و اینگونه شد که غمگین‌تر شدیم
چند روز پیش بود که موسسه گالوپ در آخرین گزارش، فهرستی از کشورهایی که مردمش بدترین وضع را در سال ٢٠١٨تجربه کرده‌اند، منتشر کرد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از شهروند، در این فهرست، ایران پس از چاد، نیجر، سیرالئون و عراق، در رتبه پنجم قرار گرفت و پس از آن جمهوری بنین، لیبریا، گینه، سرزمین‌های فلسطین و کنگو آمدند. بر این اساس ایران در میان غمگین‌ترین مردم جهان، رتبه پنجم را دارد. این بار اولی نیست که ایران در لیست سیاه غمگین‌ترین کشورهای جهان قرار می‌گیرد. تنها این پژوهش بر غمگین بودن مردم ایران صحه نمی‌گذارد.
همزمان با انجام این نظرسنجی از سوی موسسه گالوپ، تحقیق مفصلی توسط سایت «گزارش میزان خوشبختی در دنیا» درباره میزان خوشبختی کشورهای دنیا صورت گرفت که شاخص‌های مهمتری را مدنظر قرار داد. هر چند این تحقیق هم براساس نتایج نظرسنجی موسسه گالوپ انجام شده است.
در نظرسنجی گالوپ این سوال‌ها از مخاطبان پرسیده شد که «آیا دیروز احساس خوبی داشتید؟ آیا دیروز با احترام با شما رفتار شده است؟ آیا دیروز خندیده‌اید یا دست‌کم لبخند زده‌اید؟ آیا دیروز چیز جالبی آموخته‌اید یا کار جالبی انجام داده‌اید؟ آیا شما بیشترین ساعات روز را با غم و اندوه، استرس، دردهای فیزیکی، نگرانی و خشم سپری می‌کنید؟» در «گزارش میزان خوشبختی در دنیا»، اما موضوعات دیگری هم مورد مطالعه قرار گرفته و از همه اینها مهمتر، میزان تغییر در شادی کشورها هم مورد بررسی قرار گرفته است. در این نظرسنجی از پاسخ‌دهندگان خواسته شد تا ارزش امروز زندگی‌شان را از صفر تا ١٠ اعلام کنند؛ بدترین با صفر و بهترین با ١٠. با این روش فرصتی برای مقایسه میزان خوشبختی و نابرابری در نقاط مختلف جهان داده شد. براساس این گزارش، میانگین ارزیابی‌های زندگی با میانگین جمعیت در میان مناطق بسیار متفاوت بود که بالاترین آنها در آمریکای شمالی و اقیانوسی است و پس از آن اروپای غربی، آمریکای لاتین و کاراییب، اروپای مرکزی و شرقی، کشورهای مستقل مشترک‌المنافع، شرق آسیا، آسیای جنوب‌شرقی، خاورمیانه و شمال آفریقا، کشورهای جنوب صحرای آفریقا و آسیای جنوبی قرار می‌گیرند. در این گزارش مشخص شد که نابرابری‌های رفاه که با انحراف استاندارد توزیع‌های ارزیابی زندگی فردی اندازه‌گیری می‌شود، در اروپا، آمریکای شمالی، اقیانوسیه و آسیای جنوبی پایین‌تر بود. جزییات این تحقیق که روی سایت «گزارش میزان خوشبختی در دنیا» (world happiness report) قرار گرفته، تغییرات شادی ١٥٦ کشور جهان از سال‌های ٢٠٠٨ –٢٠٠٥ تا سال‌های ٢٠١٨ -٢٠١٦ مورد بررسی قرار گرفته است. در این گزارش میزان احساس خوشبختی با در نظر گرفتن شاخص‌هایی مثل احساس و رضایت خوب و بد، درآمد، امید به زندگی سالم، حمایت اجتماعی، آزادی، اعتماد و سخاوت، امید به زندگی سالم و ... در کشورهای تعیین‌شده، مورد بررسی قرار گرفته است.در جدول تغییرات شادی و خوشبختی از سال‌های ٢٠٠٨- ٢٠٠٥ تا ٢٠١٨ - ٢٠١٦ از میان ١٣٢ کشور، جمهوری «بنین» در غرب آفریقا با ١,٣٩٠ بالاترین رشد مثبت شادی و ونزوئلا با منفی ١.٩٤٤، بالاترین رشد منفی را در شادی داشته است. یعنی ونزوئلا به‌عنوان صد و پنجاه و ششمین کشور در این جدول، منفی‌ترین میزان تغییر در شادی را داشته؛ یعنی در میان تمام کشورهای مورد بررسی، تغییراتش به سمت غمگین‌تر شدن، بسیار زیاد بوده است. در این میان کشوری مثل سوییس با ٠.٠٠٧ کمترین میزان تغییر در شادی را به خود اختصاص داده، یعنی مردم این کشور، نه شادتر و نه غمگین‌تر شدهاند.