آشنابازی کلید ورود به بازار کار
با قانونی‌شدن سن متولدان سال ۱۳۸۰، حالا اولین گروه از دهه هشتادی‌ها هم به متقاضیان بازار کار اضافه شده‌اند تا شانس دهه شصتی‌ها و هفتادی‌ها برای کاریابی بیش از گذشته رنگ ببازد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، در این بین شاید عده‌ای به امید انجام روال قانونی و ثبت‌نام در کاریابی‌های مجاز برای آینده خود درآمدی متصور باشند، اما نتایج طرح آمارگیری از نیروی کار در سال گذشته نشان می‌دهد «آشنابازی» به رایج‌ترین روش پیداکردن شغل تبدیل شده است. چنان‌که در سال ۹۷ حدود ۳۴ درصد از کارجویان از طریق پرسوجو از آشنایان توانسته‌اند وارد محیط کسب‌وکار شوند. این در حالی است که مراکز خدمات اشتغال و دفاتر کاریابی غیردولتی تنها سهمی ۲۱ درصدی در کاریابی این افراد داشته‌اند.
ورود به بازار کار و دستیابی به شغلی مناسب دغدغه‌ای است که از همان میانه‌های سال‌های دبیرستان بین نوجوانان مطرح می‌شود. با اینکه همواره مشاوران تحصیلی از دانش‌آموزان می‌خواهند بنا به علاقه شخصی خود دست به انتخاب رشته بزنند، اما خانواده‌ها، فرزندان خود را به سمت رشته‌هایی سوق می‌دهند که برای آن بازار کار بهتری را متصور هستند. به‌عنوان مثال در یک دوره رشته‌های مهندسی پیش‌آمد بازار کار بودند، در دوره‌ای دیگر رشته حقوق در صدر علایق خانواده‌ها قرار گرفت. به همین علت است که امروز با بازار کاری مواجه هستیم که سمت تقاضای آن مملو از مهندسان و حقوق‌خوانده‌هایی است که بیکار مانده‌اند و سمت عرضه هم چنان اشباع شده است که اگر تا سال‌ها دانشگاه‌ها خروجی هم نداشته باشند، مشکلی برای تامین نیروی انسانی پیش نیاید. البته در این بین رشته‌هایی هم وجود دارند که به‌رغم بازار کار مناسب، از کمبود نیروی انسانی رنج می‌برند. البته در سال‌های اخیر با توجه به تسهیل ورود افراد به دانشگاه‌ها دیگر در آموزش عالی خبری از مهارت‌افزایی افراد نیست، در بهترین حالت فارغ‌التحصیلانی از دانشگاه‌های کشور بیرون می‌آیند که در بعد نظری آموزش‌هایی را دیده‌اند. حال این افراد که از ورود به بازار کار ناامید می‌شوند به روش‌های غیرمعمولی روی می‌آورند که چندان با رشته و مدرک تحصیلی آنها ارتباطی ندارد. یکی از این روش‌ها استفاده از نسبت‌های دوستی و فامیلی است. در این بین افراد پس از فراغت از تحصیل یا پایان خدمت سربازی پیش از آنکه به مراکز کاریابی یا آگهی اینترنتی و رسانه‌ای مراجعه کنند سراغ آشنایانی می‌روند که دستی در بازار کسب‌وکار دارند. تفاوتی هم ندارد که این آشنایان در پست‌های دولتی مشغول به فعالیت باشند یا جزو مشاغل خصوصی و آزاد به حساب آیند، آنها صرفا به‌عنوان پلی برای کارجویان عمل می‌کند. در اینجا دیگر تخصص، مهارت و دانش افراد هم اهمیتی ندارد، در این رابطه هدف فقط مهیاکردن درآمدی برای کارجویان است. حال در این بین اگر فردی آشنا و به‌اصطلاح «پارتی» نداشته باشد از دیگر رقبای خود در بازار کار عقب می‌ماند و یا طعمه کاریابی‌ها غیرمجاز می‌شود.
نبود زیرساخت‌های شغلی
اطلاعات نتایج طرح آمارگیری نیروی کار در سال 1397 حاکی از آن است که 9/33 درصد از اقدامات انجام‌شده برای جست‌وجوی کار از سوی بیکاران از طریق پرسوجو از دوستان و آشنایان، 21 درصد ثبت‌نام یا پیگیری از مراکز خدمات اشتغال و دفاتر کاریابی غیردولتی، 7/16 درصد درج آگهی در روزنامه یا مطالعه آگهی‌های استخدامی و 1/16 درصد تماس با صاحب کار و کارفرما بوده است. با توجه به تعداد سه میلیون و 260 هزار و 796 نفری بیکاران در سال گذشته به طور متوسط هر بیکار از سه راه دنبال کار می‌گردد. فراوانی عددی نیز نشان می‌دهد که دو میلیون و 995 هزار و 104 نفر از طریق پرسوجو از دوستان و آشنایان به دنبال شغل بوده‌اند که از این تعداد، دو میلیون و 94 هزار و 227 نفر را مردان و 900 هزار و 877 نفر را زنان تشکیل می‌دهند. پس از پرسوجو از دوستان و آشنایان، بیشترین تمایل افراد برای کار از طریق ثبت‌نام در مراکز کاریابی غیردولتی و پیگیری آگهی‌های استخدام در روزنامه‌ها بوده است. این در حالی است که انتظار می‌رود مسئولان بنا بر سیاست‌گذاری‌هایی نظیر افزایش جمعیت یا پذیرش دانشجو که اجرا می‌کنند، زیرساخت‌های شغلی هم در نظر بگیرند.
