رتبه نخست بورس کالا در ارزش معاملات بازار سرمایه

اقتصاد آنلاین - لیلی شهیر؛ مدیرعامل بورس‌کالا امروز 6 اسفند در نشست مطبوعاتی خود به بررسی عملکرد 10 ماهه این بورس پرداخت و مدت زمان مشابه را با سال گذشته مقایسه کرد. حامد سلطانی نژاد در این برنامه به خبرنگاران گفت: در این مدت، بورس کالا 48 درصد از ارزش کل معاملات بازار سرمایه را به خود اختصاص داد. بر این اساس، این بورس با ارزش معاملات 879 هزار میلیارد ریالی، رتبه  نخست را بین سایر بورس‌ها کسب کرده است.

او تصریح کرد: از این میزان، 24 میلیون و 131 هزار تن محصول به ارزش 446 هزار و 353 میلیارد ریال در بازار فیزیکی بورس کالا معامله شده است. این میزان نسبت به مدت مشابه سال گذشته چهار درصد در حجم و 33 درصد در ارزش معاملات رشد داشته است.

افزایش ارزش معاملات نسبت به سال 95

مدیر بورس‌کالا در ادامه ارزش کل معاملات سال جاری بورس کالا تا پایان بهمن را بیش از یک میلیون و 35 هزار میلیارد ریال دانست و افزود: ارزش کل معاملات تا این تاریخ نسبت به مدت مشابه سال گذشته 39 درصد افزایش یافت.

به گفته سلطانی‌نژاد: در معاملات سال جاری بورس‌کالا، کل محصولات پتروشیمی در مقدار و ارزش رشد داشته است. در تالار محصولات معدنی نیز نسبت به سال 95 رشد داشتیم هرچند که در صادرات سنگ آهن کاهش یک میلیون تنی قابل مشاهده است. همچنین در دیگر تالار این بورس یعنی تالار کشاورزی شاهد شکسته شدن رکورد معاملات گندم در سال جاری بوده‌ایم.

 او با تاکید بر سهم مهم محصولات صنعتی و معدنی در این بازار گفت: معاملات صنعتی و معدنی 41 درصد از ارزش معاملات بازار فیزیکی و سهم 75 درصدی از معاملات سلف را به خود اختصاص داده اند.

پذیرش اوراق سلف موازی جدید برای تامین مالی

مدیر بورس کالای ایران از پذیرش اوراق سلف موازی استاندارد جدید برای تامین مالی خبر داد و گفت: کلاف گرم نوردیده فولاد مبارکه، تیرآهن 14 ذوب آهن اصفهان، قیر نفت پاسارگاد برخی از این کالا‌ها برای پذیرش هستند.

سلطانی نژاد در ادامه معاملات کشف پریمیوم را یکی از راه‌های مدیریت ریسک عنوان کرد و گفت : توسعه این بازار از اهداف بورس کالاست. بر این اساس دستورالعمل‌های جدید معاملات کشف پریمیوم و نیز حراج به روش مناقصه در معاملات بازار فیزیکی تصویب شده است.

معامله ¼ گندم کشور در بورس کالا

سلطانی نژاد در ادامه به معاملات گندم در بورس کالا اشاره کرد و گفت: یک چهارم تولید گندم کشور در این بازار معامله می‌شود.

او در ادامه تصریح کرد: اکنون ساز و کار اجرای قیمت تضمینی هم فراهم است. قیمت تضمینی سبب کاهش هزینه‌های دولت می‌شود.

مدیر بورس کالا در پاسخ به دلیل بالا بودن قیمت گندم داخلی نسبت به قیمت‌های جهانی تاکید کرد: گران بودن قیمت گندم داخل نسبت به قیمت‌های جهانی به دلیلی حمایت از گندم داخل به عنوان محصولی استراتژیک انجام می‌شود.

سلطانی نژاد همچنین در پاسخ به پرسشی در خصوص اینکه با اجرای سیاست قیمت تضمینی گندم آیا خللی در دریافت پول کشاورزان اجرا نمی‌شود؟ گفت: سابقه اجرای سیاست قیمت تضمینی در دو محصول  ذرت و جو نشان می‌دهد که کشاورزان نه تنها از اجرای این سیاست متضرر نمی شوند بلکه با اجرای این سیاست کشاورز ظرف ۳ روز کاری وجوه ناشی از فروش محصول را دریافت کرده و طی ۲ هفته نیز مابه التفاوت خرید تضمینی و قیمت کشف شده در بورس را دریافت می‌کند.