اما ایران در این جدول چه جایگاهی دارد؟ ایران از میان ١٣٢ کشور، با منفی ٠.٧١٣، رتبه ١١٩ را در میزان تغییر شادی داشته است، یعنی مردم ایران، در طول سال‌های یاد شده، منفی ٠.٧١٣ غمگین‌تر شدهاند. میزان تغییرات کشوری مثل عراق با منفی ٠.١٥٣ و افغانستان با منفی ٠.٥٢٠ نسبت به ایران، کمتر بوده است. یعنی آنها نسبت به ایران، کمتر غمگین شدهاند. کشورهای اوکراین، اسپانیا، مصر، رواندا، مالاوی، تانزانیا، یونان، جمهوری آفریقای مرکزی، یمن، هند، بوتسوانا، سوریه و ونزوئلا، پس از ایران قرار می‌گیرند، یعنی آنها نسبت به ایران دچار تغییرات بیشتری از نظر غمگین‌تر شدن، شدهاند.بررسی‌های انجام‌شده در این گزارش، نشان می‌دهد که نابرابری شادی در ١٠ منطقه جهانی بسیار متفاوت است. نابرابری شادی بین سال‌های ٢٠٠٦ تا ٢٠١٢ در اروپای غربی افزایش یافت و به‌طور پیوسته کاهش یافته، درحالی‌که در اروپای مرکزی و شرقی، مسیر مشابهی را دنبال کرده، اما با شروع یک نقطه شروع و سریع‌تر شروع شده است. در آمریکای لاتین نابرابری تا سال ٢٠١٤ ثابت بوده و از آن زمان تاکنون افزایش یافته است و تا سال ٢٠١٠ ثابت است. نابرابری در آسیای جنوب شرقی در طول دوره از سال ٢٠١٠ افزایش یافته است، درحالی‌که در سایر نقاط آسیا هم بسیار کمتر است. نابرابری در کشورهای جنوب صحرای آفریقا در مسیر شتابزده پس از سال ٢٠١٠، شبیه به آسیای جنوب شرقی است.در بخش دیگری از این گزارش با عنوان، میزان خوشبختی یا شادی ١٥٦ کشور مورد بررسی قرار گرفته است. در قسمت شادی، رتبه ایران در این جدول، ١١٧ است. میزان احساسات و انتظارات مثبت رتبه ١٠٩، انتظارات و احساسات منفی رتبه ١٥٠، حمایت اجتماعی، ١٣٤، آزادی ١١٧، نبود فساد (منظور فساد در دستگاه دولتی) ٤٤ و وضع سلامت و روان جامعه رتبه ٧٧ را دارد. در نظرسنجی موسسه گالوپ در سال ٢٠١٨، فنلاند شادترین کشور جهان شناخته شده است. حالا بر اساس رتبه‌بندی این گزارش، فنلاند باز هم در صدر جدول قرار گرفته است. احساس مثبت در این کشور، رتبه ٤١، احساس منفی رتبه ١٠، حمایت اجتماعی، ٢، آزادی ٥، نبود فساد، ٤، بخشندگی، ٧٤ و انتظارات رتبه ٢٧ را دارد. پس از فنلاند، کشورهای دانمارک، نروژ، ایسلند، هلند، سوییس، نیوزیلند، کانادا و اتریش قرار گرفته‌اند. در این جدول، کشور ایسلند، در حمایت اجتماعی، ازبکستان در آزادی و پاراگوئه در برخورداری از احساسات مثبت، رتبه اول را داشته‌اند. پایین‌ترین رتبه برخورداری از آزادی از میان ١٥٦ کشور، به افغانستان می‌رسد با رتبه ١٥٥. آن‌چه در این جدول قابل مشاهده است، ارتباط میان شاخص‌هاست، یعنی زمانی که حمایت اجتماعی بالا می‌رود، میزان احساس شادی هم با آن افزایش پیدا می‌کند، یا هر چقدر آزادی در کشور حکمفرما باشد، میزان فساد هم کمتر است، البته این‌جا منظور فساد اداری و... مثل رشوه است.در بخش نتیجه‌گیری این گزارش آمده که چندین شاخص شادی و عوامل مرتبط با آن در سال‌های ٢٠٠٥ تا ٢٠١٨ زیر نظر موسسه نظرسنجی گالوپ تغییر کرده است. نتیجه نهایی براساس ارزیابی میانگین زندگی افراد در سه‌سال گذشته هر کشور اعلام شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد از سال ٢٠١٢، نابرابری‌های رفاه در اروپای غربی و اروپای مرکزی و شرقی، به‌طور قابل توجهی کاهش پیدا کرده، درحالی‌که در بیشتر مناطق دیگر، به‌ویژه جنوب آسیا، آسیای جنوب شرقی، کشورهای جنوب صحرای آفریقا، خاورمیانه و شمال آفریقا و کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (با روسیه در کل جمعیت) رشد داشته‌اند.
