راهبردهای کنترل مصرف بنزین در ایران

به گزارش اقتصادآنلاین، دولت با توجه به استدلال های مذکور و همچنین ضرورت کنترل مصرف بنزین، در لایحه بودجه سال 97 پیشنهاد افزایش قیمت از 1000 به 1500 تومان را ارائه داده بود که بعد از اعتراضات دی ماه سال گذشته، مجلس با این پیشنهاد مخالفت و قیمت بنزین برای سال جاری را ثابت نگه داشت. نتایج این تصمیم نه تنها باعث رکورد زنی مصرف غیرمتعارف بنزین به عنوان یک کالای استراتژیک، همراه با آلودگی بیشتر هوا، ترافیک پر دردسر، خروج ارز بیشتر و تحمیل هزینه گزاف بر منابع کشور شده بلکه ایران را به یکی از بزرگ‌ترین کشورهای دارای سوخت ارزان با قیمت غیر واقعی تبدیل نموده است. توزیع سوخت با قیمت غیر‌واقعی و ثابت  رونق قاچاق سوخت را در پی داشته، به طوری که قاچاقچیان بنزین در مرزهای کشور، خود را تجهیز کرده‌اند تا سوخت ارزان را به کشورهای همسایه قاچاق کنند و از این محل درآمدهای سرشاری نصیب‌شان شود. در این شرایط باید توجه داشت که با ساخت انیمیشن و نوشتن شعارهای تبلیغاتی نمی‌توان از مردم توقع صرفه جویی در مصرف بنزین را داشت، بلکه بهترین روش بهره گیری از ابزارهای مدیریت مصرف به قرار زیر است:

- مدیریت مصرف بر اساس سهمیه‌بندی. 

- مدیریت مصرف با ابزارهای اقتصادی.  

بنابراین سیاست‌گذار باید با اقتدار و بدون هراس از برخی تحلیل‌های غیر‌اقتصادی به سمت اصلاح  و واقعی شدن قیمت انرژی حرکت کند و در این زمینه ضمن گفت‌وگو صریح و فارغ از نگاه های امنیتی با مردم، مسائل و مشکلات کشور را با آنان در میان بگذارد نه اینکه به نظام اقتصادی، سیاسی و اجتماعی شوک وارد کند. در این میان لازم است تا دولت یکی از دو راهبرد ذیل را انتخاب و پیش بگیرد. 

راهبرد اول: فعال کردن نظام سهمیه‌بندی، بهره گیری مجدد از کارت سوخت تنوع قیمت گذاری و تعیین سهمیه های مشخص است مثلا سه قیمت را برای بنزین در نظر بگیرد. نخست سهمیه هزار تومانی تعریف کند، سپس سهمیه ١٥٠٠ تومانی در نظر بگیرد و در نهایت قیمت را برای افرادی که بیش از این سهمیه مصرف دارند آزاد کند.که الیه این روش بارها مورد استفاده قرار گرفته و مزایا و معایب آن بر همگان مشخص است. 

 راهبرد دوم: اگر دولت نگران فساد احتمالی در راهبرد اول و مشکلات استفاده از کارت سوخت و آثار تورمی افزایش قیمت می باشد، بهتر است از نظام مدیریت مصرف با ابزارهای اقتصادی استفاده نماید.مثلا از اول مهرماه تا پایان سال 97 به ازای هر روز یک عدد ثابتی به قیمت بنزین اضافه کند و این روند تا سال 1400 نیز پیگیری شود و یا ابزارهایی مانند عوارض آلایندگی و مصرف را طراحی و از مصرف کننده دریافت نماید.