پرواز بی ‌بازگشت

کارشناسان می‌گویند فرار سرمایه به یک فاجعه اقتصادی بدل شده است. اوایل امسال بود که محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگویی با خبرگزاری تسنیم، از خروج 30میلیارددلار سرمایه در ماه‌های پایانی سال 96 از کشور خبر داد. اظهارنظری که واکنش‌های زیادی به همراه داشت، اما حقایق زیادی نیز در آن نهفته بود. فرار سرمایه به دلایل مختلفی رخ می‌دهد؛ ناامنی، فساد اداری، نااطمینانی از آینده و... از جمله این دلایل هستند. هادی حق‌شناس درمورد مقاصد جذب سرمایه ایرانیان به تسنیم، گفته است: مقاصد سرمایه‌گذاری عمدتا مکانی است که سرمایه دسترسی به آن بیشتر باشد؛ به عنوان مثال امروزه کشور امارات متحده عربی به دست ایرانیان آباد شده و یا در بخشی از ترکیه نیز همین اتفاق افتاده است. او ادامه داد: طبیعی است ایرانیان کوتاه‌ترین مسافت را برای خود انتخاب کرده و به همین دلیل، کشورهای آسیای میانه همچون گرجستان، ارمنستان و یا آذربایجان مورد استقبال قرار گرفته‌اند. البته بخشی از ایرانیان در کشورهای اروپایی و آمریکایی نیز سرمایه‌گذاری‌های فراوانی انجام داده‌اند.

دلایل مهاجرت خلبانان

اخیرا یک عضو کمیسیون عمران مجلس نگرانی خودش را نسبت به مهاجرت خلبانان ایرلاین‌های داخلی به کشورهای همسایه ابراز کرده است. هادی بهادری در این زمینه در گفت‌وگو با خانه ملت، به روند مهاجرت خلبانان شرکت‌های هواپیمایی به کشورهای آسیایی به ویژه کشورهای منطقه اشاره کرد و گفت: در سال‌های گذشته، موضوع مهاجرت خلبانان همواره مطرح شده، به طوری که یک روز، مهاجرت این افراد به ترکیه مطرح شده و روزهای دیگر کشورهایی مانند امارات و هند مطرح می‌شود، البته معضل مهاجرت نخبگان تنها معطوف به خلبانان نیست و بسیاری از اقشار کشور را شامل می‌شود. نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: مهاجرت خلبانان عوامل مختلفی دارد، که نبود بازار کار و کاهش آمار پروازهای هوایی داخل کشور از جمله این عوامل هستند. البته مساله این است که ایرلاین‌ها از یک طرف برای جذب مشتری، مجبور به کاهش قیمت بلیت هواپیما هستند و از طرف دیگر برای ارتقای سطح کاری و همچنین تداوم به‌کارگیری خلبانان ملزم به هزینه‌کرد اعتبارند. او افزود: متاسفانه برخی از خلبانان با توجه به شرایط اقتصاد داخلی، ترجیح می‌دهند در ایرلاین‌های کشورهای همسایه کار کنند، که این مساله به معنای فرار سرمایه از کشور است، زیرا برای تربیت یک خلبان از درجه کمک خلبانی به خلبانی بیش از یک میلیارد تومان هزینه می‌شود، این یعنی سرمایه‌گذاری کشور روی افراد متخصص که باید برای حفظ آنها تلاش دوچندانی کرد. بهادری تصریح کرد: متاسفانه مدیران برنامه‌ای برای حفظ نخبگان از جمله خلبانان در کشور ندارند، بنابراین نباید به راحتی این سرمایه‌ها را از دست داد، بلکه باید با اعمال سیاست‌های تشویقی، افراد را به فعالیت در داخل کشور ترغیب کنیم. این نماینده مردم در مجلس دهم ادامه داد: یکی از عوامل مهاجرت خلبانان به کشورهای دیگر، تفاوت حقوق پرداختی ایرلاین‌های خارجی با ایرلاین‌های داخلی است که گاهی اوقات این اختلاف قیمت چندین‌برابر نیز می‌شود،این مساله افراد را به خروج از کشور و فعالیت در شرکت‌های هواپیمایی خارجی ترغیب می‌کند.