فنلاند، جغرافیای خوشبخت
حتی زمستان‌های طولانی، آب و هوای به شدت سرد و آمار بالای افسردگی، خوشبختی را از مردم فنلاند دریغ نکرده است. این سرزمین شمالی قاره اروپا، که جمعیت آن براساس آمار یورو است، در سال ٢٠١٧میلادی ٥,٥٠٣میلیون نفر تخمین زده شده که یکی از مرفه‌ترین کشورهای اروپایی است. حالا گزارش سالانه شاخص خوشبختی که میزان رفاه و سعادت ١٥٦ کشور را بررسی کرده، فنلاند را خوشبخت‌ترین جغرافیای زمین معرفی کرده است. دو‌سال پیش که شبکه راه‌حل‌های توسعه پایدار «اس‌دی‌اس‌ان» گزارش رتبه‌بندی شادترین کشورهای مختلف جهان را منتشر کرد، فنلاند روی پله پنجم قرار داشت. شهروندان این کشور از نیمه قرن گذشته از بالاترین استانداردهایی که جهان می‌تواند برای زندگی عرضه کند، بهره برده‌اند. الگوی اقتصادی کمترین مانع را برای تجارت آزاد ایجاد کرده و مالکیت خصوصی و دستاوردهای اجتماعی برابر را ترویج می‌کند. بنابر اطلاعات «اطلس جهان»، فنلاند در میان کشورهای امن جهان رتبه یازدهم را دارد و هلسینکی، پایتخت زیبای آن، دومین شهر امن دنیاست. واحد پول فنلاند یورو است و بر پایه آمار صندوق بین‌المللی پول، تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۱۸، ۲۷۶,۵۵۳میلیون دلار تخمین زده شده است. از سوی دیگر، براساس گزارش جهانی شاخص توسعه انسانی که در سال ٢٠١٨ منتشر شد، فنلاند با رتبه ۱۵، دارای توسعه انسانی بسیار بالا تشخیص داده شده است. در این گزارش فنلاند جزو ١٠ کشور برتر قاره اروپا شناخته شد. همچنین سه‌سال پیش که موسسه تحقیقاتی لگاتوم گزارش شاخص رفاه جهانی را منتشر کرد، فنلاند در بین مرفه‌ترین کشورهای جهان، در رتبه سوم قرار گرفت. طبق گزارش موسسه لگاتوم، فنلاند بهترین حکومتداری را درجهان دارد.
نروژ، پادشاهی ثروتمند
همسایه سوئد، فنلاند و روسیه، با وجود سرمایش، یک پادشاهیِ ثروتمند است. نروژ که در گزارش تازه گالوپ در پله سوم خوشبختی ایستاده، ذخایر بزرگ نفت‌خام، گاز طبیعی، معدن و آب شیرین دارد. بر پایه آمار یورو استت، جمعیت نروژ در سال ٢٠١٧، ٥,٢٥٨میلیون نفر تخمین زده شده است. این کشور که جزو اتحادیه اروپا نیست، با داشتن تولید ناخالص داخلی به ارزش ٤٤١.٤٣٩میلیون دلار در سال ٢٠١٨، بر پایه فهرست بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول نروژ چهارمین کشور دنیا از نظر درآمد سرانه است. این کشور در سال ٢٠١٤ هم از نظر شاخص ثروت و سلامت، رتبه اول جهان را به خود اختصاص داده و از سوی دیگر انستیتوی پژوهشی «لگاتوم» در گزارش‌هایی که در دو‌سال گذشته پیرامون وضع رفاه در کشورهای گوناگون منتشر کرده، نروژ را به‌عنوان مرفه‌ترین کشور معرفی کرده است. با این همه بیراه نیست که نروژ ازجمله کشورهایی باشد که راضی‌ترین شهروندان را دارد.
