شایع ترین سرطان ها در ایران کدامند؟

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، افزود: در ایران نیز، هفته اول بهمن به عنوان هفته ملی مبارزه با سرطان نامگذاری شده و از ۶ سال پیش پویش ملی مبارزه با سرطان با هدف اطلاع رسانی و جلب حمایت برای کنترل سرطان و با شعار «سرطان قابل پیشگیری و درمان است، با خودمراقبتی و امید»، برگزار می شود.

وی ادامه داد: نگاهی به آخرین گزارش ثبت سرطان نشان می دهد که تعداد کل موارد جدید سرطان در هر سال در ایران ۱۲۵ هزار نفر است که ۵۳ درصد در مردان و ۴۷ درصد در زنان است و پر بروزترین سرطان ها در مردان؛ معده، پوست، پروستات، روده بزرگ و مثانه و در زنان؛ پستان، روده بزرگ، تیروئید، پوست و معده بوده و در هر دو جنس نیز شامل پستان، پروستات، روده بزرگ، پوست و معده ثبت شده است.

ملک زاده افزود: بروز سرطان در ایران به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر به ترتیب در مردان و زنان ۱۷۵ و ۱۴۹ نفر و کمتر از متوسط جهانی است (در جهان در مردان و زنان به ترتیب ۲۱۹ و ۱۸۳) اما هم در جهان و هم در ایران تعداد موارد سرطان طی ۲ دهه آینده افزایش خواهد یافت. البته این افزایش در همه کشورهای در حال توسعه بیش از کشورهای توسعه یافته است و مهم ترین دلیل آن هم افزایش امید به زندگی و جمعیت رو به رشد سالمندان است که در کشورهای در حال توسعه بارزتر است. دو دلیل دیگر شیوه زندگی نا سالم و عوامل محیطی است.

وی گفت: به همین دلیل «برنامه ملی مدیریت سرطان» ایران با استفاده از تجربیات دیگر کشورها به خصوص پیشنهادات سازمان جهانی بهداشت و نظرات صاحبنظران و خبرگان تدوین شده و تعیین کننده سیاست ها، راهبردها، اهداف و فعالیت های کنترل سرطان از سال ۱۳۹۲ است و نقشه راه وزارت بهداشت تا سال ۱۴۰۴ را مشخص می کند.

ملک زاده، هدف از اجرای این برنامه را کاهش بروز و مرگ و میر و بهبود کیفیت زندگی بیماران عنوان کرد و افزود: این برنامه می تواند به عنوان یک الگو مورد استفاده دیگر کشورها به ویژه کشورهای منطقه شرق مدیترانه EMRO قرار گیرد.

معاون وزیر بهداشت، ادامه داد: از سویی دیگر، به منظور بررسی وضعیت موجود زیرساخت ها و نیروی انسانی همچنین پیش بینی نیازها تا سال ۱۴۰۴، «برنامه آمایش سرزمینی سرطان» طراحی شد تا نوع مراکز و تجهیزات آنها و توزیع آنها در سطح کشور با کمک سامانه GIS مشخص شود.

ملک زاده در همین زمینه افزود: حاصل این برنامه، دو سند مهم است. سند «توسعه شبکه ملی مراقبت سرطان» و سند «توسعه نیروی انسانی حوزه سرطان». در قالب سند «توسعه شبکه ملی مراقبت سرطان»، یکی از انواع مراکزی که پیش بینی شد، مراکز تشخیص زودهنگام سرطان بود که ۷۵ عدد از آنها سال گذشته افتتاح شد.

وی ادامه داد: همچنین خوشبختانه با اصلاح فرایندهای ثبت سرطان و برگزاری کارگاه های متعدد، گزارش های کشوری بود که جایگاه ایران از نظر شاخص های مختلف از جمله پوشش، کیفیت و زمان مندی (Timeliness) ارتقا یافت. در این مسیر، سامانه ملی سیمای سرطان، نقش مهمی ایفا کرده است و با دریافت آنلاین اطلاعات مراکز پاتولوژی و درمانی، کیفیت ثبت بیش از پیش ارتقا خواهد یافت.

نایب رئیس کمیته ملی سرطان، افزود: در همین راستا، با تلاش های معاونت بهداشت به جز تولید بسته ها و فیلم های آموزشی به منظور ارتقای دانش عمومی، برنامه های آموزش چهره به چهره برای مراجعه کنندگان به PHC در خصوص پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان اجرا می شود. همچنین از سال ۲۰۱۴، هر ساله و در نزدیکی روز جهانی مبارزه با سرطان، پویش های ملی و منطقه ای به منظور افزایش آگاهی عمومی و جلب حمایت مردم و سیاستگزاران در زمینه کنترل سرطان و با مشارکت دانشگاه های علوم پزشکی و سازمان های مردم نهاد و خیریه در سراسر کشور برگزار می شود.

وی گفت: یکی از مهم ترین اقدامات دیگر، افزایش کمیت و کیفیت زندگی بیماران و مدیریت هزینه ها، تشخیص و درمان سرطان بر اساس استانداردهای روز دنیاست. به همین منظور با همت معاونت درما ن وزارت بهداشت با همکاری انجمن های علمی و بهره گیری از سامانه ابداعی نظرسنجی از خبرگان، تدوین ۱۲ گایدلاین دارویی سرطان و دستورالعمل اجرایی آنها انجام و ابلاغ شد.

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، افزود: گزارش سازمان های بیمه گر نشان داد که اجرای این گایدلاین ها منجر به کاهش مصرف حدود ۱۰ درصدی شده است. در همین زمینه تدوین گایدلاین برای سرطان های شایعی چون پستان، معده، روده بزرگ، ریه و پروستات انجام شده است. به جز اینها و برای ارتقای کیفیت خدمات، «دستورالعمل مدیریت خدمات شیمی درمانی» نیز ابلاغ و اجرا شد.

ملک زاده گفت: در زمینه پژوهش های مربوط به سرطان، ایران در ده سال اخیر موفق ترین کشور منطقه خاورمیانه و شمال افریقا و بین همه کشورهای اسلامی از نظر تولید علم مفید در زمینه سرطان بوده است.

وی افزود: در آخر باید به یکی از بخش های مغفول برنامه های کنترل سرطان، اشاره کنم که مراقبت های حمایتی و تسکینی است. به همین منظور، دوره آموزشی برای پزشکان عمومی و پرستاران و جلسات توجیه متعددی با حضور رابطان علمی و اجرایی برنامه برگزار شده است. امیدواریم در گام نخست، زمینه ارائه خدمات در خانه (Home Care) و خدمات سرپایی در بیمارستان فراهم گردد.