داعش برمی‌خیزد

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، نگرانی‌ها و هشدارهای مقام‌های نظامی آمریکا بی‌مورد نبود، چراکه با گذشت کمتر از یک سال، وزارت دفاع ایالات متحده با انتشار گزارشی هشدار داده داعش در حال بازسازی خود در سوریه است. در بهار امسال نیمی از دو هزار نیروی ویژه و مربیان نظامی آمریکایی، به فرمان ترامپ سوریه را ترک کردند و به ایالات متحده بازگشتند. براساس گزارشی که بازرسان وزارت دفاع آمریکا منتشر کردند، هم‌زمان با خروج این نظامیان آمریکایی، داعش هم بازگشت خود را کلید زد. گلن فاین، معاون بازرس ارشد پنتاگون، در گزارش خود می‌نویسد: «در تابستان 2019، داعش قلمروی خود در سوریه را حفظ کرده و در عراق هم توانسته ناآرامی‌ها و آشوب‌های بیشتری نسبت به دو دوره سه‌ماهه ابتدای سال 2019 ایجاد کند».

از ماه آوریل تا ژوئن امسال نه‌تنها رسانه‌ها و اندیشکده‌های آمریکایی بلکه کمیته‌های نظامی و امنیتی کنگره هم به دولت هشدار دادند که خروج بدون برنامه‌ریزی از سوریه و عراق می‌تواند به تشدید تنش‌ها در این دو کشور جنگ‌زده بینجامد. نظامیان آمریکایی در حالی از این دو کشور خارج شدند که نیروهای نظامی و امنیتی عراق و سوریه به‌تنهایی قادر نبودند جای خالی آمریکا را پر کنند و به مقابله با داعش بپردازند. در این گزارش، مقام‌های پنتاگون توصیه کرده بودند که با عقب‌نشینی داعش از مواضع خود باید بلافاصله حمایت مالی و نظامی ایالات متحده از مقام‌های نظامی و امنیتی محلی افزایش یابد؛ اما دولت ترامپ کاملا به این موضوع حیاتی بی‌توجه بود.‌فاین که یکی از مقام‌های ارشد پنتاگون در تدوین این گزارش است، می‌نویسد: «خروج بخش عمده‌ای از نظامیان آمریکایی از سوریه باعث شد نیروهایی که در این کشور از حمایت پنتاگون برخوردار بودند، به‌دنبال جایگزین برای ایالات متحده باشند و هر قدرتی که توانست جایگزین ایالات متحده در عراق و سوریه شود، می‌تواند موقعیت بهتر و نفوذ بیشتری نسبت به آمریکا در این دو کشور داشته باشد».

در زمان اوج جنگ آمریکا و متحدانش با داعش، تعداد نظامیان آمریکایی در سوریه که از نیروهای دموکراتیک سوریه حمایت می‌کردند نزدیک به سه هزار نظامی بود، اما اکنون این تعداد کاهش زیادی داشته و پنتاگون نیز حاضر نشده تعداد دقیق این نظامیان را اعلام کند. نکته دیگری که می‌تواند نگرانی‌ها نسبت به قدرت‌گیری مجدد داعش را افزایش دهد، اختلاف آمریکا و ترکیه بر سر سوریه است. در روزهای اخیر، پنتاگون نسبت به احتمال آغاز عملیات ارتش ترکیه علیه نیروهای دموکراتیک سوریه ابراز نگرانی کرده‌ است. به گفته آمریکا چنین عملیاتی نظامیان آمریکایی را تهدید می‌کند و همچنین می‌تواند به زندانیان داعش امکان فرار بدهد.

 14تا 18 هزار عضو فعال

براساس این گزارش «هنوز داعش و شبه‌نظامیان هوادارش اقدام به باز‌پس‌گیری مناطق وسیعی در سوریه و عراق نکرده‌اند و فعلا فعالیت خود را بر ترورهای هدفمند، ایجاد آشوب و ناامنی و بمب‌گذاری‌های انتحاری متمرکز کرده‌اند. درحال‌حاضر تخمین زده می‌شود بین 14 تا 18 هزار نفر از اعضای داعش همچنان فعال باشند».

بازسازی داعش و عضوگیری مجدد این گروه در ماه‌های گذشته به روش‌های مختلفی انجام شده، اما ساده‌ترین روش برای عضوگیری، در مناطق کم‌جمعیت و حاشیه‌ای به کار گرفته می‌شود، چراکه کمبود تعداد مقام‌های امنیتی و محلی عراق و سوریه باعث می‌شود این مناطق به‌ویژه در شمال و غرب عراق در مناطق مرزی با سوریه که اکثریتی سنی‌نشین در آن سکونت دارند، کمتر مورد توجه و تحت کنترل قرار گیرد و فضایی مناسب برای عضو‌گیری و فعالیت‌های تبلیغاتی داعش ایجاد شده است.

در بخش دیگری از این گزارش، بازرس پنتاگون هشدار داده است که «مستشاران آمریکایی در تأمین امنیت و اداره پایگاه‌های تحت مدیریت خود در سوریه از جمله پایگاه نظامی الهول که درحال‌حاضر آوارگان سوری در آن سکونت دارند، کاستی‌هایی دارند و این مسئله سبب شده داعش با آگاهی از این ضعف، کنترل این اردوگاه را در دست بگیرد و به عضو‌گیری مجدد از میان آوارگان سوریه بپردازد. داعش در عراق وضعیت مناسب‌تری دارد و در ماه‌های اخیر موفق شده مرکز فرماندهی باثبات‌تری ایجاد کند و به کمک‌های لجستیکی به شبه‌نظامیان تحت فرمان خود بپردازد. در این میان آن بخش از اعضای داعش که از سوریه به عراق گریخته‌اند هم کمک بزرگی در عضوگیری مجدد و تجدید حیات داعش در عراق کرده‌اند».

بی‌ثباتی‌ها در عراق در ماه‌های اخیر هم به‌طور غیرمستقیم به سود داعش بوده است. از یک سو اختلاف‌های جریان‌های شیعه و سنی در این کشور ادامه دارد و از سوی دیگر تنش‌ها میان حکومت مرکزی بغداد و اقلیم خودمختار کردستان در شمال عراق نه‌تنها پایان نیافته، بلکه در ماه‌های اخیر شدت گرفته است. این تنش‌ها باعث شده همکاری مقام‌های امنیتی عراق و اقلیم کردستان قطع شود و داعش هم از این موضوع به بهترین شکل استفاده کرده و در شمال عراق مشغول تجدید حیات و عضوگیری است.

پایگاه الهول تنها مکانی نیست که به‌تازگی در رسانه‌ها خبرساز شده است. یکی دیگر از مناطقی که به‌تازگی نامش بارها در رسانه‌ها مطرح شد، شهرک متروک رکبان در مرز سوریه و اردن بود. درحال‌حاضر تعداد زیادی از آوارگان سوری در این شهرک زندگی می‌کنند. رسانه‌ها گزارش داده‌اند که سوریه و روسیه به‌تازگی مانع کمک‌رسانی به رکبان شده‌اند و در توجیه اقدام خود ادعا کرده‌اند که نظامیان آمریکایی در مسیر ورود به این شهرک یک ایستگاه بازرسی ایجاد کرده‌اند و مانع عبور کمک‌های بشردوستانه به رکبان می‌شوند. رسانه‌های روسی ادعا کرده‌اند که تعدادی از شبه‌نظامیان داعش در این شهرک تحت حمایت ایالات متحده قرار دارند و به‌همین‌دلیل، نظامیان آمریکایی مانع ورود مقام‌های سوری و روسی به این شهرک می‌شوند.