دانمارک، شاد خوشبخت و در رفاه
شاد، خوشبخت و در رفاه؛ دانمارک چند سالی است که در پژوهش‌های مختلف، این صفات را از آن خود می‌کند؛ اگرچه پایتختش کپنهاگ شهری سرد، تاریک و مرطوب است. کشورهای اسکاندیناوی که دانمارک هم یکی از آنهاست، معمولا جزو خوشبخت‌هاست؛ برابری اجتماعی، امنیت بالا، رفاه و ... هرچند با داشتن همه این معیارهای خوب، سیاست‌های مهاجرتی سختی هم وضع کرده است. بر پایه اطلاعات صندوق بین‌المللی پول میزان تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ٢٠١٨میلادی، ٣٥٤,٦٨٣میلیون دلار تخمین زده شده است. همچنین براساس گزارش انستیتوی پژوهشی «لگاتوم» در‌سال گذشته، دانمارک در رتبه پنجم دنیا قرار گرفت. براساس اطلاعات سازمان آمار دانمارک، جمعیت این کشور در سال ٢٠١٧، ٥.٧٤٩میلیون نفر تخمین زده شده است. گزارش رده‌بندی امکان زندگی ای‌آی‌یو در سال ٢٠١٥ میلادی نشان می‌دهد دانمارک با داشتن رتبه نهم، یکی از زیست‌پذیرترین کشورهای جهان است. از سوی دیگر در رده‌بندی کیفیت زندگی مونوکول در سال ٢٠١٣، دانمارک بر پله اول نشسته است. این کشور از نظر شاخص توسعه انسانی در سال٢٠١٨ بین ١٨٩ کشور، جزو کشورهایی با شاخص توسعه انسانی بسیار بالا و در رتبه یازدهم قرار گرفته است.
چاد، جمهوری غمگین
چاد به «قلب مرده آفریقا» معروف است؛ این لقب از رتبه‌ای که در غم نصیب این کشور شده، دور نیست. جمهوری چاد اگر چه از نظر وسعت، بیستمین کشور بزرگ دنیاست اما شاخص‌های دیگری مثل اقتصاد ضعیف، فساد سیاسی، درآمد پایین و کمبود امکانات بهداشتی و درمانی آن را جزو یکی از فقیرترین‌های آفریقای مرکزی و حتی جهان قرار داده است؛ کشوری بدون دریا و از همه سو خشک. این کشور مسلمان‌نشین که حالا به عنوان غمگین‌ترین نقطه جهان شناخته می‌شود، در همسایگی لیبی و سودان، آفریقای مرکزی، کامرون، نیجریه و نیجر قرار دارد. جمعیت چاد بر اساس آمار بانک جهانی در سال ٢٠١٧، ١٤,٩ میلیون نفر و پایتخت آن شهر «انجامنا» است و مردمش که سال‌ها مستعمره فرانسه بوده‌اند، به زبان عربی و فرانسوی صحبت می‌کنند. این کشور کم‌آب در اطراف دریاچه چاد با تروریست‌های اسلامگرای بوکوحرام هم درگیر است. بیشتر مردم درست در اطراف همین دریاچه که از گزند خشکسالی در امان نمانده، زندگی می‌کنند. خشکسالی‌های سخت و جنگ داخلی از عوامل مهمی است که فقر و عقب‌ماندگی را در این کشور رقم زده است. چاد که این‌بار به عنوان غمگین‌ترین کشور شناخته شده، اواخر سال گذشته بر اساس آخرین گزارش «چشم‌انداز محصولات و وضعیت غذایی» سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) یکی از ٣١ کشور نیازمند به کمک‌های خارجی غذایی شناخته شد. در واقع به دلیل راهیابی فساد مالی و اداری در تمامی رده‌های قدرت چاد یکی از فاسدترین کشورهای دنیاست. این وضعیت منفی در سال گذشته خشم، اندوه و اضطراب اهالی چاد را به بالاترین حد رسانده است.
