مناطقی که همچنان‌از پزشک محروم‌اند
کمبود یا عدم تمایل پزشکان به خدمت در مناطق محروم یکی از مشکلاتی است که مردم روستاها یا شهرهای کوچک و دورافتاده کشور با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. طبق آمار سازمان نظام پزشکی، استان‌های کشور با کمبود ۳۰هزار پزشک متخصص روبه‌رو هستند و همین امر باعث کاهش آمار و شاخص سلامت شده است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، در حالی که وزارت بهداشت و درمان کشور به بومی‌گزینی پزشکان و خدمت در مناطق محروم تاکید دارد، چندی پیش سعید نمکی وزیر بهداشت و درمان در جلسه کمیسیون بهداشت و درمان مجلس از خودداری پزشکان برای خدمت در مناطق محروم خبر داد. او گفت: ۴۰هزار پزشک از رفتن به نقاط محروم به‌دلیل انگیزه‌های اقتصادی و جذابیت‌های شغلی خودداری می‌کنند. همچنین برای توزیع عادلانه نیروی انسانی باید نحوه توزیع مورد بازنگری قرار بگیرد. معتقدم باید ضرایب و حد نصاب جمعیتی را متناسب با پراکندگی جمعیت در سطح استان‌ها طراحی کنیم. به‌عنوان نمونه استان سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی یا جنوب کرمان از نظر پراکندگی جمعیت، کاملا با استان‌هایی مانند البرز یا مازندران، متفاوت هستند و نمی‌توانیم این استان‌ها را برای توزیع نیروی انسانی، با یک معیار در نظر بگیریم. این صحبت‌های وزیر در حالی مطرح می‌شود که طرح ۳۰درصد مازاد ظرفیت برای مناطق محروم و ماندگاری پزشکان به تصویب رسیده، اما کمتر پزشکی پیدا می‌شود که برای خدمت به مناطق دورافتاده و محروم داوطلب شود.
یک عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در این باره می‌گوید: بسیاری از مراکز درمانی در مناطق محروم با کمبود پزشک مواجه هستند و همین امر بر شاخص سلامت این مناطق تاثیر منفی گذاشته است. محمدحسین قربانی توضیح می‌دهد: در سال‌های گذشته وقتی متخصصی به منطقه محروم اعزام می‌شد طرح خود را می‌فروخت و دوباره به شهرستان و مراکز استان‌های برخوردار بازمی‌گشت. برای حضور این نیروها در مناطق محروم سخت‌گیری‌هایی صورت گرفت و این موضوع در حال اعمال شدن است. قربانی با اشاره به سهمیه مناطق محروم در رشته‌های پزشکی توضیح داد: برای رفع کمبود پزشک در این مناطق سهمیه‌ای برای آنها تعیین شد و افرادی که در سهمیه مناطق محروم پذیرفته می‌شوند الزام به ارائه خدمت دارند و حق انتقال آنها به مراکز استان وجود ندارد. همچنین موضوع فارغ‌التحصیل شدن پزشکان مناطق محروم از دیگر مواردی است که با تحقق آن کمبود پزشک در این مناطق تا حدی رفع خواهد شد.
تراکم پزشکان در تهران
چند وقت پیش نیز همایون هاشمی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس تراکم پزشکان در تهران را عامل کمبود پزشک در مناطق محروم عنوان کرد و گفت: کمبود جدی پزشک وجود ندارد بلکه عدم توزیع مناسب پزشکان در مناطق مختلف کشور مشکل اصلی است. به‌دلیل وجود امکانات و تجهیزات در تهران، اغلب پزشکان تمایل دارند در این شهر به فعالیت مشغول باشند تاجایی که همواره اعزام پزشک به مناطق محروم از سوی وزارت بهداشت یک مشکل جدی برای این وزارتخانه بوده است.