تدوین قوانین حمایتی

هوشنگ شهبازی، خلبان پیشین شرکت هواپیمایی ایران‌ایر با بیان این مطلب که یکی از اشکالات اساسی در کشور ما، از دست‌دادن خلبانان حاذق ایرانی به‌عنوان سرمایه‌های انسانی است، در گفت‌وگو می‌گوید: خلبانان ما به‌لحاظ انسانی، اقتصادی و تخصصی باارزش‌ترین سرمایه‌های کشور محسوب می‌شوند و متاسفانه ما به راحتی اجازه می‌دهیم که آنها کشور را ترک کنند. البته نمی‌توان آنها را به‌اجبار در کشور نگه‌ داشت،‌ درواقع به دلیل عدم قدردانی و برآورده‌نکردن خواسته‌ها، خلبانان ما ترجیح می‌دهند از کشور خارج شوند. او ادامه می‌دهد: در ٱن‌سوی مرزها امکانات خوبی در اختیار خلبانان ایرانی قرار می‌گیرد که همین موضوع سبب می‌شود آنها مرزوبوم خودشان را ترک کنند و راهی دیگر کشورها شوند. این کاپیتان بازنشسته ایران‌ایر می‌افزاید: هزینه زیادی برای آموزش یک خلبان صرف می‌شود، درواقع این شغل ‌مانند مشاغلی چون پزشکی نیست. حداقل پنج سال زمان لازم است تا یک فرد کمک‌خلبان شود و پس از آن آموزش‌های ضروری شروع می‌شود. تقریبا می‌توان گفت حدود 15سال زمان می‌برد تا یک کمک‌خلبان به بهره‌وری برسد. ولی متاسفانه زمانی که به بهره‌وری می‌رسد کشورهای اطراف مثل ترکیه، قطر، امارات و بعضی از کشورهای اروپایی این افراد را دعوت می‌کنند و تسهیلات مورد نیاز را در اختیارشان قرار می‌دهند و خلبانان ما هم حق دارند که دست به انتخاب بزنند. شهبازی می‌گوید: امید می‌رود در این رابطه قوانین مورد نظر تدوین و به اجرا گذاشته شود. او با بیان اینکه درخواست‌های خلبانان ما کاملا عادی است، اضافه می‌کند: متاسفانه در کشور ما متناسب با شأن خلبانان با آنها رفتار نمی‌شود. خلبان پیشین شرکت هواپیمایی ایران‌ایر با بیان اینکه اصلی‌ترین موضوع تفاوت حقوق خلبانان ایرانی با خلبانان سایر کشورهاست، تاکید می‌کند: خلبانانی که از نظر اقتصادی تحت فشار هستند، ترجیح می‌دهند به دیگر کشورها مهاجرت کنند. بی‌انصافی است که یک خلبان در آن‌سوی مرزها در حدود 12 الی 15هزار دلار درآمد داشته باشد‌، اما دستمزد خلبان ایرانی 10میلیون تومان باشد. او می‌افزاید: به دلیل تخصصی‌بودن موضوع، نمی‌توان خلبان از دیگر کشورها وارد کرد و اگر قرار باشد این کار انجام شود باید همان 15هزار دلار هزینه شود که درنهایت آنها به‌هیچ‌وجه کارایی خلبانان ایرانی را ندارند. شهبازی در پایان تاکید می‌کند: در سال‌های اخیر کشورهایی چون هندوستان و مالزی به دلیل توجهی که به صنعت هوایی نشان داده‌اند، از ورود خلبانان ایرانی به کشورشان استقبال می‌کنند و سرمایه‌های ما به آنجا فراری می‌شوند. بنابراین همانطور که گفتم باید قوانین حمایتی در این زمینه تدوین شود.