نیجر محصور در خشکی و فقر
شاید اندوه کشور همسایه (چاد) به نیجر سرایت کرده باشد که در رتبه دوم غمگین‌ترین کشورها قرار گرفته است. جمهوری نیجر که محصور در خشکی است، با این‌که در سال ٢٠١٣ موفق‌ترین کشور در عرصه مبارزه با مرگ‌ومیر کودکان شناخته شد اما یکی از پنج کشور فقیر جهان است و در سال گذشته به طور کلی وضعیتی منفی داشته است؛ ٦٣درصد جمعیت این کشور زیر خط فقر زندگی می‌کنند. نیجر بیست‌ویکمین کشور از نظر وسعت جغرافیایی است و بر اساس آمار بانک جهانی در سال ٢٠١٧، ٢١,٤٨ میلیون نفر جمعیت دارد؛ ٨٠درصد مردمش مسلمان‌اند و به زبان فرانسه صحبت می‌کنند. این کشورِ قرارگرفته در غرب آفریقا که صحرای کبیر آفریقا ٨٠درصد مساحتش را پوشانده، با الجزایر، نیجریه، بنین، بورکینافاسو، مالی، الجزیره، لیبی و چاد همسایه است. نیجر از لحاظ شاخص توسعه انسانی وضعیت بسیار ناخوشایندی دارد؛ به‌طوری که بر اساس اطلاعات سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۴ ، در رده ۱۸۸ جای گرفت. تولید ناخالص داخلی نیجر هم ٨.٩٩٨ میلیارد دلار است.
سیرالئون غنی اما فقیر
آخرین‌بار ١٩ سال پیش بود که سازمان ملل متحد سیرالئون را به عنوان فقیرترین کشور جهان معرفی کرد. با داشتن منابع طبیعی غنی اما وضعیت این سرزمین از آن زمان تغییر قابل توجهی نداشته است و حالا این کشور در تحقیقات موسسه گالوپ هم سومین کشور غمگین دنیا شناخته شده است. نام این کشور غرب آفریقا در بین فاسدترین‌های اقتصادی هم بوده است. در فهرست ١٣٩ کشوری که در گزارش توسعه انسانی سازمان ملل در سال ۲۰۱۰ بررسی شده و نابرابری‌هایی در توزیع بهداشت و آموزش و درآمد در آنها رصد شده است، سیرالئون در رتبه ١٢٩ قرار گرفته است. از طرف دیگر بر پایه آمار صندوق بین‌المللی پول در سال ۲۰۱۸، تولید ناخالص داخلی سیرالئون هم ۳,۷۵۴ میلیون دلار تخمین زده شده است. دفتر برنامه توسعه سازمان ملل متحد در گزارش سال ٢٠١٨ خود اعلام کرد که کمترین طول عمر مربوط به کشور سیرالئون با ۵۲.۲ سال است.
عراق؛ سه پله سقوط از غم
همسایه ما عراق، پیش از این هم، همچون ما در این فهرست غم‌انگیز جا گرفته بود. در گزارشی که موسسه گالوپ در سال ٩٣ منتشر کرده بود، عراق از بین ١٣٨ کشور در رتبه اول قرار داشت و درست پس از آن ایران روی پله دوم قرار گرفته بود. از پنج سال پیش اوضاع کمی تغییر کرده و عراق به رتبه چهارم و ایران به رتبه پنجم این رده‌بندی رسیده است. از طرف دیگر سه سال پیش که شبکه راه‌حل‌های توسعه پایدار موسوم به «اس‌دی‌اس‌ان» تحت نظر سازمان ملل شاخص شادی کشورها را بررسی کرده بود، رتبه عراق ۱۱۷بود. درست در همین زمان موسسه لگاتوم بریتانیا هم با بررسی ۱۴۹ کشور، تحقیقی درباره شاخص رفاه جهانی منتشر کرد، عراق که سال‌ها درگیر جنگ بوده، روی پله ۱۴۳ قرار گرفت؛ یعنی درست در آخرین خانه‌های جدول رفاه. از سوی دیگر بر پایه آمار صندوق بین‌المللی پول، تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۱۸، ٢٣٠,٩١١ میلیون دلار تخمین زده شده است.