10 ماه کارانه نگرفته‌ایم
البته ناگفته نماند که کمبود حقوق و امکانات بیمارستانی و کار کردن در شرایط سخت برای افرادی که چند دهه از عمر خود را مشغول به تحصیل بوده‌اند، از موانع خدمت پزشکان در مناطق محروم است. با این اوصاف می‌توان وضعیت پزشکانی که دوره تخصصی‌شان را در مناطق محروم سپری می‌کنند را مثال زد. «رضوان» در حال گذراندن دوره طرح تخصص‌اش در یکی از شهرستان‌های خوزستان است. منطقه‌ای که دو ساعت با شهر اهواز فاصله دارد، او می‌گوید: با اینکه خانه ما در حیاط بیمارستان است، اما عقرب و موش دارد. من خودم اهل کرمانشاه هستم و ترجیح می‌دادم در یکی از مناطق محروم این استان دوره‌ام را بگذرانم اما موافقت نکردند، الان از اینجا تا کرمانشاه 11 ساعت راه است، اگر بخواهم هوایی بروم بلیت هواپیما بسیار گران است. شرایط بد اقتصادی یکی دیگر از مشکلاتی است که این پزشک متخصص به آن اشاره می‌کند: 10ماه است کار می‌کنم اما هنوز کارانه‌هایمان را نداده‌اند. حقوق ما همان یک‌میلیون و 800هزار تومان است که به همه پرداخت می‌شود؛ همه اینها در حالی است که 25 شب در ماه مریض می‌بینم. متاسفانه ما مشکلات زیادی داریم اما جو علیه پزشکان است و همه دنبال این هستند که از ما شکایت کنند و دیه بگیرند، چون مشکلات مالی‌شان بسیار زیاد است.
در ادامه رئیس انجمن متخصصین داخلی ایران نیز می‌گوید: ما نیز موافق امتنای پزشکان برای خدمت در مناطق محروم نیستیم، اما آنها چاره‌ای جز این ندارد. دکتر ایرج خسرونیا در ادامه خاطرنشان می‌کند: وقتی 95درصد جامعه پزشکی وضعیت درآمدی خوبی در تهران و کلانشهرهای دیگر ندارند و 50درصد پزشکان عمومی، متخصصین داخلی، عفونی و اطفال با این مشکلات درآمدی دست و پنجه نرم می‌کنند، چه انتظاری دارید که آنها برای خدمت به مناطقی بروند که از کمترین امکانات اولیه را برای خدمت ندارد. البته وظیفه پزشک خدمت به مردم است ولی او نمی‌تواند با شکم گرسنه و روی تخت اتاقش بیمار را مداوا کند.
بی‌عدالتی در مناطق محروم و شهرهای بزرگ
نایب رئیس کمیسیون بهداشت مجلس نهم نیز می‌گوید: من 6 سال رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی خراسان جنوبی بودم و همیشه از خودم می‌پرسیدم که چرا پزشکان متخصص انگیزه‌ای برای رفتن به مناطق محروم ندارند؟
دکتر مراد هاشم‌زهی خاطر نشان کرد: بعد از مدتی متوجه شدم که اکثر پزشکان در این مناطق بومی نیستند که بگوییم با مناطق دوردست و دور افتاده آشنایی دارند و به همین دلیل با منطقه و مشکلات‌شان آشنا نیستند و در مناطقی رشد کرده‌اند که شاید چنین حساسیت و مشکلاتی که مناطق محروم دارند را کمتر داشته باشند که بخواهند بگویند، خدمت در مناطق دور افتاده ثواب بیشتری دارد. از سویی دیگر این متخصصان درآمدهایی که در مناطق محروم دارند بسیار کمتر از درآمد متخصصان در مناطق برخوردار است و همین مقایسه باعث می‌شود که از رفتن به مناطق محروم خودداری نمایند. وی همچنین افزود: در مراکز برخوردار و شهرهای بزرگ تفاوت دریافتی پزشکان به‌خصوص متخصصان با پزشکان در مناطق محروم بسیار متفاوت است. در مناطق محروم جمعیت بسیار کم و پراکندگی شهرستان‌ها و روستاها بسیار زیاد است. مریض زیادی برای ویزیت وجود ندارد و پزشکان اگر بخواهند با حقوقی که دریافت می‌کنند زندگی کنند دچار مشکل می‌شوند. با توجه به چنین شرایطی انگیزه خدمت در مناطق محروم برای پزشکان از بین می‌رود. در واقع در بحث درآمدها و دریافتی بین پزشکان مناطق محروم و مناطق برخوردار با یک بی‌عدالتی روبه‌رو هستیم. حالا در این میان اگر فردی بیاید و برایش درآمد مهم نباشد و بخواهد فقط به خاطر علاقه به حرفه‌اش پزشکی کند باز هم نمی‌شود. زیرا باید عدالتی بین شهرستان برخوردار و مناطق دوردست و محروم باشد.
