صادرات تجهیزات نظامی، محور سیاست آسیایی نتانیاهو
اسرائیل می‌خواهد جای پای محکم‌تری در شرق و جنوب شرق آسیا داشته باشد. تل‌آویو در دو دهه اخیر توانست رابطه خوبی با چین، هند و سنگاپور ایجاد کند و اکنون در جنوب شرق آسیا، ویتنام، میانمار، فیلیپین و تایلند و در شرق دور، ژاپن و کره جنوبی به‌عنوان شرکای جدید مدنظر اسرائیل قرار گرفته‌اند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شرق، سیاست عمل‌گرایانه و منافع استراتژیک هر دو طرف نیز لزوم بهبود رابطه تل‌آویو و کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا را توجیه می‌کند. در این میان، هدف بلندمدت اسرائیل این است که رابطه اقتصادی و همکاری‌های دفاعی خود را با این کشورها به شراکت سیاسی تبدیل کند.
با اینکه احساسات ضداسرائیلی و حمایت از فلسطین نزد افکار عمومی کشورهای جنوب شرق آسیا یکی از مهم‌ترین موانع بر سر راه توسعه روابط اسرائیل و دولت‌های این منطقه به‌شمار می‌آید اما به نظر می‌رسد این احساسات تاحدی فروکش کرده باشد. شاهد این مدعا نیز سفر اخیر یک هیئت بازرگانی از اندونزی به اسرائیل در اوایل ماه جولای بود؛ آن‌هم در‌حالی‌که اندونزی و اسرائیل هیچ رابطه رسمی دیپلماتیکی با هم ندارند. بااین‌حال همچنان برخی اعتراضات در افکار عمومی جنوب شرق آسیا علیه اسرائیل و اعمال زور علیه فلسطین انجام می‌شود که نمونه آن را در هفته‌ها و ماه‌های گذشته در مالزی و اندونزی شاهد بودیم اما دولت‌های این کشورها ترجیح داده‌اند سکوت کنند و مسیر را برای توسعه روابط خود با تل‌آویو مهیا کنند. بر همین اساس سفر اخیر «ریوون ریولین»، رئیس‌جمهور اسرائیل به کره جنوبی را هم باید در راستای سیاست توسعه روابط تل‌آویو با کشورهای شرق آسیا مورد توجه قرار داد. باوجوداینکه دو طرف عمده‌ترین هدف این سفر را بهبود مناسبات اقتصادی و امضای توافق تجارت آزادانه عنوان کرده بودند اما «ریولین» از این فرصت برای تشویق کره‌ای‌ها به خرید سامانه‌های دفاع موشکی ساخت اسرائیل استفاده کرد.
در این‌گونه دیدارهای سطح بالا میان مقام‌های اسرائیل و رهبران کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا، ازجمله سفر سپتامبر گذشته «رودریگو دوترته» رئیس‌جمهور فیلیپین، به اسرائیل، نکته مشترکی وجود دارد. در تمام مذاکرات دوجانبه، همکاری‌های نظامی بخش مهمی از مذاکرات و توافق‌های حاصل‌شده را در بر می‌گیرد.
مقصد اصلی تجهیزات نظامی اسرائیل
بر اساس آمارها، در شش سال اخیر، کشورهای جنوب شرق آسیا اصلی‌ترین خریدار تسلیحات نظامی اسرائیل محسوب می‌شوند و به همین دلیل توسعه روابط با کشورهای این منطقه برای اسرائیل بسیار حیاتی محسوب می‌شود. صادرات تسلیحات نظامی اسرائیل در سال 2018 حدود 7.5 میلیارد دلار بود که 46 درصد آن روانه کشورهای جنوب شرق آسیا شد. براساس گزارش مؤسسه تحقیقات صلح استکهلم، اسرائیل هشتمین صادرکننده سلاح در جهان به‌شمار می‌آید و ویتنام به‌عنوان یکی از کشورهای جنوب شرق آسیا از سال 2014 تاکنون و در کنار جمهوری آذربایجان و هند در میان سه مشتری اول تسلیحات نظامی اسرائیل قرار گرفته است. رشد تجارت تسلیحات نظامی برای اسرائیل امری حیاتی است؛ چراکه بودجه تحقیقات و توسعه صنایع نظامی اسرائیل از صادرات نظامی تأمین می‌شود.
