معضلات زندگی قسطی

 مصطفی مهرآیین، جامعه‌شناس معتقد است، این شیوه زندگی از زمانی سراغمان آمده که «چقدر داشتن» از «چه کسی بودن» مهم‌تر شد. رواج فرهنگ مصرف‌گرایی، در سایه اقتصاد نفتی، می‌تواند روز به روز بیشتر ما را به سمت بیشتر داشتن بکشاند. پ

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، جامعه‌شناسان می‌گویند یکی از راه‌های رسیدن به هدف، در حالی که روش‌های معمول جواب نمی‌دهند این است که روش‌های جدید خلق کنیم. از همین جهت است که با افزایش نیازهایمان راه‌های تازه‌تری برای تامین‌شان پیدا می‌کنیم. زمانی که درآمد ما پاسخگوی نیازهایمان نیست، قسط که هست. و البته قسط تقریبا در تمام ابعاد اقتصادی زندگی ما نفوذ کرده است. آن‌قدر که گاهی ناچاریم تا پایان عمر قسط بدهیم.

کاظم مقدسی، کارشناس اقتصاد معتقد است در کنار افزایش نیازهای شهروندان، قسطی شدن زندگی‌ها روی دیگری هم دارد. شرکت‌های تولیدی داخلی و خارجی با این روش خرید و فروش، می‌توانند سود بیشتری کسب کنند. البته از نظر این کارشناس، خرید قسطی به خودی خود امر نامطلوبی نیست، چرا که در زمان رکود اقتصادی می‌تواند موجب افزایش میزان پول در گردش باشد. در چنین شرایطی حتی دولت هم از مردم می‌خواهد مایحتاج خود را به خاطر نداشتن پول کافی نادیده نگیرند و قسطی خرید کنند. اما زمانی که میزان قسط‌ها با درآمد فرد هم‌خوانی نداشته باشد، مشکلاتی را برای او ایجاد خواهند کرد. از طرف دیگر، از آن‌جایی که بسیاری از افراد همیشه در وضعیت مالی یکسانی قرار ندارند، به توصیه این کارشناس بهتر است موقع تهیه کالای قسطی یا دریافت وام، به بازپرداخت آن هم فکر شود.

قبر هم قسطی شد

برای خرید خیلی چیزها ممکن است ناچار شیوه قسطی را انتخاب کنیم. برای مثال خانه و لوازمش، تلفن همراه، کامپیوتر و لپ‌تاپ و اتومبیل. گاهی هم بخشی از زندگی‌مان را با قسط می‌خریم، مثل سربازی، مهریه و بعضی محکومیت‌های قضائی. اما در این بین پرداخت‌های قسطی دیگری هم وجود دارند که کمی نسبت به قبلی‌ها عجیب‌ترند. یکی از آنها قبر است. اینکه نتوانیم برای آخرتمان خانه نقلی دو متری بخریم هم در نوع خود قابل توجه است. مطابق مصوبه‌های شهری، اگر خانواده متوفی توان پرداخت هزینه قبر به‌طور یک‌جا را نداشته باشند، می‌توانند هزینه را قسطی بپردازند. قسط شاید عجیب دیگری هم که می‌پردازیم، قسط سفر است. می‌خواهید به چین سفر کنید، اما توان پرداخت مبلغ 4 تا 5‌میلیونی این سفر را ندارید؟ آژانس‌هایی هستند که با دریافت وثیقه طلا، حاضرند شما را به مقصد دلخواهتان برسانند و هزینه‌اش را قسطی دریافت کنند. این آژانس‌ها البته در زمینه سفرهای داخلی هم پرداخت قسطی قبول می‌کنند و همین طور شما را به زیارت عتبات عالیات می‌برند و شما می‌توانید در چند قسط هزینه سفرتان را بپردازید. عمل‌های زیبایی را هم می‌توان قسطی انجام داد. از صورت یا بدنتان ناراضی هستید، کلینیک‌هایی هستند که شما را به وضعیت مطلوبتان نزدیک می‌کنند و پولش را قسطی دریافت می‌کنند. دندانپزشکی هم یکی دیگر از جاهایی است که می‌توان کار را به شیوه پرداخت قسط راه انداخت. برخی کارشناسان اقتصادی معتقدند زندگی به شیوه قسطی، می‌تواند شرکت‌ها و کارخانه‌ها و کارگاه‌ها را در دوران رکود، از ورشکستگی نجات دهد. از طرف دیگر، این شیوه زندگی اضطراب‌هایی را هم به ما تحمیل خواهد کرد. می‌دانیم ماه که به سر برسد و حقوقمان را که دریافت کنیم، شاید بخش اعظمی از آن را ندیده باید به حساب دیگران بریزیم. یعنی هر ماه حقوقمان را از پیش خرج کرده‌ایم و انگار خرج‌هایمان همیشه زودتر از دخل به ما رسیده است. احمد جلالی، کارشناس جامعه‌شناسی، معتقد است زندگی قسطی موجب شده ما در جامعه مدرن دچار بحران‌های عصبی، افسردگی و اختلالات روانی شویم. دردسرهای خرید قسطی، گاهی شادی حاصل از خرید کالای تازه را از ما می‌گیرد. بسیاری از فروشندگان و ارائه‌دهندگان خدمات، پرداخت قسط را طوری تنظیم می‌کنند که خریدار باید دست آخر چیزی بیشتر از مبلغ اصلی بپردازد و کمتر فروشنده‌ای حاضر است کالایی را بدون سود اضافی به‌صورت اقساط بفروشد. این کارشناس می‌گوید: «شرایطی را در نظر بگیرید که خانواده‌ای به‌دلیل مشکلات مالی قادر به تامین نیازهای خود نباشد و از طرف دیگر جامعه مدام نیازهای بیشتری را برایش تعریف کند. در صورتی که به تامین آن نیازها تن ندهد، ناچار است بار روانی زیادی را از سوی جامعه متحمل شود. امیل دورکیم، جامعه‌شناس فرانسوی و از پایه‌گذاران علم جامعه‌شناسی می‌گوید: «ما جامعه را انتخاب نمی‌کنیم بلکه جامعه بر ما تحمیل می‌شود.» حالا اگر خانواده تن به خرید بدهد، ناچار است شیوه قسطی را انتخاب کند. اگر در طول ماه اقساط کوتاه و بلندمدت به سایر مخارج خانوادگی اضافه شود، سرپرست خانواده ناچار است برای تامین هزینه بیشتر کار کند و این فشار بسیاری بر جسم و روان او وارد خواهد کرد. ضمن این که بیماری، بیکاری و چیزهایی از این دست هم محتمل است و بعید نیست این شیوه زندگی، خانواده‌ای را از هم بپاشد.»با این حساب، اگر نخواهیم به شیوه قسطی زندگی کنیم، باید چه کنیم؟ گروهی از اقتصاددانان معتقدند، مسأله اصلی در اقتصاد این است که گاهی در مواردی تولید بی‌رویه و واردات بی‌رویه موجب می‌شود که تولیدکنندگان و واردکنندگان به شیوه‌های مختلف مردم را به خرید تشویق کنند. برنامه‌ریزی در عرضه و تقاضا می‌تواند اوضاع اقتصاد را بهبود دهد. ضمن آنکه در دنیای مدرن و با افزایش شهرنشینی و به‌دنبال آن افزایش نیازهای زندگی، راهی غیراز قسط نداریم.