وقتی از پول نفت برای خود نفت سرمایه‌گذاری نمی‌شود/تهدید جدیدی به نام "عراق"

اقتصادآنلاین-مریم علیزاده؛ روز گذشته شمس اردکانی در سمینار "آینده نفت در سرزمین انرژی" با انتقاد از نحوه عملکرد دولت‌های پیشین و کنونی از فرصت سوزی ها در خصوص سرمایه گذاری در صنعت نفت گفت: اگر فردی اموال خود را ضایع کند، شخص دیگری به وی مالی نمی دهد. از این رو ما با ضایع کردن سرمایه ملی نفت و عدم استفاده صحیح از این سرمایه، نباید انتظار داشته باشیم که کشورهای دیگر در ایران سرمایه گذاری کنند چراکه سرمایه گذار خارجی به جایی می رود که سرمایه های داخلی عاقلانه مصرف شود.ما یک سرمایه بین نسلی به نام نفت داریم که نباید پول حاصل از فروش آن را بعنوان درآمد لحاظ کنیم. درآمد نفتی در اقتصاد ایران به مانند این است که فردی خانه اش را بفروشد و خرج یومیه کند.

وی همچنین افزود: ما درآمد نفت نداریم بلکه سرمایه نفت داریم. اشکال  کار ما این است که از محل فروش نفت انباشت سرمایه نداشته ایم. این مشکل ناشی از عملکرد بروکرات های ماست که در برنامه ریزی پول نفت را به عنوان منابع عمومی می بینند. در صورتیکه اگر از پول خود نفت در صنعت نفت سرمایه گذاری می شد اکنون یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت در جهان بودیم.

شمس اردکانی با اشاره به این موضوع که فرصت سوزی ها در سرمایه گذاری نفت و گاز جبران ناپذیر است گفت: پول نفت اول باید در خود نفت و گاز سرمایه گذاری می شد و ما این را بارها گفته ایم.

وی در جایی دیگر با تاکید بر موضوع تحریم ها و همچنین تلاش امریکایی ها برای توسعه میادین نفت شیل گفت: ما وارد عصر نفت سخت شده ایم.  یعنی تولید نفت با هزینه های بالا( مثل نفت شیل) در برابر تولید نفت با هزینه پایین ( مثل نفت ما)  دارای مزیت اقتصادی است این در حالی است که از سوی دیگر با کاهشِ افزایش تقاضا در نفت مواجه هستیم.

در این سمینار سید مهدی حسینی با بیان چالش ها و راهکارهای صادرات نفت ایران در زمان تحریم گفت: بسیاری از کشورهای نفتی از نروژ تا آمریکا و کانادا تا مالزی و.. به رغم برخورداری از نفت موفق بوده اند.دلیل آن این است که نفت سهم بزرگی در اقتصاد آنها ندارد.نفت در اقتصاد آنها تولید می شود ودارای جایگاه است اما سهم زیادی در اقتصادشان ندارد و به همین دلیل اقتصاد آنها دچار شوک های نفتی نمی شود.

اما متاسفانه اقتصاد ایران کاملا متکی به نفت است چراکه می بینیم که کاهش درآمد نفتی بر سایر درآمدهای  دولت ما مثل مالیات تاثیر گذاشته است. همچنین چالش دیگر، عدم سرمایه گذاری در نفت به خصوص در بحث افزایش ضریب بازیافت امروز اقتصاد ایران را دچار رکود کرده است. وی در خصوص مقایسه ضریب بازیافت نفت ایران و عربستان افزود: ضریب بازیافت نفت عربستان 53 درصد است و این در حالی است که ضریب بازیافت نفت ایران کمتر از نصف عربستان یعنی 23 درصد است.

وی در ادامه با اشاره به توسعه میادین نفتی عراق و تلاش روزافزون این کشور برای تولید هرچه بیشتر نفت گفت:عقب ماندگی ما از کشورهای همسایه  مثل عراق در تولید نفت برای ما یک تهدید  است. تا چندین سال پیش عراق تولید بسیار پایین تر از ما داشت که به همین دلیل همیشه در اوپک در رده های بعدی ما می ایستاد. اما اکنون تولید این کشور به 4.5 میلیون بشکه در روز افزایش یافته که این رقم تهدید جدی برای ماست چراکه در اطراف ما همه جلو رفته اند. در کنار ما قطر هست که بزرگترین تولید کننده LNG تبدیل شده است و امروز جایگاه ما در بازارهای جهانی را دچار مشکل کرده است.

این کارشناس نفتی در پایان با تاکید بر این موضوع که نفت ما گرفتار در اقتصاد سیاسی و دخالت های غیرکارشناسی است گفت: در این فضا مدیران دچار محافظه کاری، بی تصمیمی و ترس می شوند و توان ریسک در تصمیم گیری ندارند. ما شرایطی را بوجود آوردیم که اقتصادمان تحریم پذیر باشد یعنی با محدود کردن خود و حصار کشیدن به دور کشور، خود را از ئنیا جدا کردیم. از این رو اقتصاد ایران به اقتصاد جهانی پیوسته نیست که اگر بود آمریکا نمی توانست به راحتی ایران را تحریم کند.