حدود 24درصد از میزان صادرات تجهیزات دفاعی اسرائیل در سال گذشته را موشک‌ها و سیستم‌های دفاع موشکی شامل می‌شد. پس از آن هم صادرات هواپیماهای بدون سرنشین و سیستم‌های راداری مرتبط با این هواپیماها قرار داشت که 15 درصد صادرات نظامی اسرائیل را در بر می‌گرفت. این تلاش تل‌آویو برای توسعه روابط نظامی خود با جنوب شرق آسیا در زمانی صورت می‌گیرد که کشورهای این منطقه به دلیل بروز تنش‌های مرزی، نا‌آرامی‌های داخلی و رشد گروه‌های تروریستی و شبه‌نظامی، بودجه‌های قابل‌توجهی برای توسعه و مدرنیزه‌کردن صنایع نظامی خود در نظر گرفته‌اند.
انگیزه‌های اسرائیل برای تقویت حضور خود در شرق و جنوب شرق آسیا ،تنها به تجارت تسلیحات نظامی محدود نمی‌شود. نظامیان اسرائیلی در سال‌های اخیر فعالیت خود در حوزه مبارزه با تروریسم را نیز گسترش داده‌اند و این حوزه یکی دیگر از انگیزه‌های تل‌آویو برای افزایش حضور خود در جنوب شرق آسیا محسوب می‌شود. در هفته‌های اخیر نظامیان اسرائیلی برنامه آموزش نظامیان فیلیپینی را آغاز کردند تا به مقابله با تهدید‌های مشترک منطقه‌ای و بین‌المللی بپردازند.
افزایش صادرات نظامی اسرائیل به میانمار در میانه نسل‌کشی اقلیت مسلمان روهینگیا از سوی حکومت میانمار با اعتراض‌های گسترده‌ای روبه‌رو شد و باوجوداینکه تل‌آویو اعلام کرد بر اساس حکم دادگاهی عالی در سپتامبر 2017، صادرات تسلیحات نظامی خود به میانمار را متوقف کرده اما رفت‌و‌آمدهای اخیر مقام‌های نظامی دو طرف تردید‌ها درباره این ادعای رژیم اسرائیل را شدت بخشیده است.
یکی از موضوعاتی که مورد توجه تحلیلگران قرار دارد، همکاری نظامی اسرائیل و ژاپن است. مقام‌های دو طرف بارها در مذاکرات خود تأکید کرده‌اند که همکاری‌های دفاعی تل‌آویو و توکیو باید توسعه یابد و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل هم در سفر سال 2014 خود به ژاپن به‌طور مشخص درباره این همکاری‌ها با مقام‌های سیاسی و نظامی ژاپن به گفت‌و‌گو پرداخت. اما با گذشت 5 سال از این سفر هنوز تحول چندانی در زمینه همکاری‌های نظامی اسرائیل و ژاپن رخ نداده است. به نظر می‌رسد در کوتاه‌مدت نباید انتظار تحول گسترده‌ای را در این حوزه در رابطه تل‌آویو و توکیو داشته باشیم و برنامه‌های توسعه تجهیزات نظامی و تجارت اسلحه میان دو طرف به زمان بیشتری نیاز دارد. اخیرا و برای نخستین بار، ژنرال «کوجی یامازاکی» بلندپایه‌ترین مقام نظامی ژاپن به اسرائیل سفر کرد تا درباره همکاری‌های نظامی دو طرف مذاکره کند. بااین‌حال بعید است که سطح همکاری‌های نظامی ژاپن با اسرائیل بتواند به حجم رابطه نظامی کره جنوبی و اسرائیل برسد. کره جنوبی در حدود دو دهه اخیر تبادلات و همکاری‌های نظامی خود با اسرائیل را به اندازه قابل‌توجهی گسترش داده است. با توجه به افزایش تهدیدها و چالش‌های امنیتی و نظامی در جنوب شرق آسیا، انتظار می‌رود خواسته اسرائیل برای توسعه روابط نظامی و پررنگ‌تر کردن حضور خود در این منطقه عملی شود و دولت‌های این کشورها اقدام به خرید تجهیزات نظامی بیشتری از تل‌آویو کنند.
با وجود اهمیت توسعه مناسبات اقتصادی و تجاری میان اسرائیل و کشورهای جنوب شرق آسیا، کابینه نتانیاهو همچنان تمرکز اصلی خود را بر افزایش صادرات نظامی خود به کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا متمرکز کرده تا هم به منابع درآمدی خود تنوع بخشد و هم نفوذ سیاسی خود را در این منطقه از جهان بیشتر کند.
با نگاهی به آنچه اسرائیل در توسعه مناسبات خود در جنوب شرق و شرق آسیا به دست آورده، باید پذیرفت «سیاست آسیامحور» نتانیاهو ثمراتی برای تل‌آویو داشته و به همین دلیل باید انتظار داشت که در سال‌های پیش‌رو، اشتیاق اسرائیل برای توسعه رابطه همه‌جانبه با کشورهای این منطقه افزایش یابد.
