‌شود».

هم‌زمان درحالی‌که نیروهای امنیتی در حال بازداشت شاهزاده‌های سعودی بودند، عده‌ای دیگر از این شاهزاده‌ها با انتشار توییت‌هایی به حمایت از ملک سلمان و پسرش محمد پرداختند و آن‌چنان‌که

Middle East Eye از منابع عربستانی خود نقل کرده است، محمد بن سلمان به شاهزاده‌های سعودی دستور داده بوده با انتشار توییتی وفاداری خود به او را اعلام کنند. 

هم‌زمان بازداشت گسترده شاهزادگان ارشد این پادشاهی، گمانه‌زنی‌ها درباره وضعیت بد جسمانی ملک سلمان را تقویت کرده است؛ بسیاری می‌گویند او مرده یا در آستانه مرگ قرار دارد؛ گمانه‌زنی‌هایی که روز گذشته با انتشار تصاویری از ملک سلمان در جلسه ادای سوگند سفرای این پادشاهی در اوکراین و اروگوئه زیر سؤال رفته‌اند.

به نظر می‌رسد ماجرا ارتباطی به شخص ملک سلمان ندارد و همه‌چیز به محمد پسرش مرتبط است. محمد بن سلمان ولیعهد 34ساله عربستان تا همین‌جا نیز به‌خوبی قدرتش را به‌عنوان رهبر اصلی این پادشاهی به‌جای پدر 84ساله‌اش نشان داده است؛ اما موج جدید بازداشت‌ها شواهد جدیدی برای این موضوع ارائه می‌دهد که او تا چه اندازه می‌تواند در دفع رقبای احتمالی‌اش پیش برود؛ موضوعی که بسیاری از هم‌رده‌های محمد را وحشت‌زده کرده است. این بازداشت‌ها همچنین این سؤال را ایجاد کرده است که آیا محمد بن سلمان واقعا از احتمال کودتا علیه خودش ترسیده یا به‌دنبال آن است تا هر گزینه‌ای را که احتمال قدرت‌گیری دارد، در نطفه خفه کند. هم‌زمان با اینکه برای گرفتن کامل قدرت از پدر پیرش آماده می‌شود. موضوعی که نه‌تنها اعضای خاندان پادشاهی سعودی، بلکه تقریبا تمامی تحلیلگران را شوکه کرده، بازداشت احمد برادر پادشاه است. احمد همواره رابطه بسیار نزدیکی با برادرش داشته و همین موضوع او را تا اینجا از گزند برادرزاده دور نگه داشته بود. حالا احمد درحالی‌که برادر بزرگش همچنان در قید حیات است، به اتهام کودتا بازداشت شده. طرفداران محمد در خاندان پادشاهی می‌گویند او تا اینجا با سعه صدر زیادی با این شاهزاده‌ها رفتار کرده است؛ شاهزاده‌هایی که مدت‌هاست در «قدرت ولیعهد اختلال ایجاد کرده‌اند». این در حالی است که منابع نیویورک‌تایمز در خاندان سعودی گفته‌اند علت بازداشت این شاهزاده‌ها شکایت از بن سلمان در دورهمی‌های خانوادگی و نه چیزی بیشتر بوده است. همین افراد به نیویورک‌تایمز گفته‌اند درحال‌حاضر هیچ نشانه‌ای مبنی بر انتقال قدرت در پادشاهی عربستان وجود ندارد.

در همین حال بازداشت گسترده اعضای خاندان سعودی، از او در چشم سایرین رهبری اقتدارگرا ساخته و نشان داده است او در برابر تهدیدهای احتمالی از چه رویکردهای خصمانه و نه سیاست‌مدارانه‌ای استفاده می‌کند. حالا توجیه همین رویکردها برای سایر کشورها احتمالا سخت‌تر از توجیه افکار عمومی عربستان خواهد بود؛ کشورهایی که تا اینجا چشمشان را روی تمام اتفاقاتی که محمد بن سلمان عاملشان بوده بسته‌اند. جنگ یمن و قتل خاشقجی هنوز موضوعاتی هستند که ولیعهد عربستان از زیر آنها کامل در نرفته است. حالا هت‌تریک سلمان با بازداشت شاهزاده‌های عالی‌رتبه سعودی که از قضا روابط خوبی با سایر کشورها دارند، کامل شده است؛ هت‌تریکی که اعتماد به پادشاهی سعودی را از همیشه سخت‌تر کرده است. این در حالی است که مقامات سعودی اعلام کرده‌اند پادشاه این کشور به‌زودی بیانیه‌ای دراین‌باره منتشر خواهد کرد؛ بیانیه‌ای که انتظار نمی‌رود کسی آن را باور کند.

این‌چنین به نظر می‌رسد که برنامه محمد بن سلمان در برابر مخالفانش که سال 2017 با محبوس‌کردن صدها نفر از اعضای خانواده‌اش در هتل ریتز کارلتون آغاز شد و سال بعد با قتل خاشقجی روزنامه‌نگار به اوج رسید، حالا با پاک‌سازی کامل دیوان پادشاهی ادامه پیدا کرده است؛ اینکه گام بعدی چقدر می‌تواند سهمگین باشد، برای هیچ‌کس قابل پیش‌بینی نیست؛ اما خیلی از تحلیلگران اگر هم نگویند، در ذهنشان به یک اتفاق فکر می‌کنند: پدرکشی.