او ادامه داد: این در حالی است که در سیاست خرید تضمینی منابع کافی برای پرداخت پول کشاورزان وجود ندارد به همین دلیل مطالبات کشاورزان با تاخیر پرداخت می‌شود بنابراین با عرضه محصولات کشاورزی در بورس کالا از بار مالی دولت کاسته شده و پول کشاورزان نیز زودتر و کامل تر به حساب آنها واریز می‌شود.

صادرات 450 تن گندم از بورس کالا

سلطانی نژاد در خصوص صادرات گندم به عنوان کالایی استراتژیک گفت: صادرات گندم تنها از طریق بورس کالا امکان پذیر است. در این راستا امسال 450 تن گندم از طریق این بازار صادر شد. تجاری هم که این محصول را صادر کردند، گندم مورد نیاز خود را از بورس کالا تهیه کرده اند. او در ادامه به موافقت با ایجاد صندوق زعفران نیز اشاره کرد.

اجرای قیمت تضمینی به جای خرید تضمینی انجام خواهد شد

او با بیان اینکه اجرای سیاست خرید تضمینی دیگر امکانپذیر نیست، تصریح کرد: در سال ۹۵ معادل نصف بودجه عمرانی کشور به خرید تضمینی گندم اختصاص پیدا کرد که با افزایش نرخ تورم این میزان نیز افزایش می‌یابد؛ به همین دلیل سیاست قیمت تضمینی در دو محصول ذرت و جو اجرایی شد که باعث شفافیت بیشتر و تخصیص بهتر منابع شد.

مدیر بورس کالا همچنین در پاسخ به این سوال که برنامه بورس کالا برای جذب کشاورزان  خرد در سال ۹۷ چیست؟ پاسخ داد: ساز و کار گواهی سپرده کالایی مدلی عملیاتی برای کشاورزان خرد است تا از طریق مباشر محصول خود را در بورس عرضه کرده و با حداقل قیمت به فروش برساند.

سلطانی نژاد در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا بورس کالا می‌تواند بخشی از سرمایه های سرگردان جامعه را جذب کند؟ گفت: راه اندازی صندوق های کالایی و گواهی سپرده کالایی کمک می‌کند تا سرمایه گذاران حقیقی بتوانند با سودهای جذاب وارد بورس کالا شوند.

معاملات حق الامتیازی راهی برای تامین مالی

مدیر بورس کالای ایران در ادامه در خصوص معاملات حق الامتیاز توضیحاتی ارائه داد و گفت: این معاملات به گونه‌ای طراحی شده است تا هرگونه امتیازی که وجود دارد قابلیت معامله در بورس را پیدا کند که این امتیازات شامل حق اسقاط خودرو و یا حق تراکم شهرداری می‌شود که در این راستا به شهرداری پیشنهاد شده است تا با ورود به بورس کالا بازاری شفاف در این حوزه ایجاد کند.

او افزود: شهرداری می‌تواند از این معاملات به عنوان ابزار تامین مالی استفاده کرده و یا اینکه معاملات تراکم در قالب بورس کالا انجام شود تا شفافیت بیشتری حاصل کند؛ در این خصوص مذاکراتی با معاونت مالی شهرداری صورت گرفته است.

تغییر مدل فروش خودرو در بورس کالا

سلطانی نژاد در ادامه این نشست به عرضه خودرو در بورس کالا اشاره کرد و گفت: در سال جاری خودرو سراتو در بورس کالا مورد پذیرش قرار گرفت زیرا بورس کالا دارای ساز و کاری شفاف برای انجام معاملات همسان و همگن است اما این عرضه تداوم نداشت و مقرر شد تا مدل فروش اصلاح شود. بر این اساس سال آینده مدل فروش خودرو در بورس کالا تغییر می‌کند به نحوی که دو بار مالیات بر ارزش افزوده در این بازار دریافت نشود.

پیش بینی تامین مالی صنایع تا ۲۵۰۰ میلیارد تومان در سال آینده

مدیر بورس کالای ایران در ادامه افزود:  همچنین پیش بینی می‌شود که میزان تامین مالی صنایع از مکانیسم‌های بورس‌کالا در سال آینده به ۲۵۰۰ میلیارد تومان برسد که بخشی از آن به صنعت خودروسازی اختصاص دارد. همچنین طی رایزنی‌های انجام شده، عرضه خودرو نیز طی سال ۹۷ از طریق بورس افزایش پیدا می‌کند.

سلطانی نژاد در ادامه در خصوص پذیرش سنگ آهن در بورس‌کالا گفت: به تازگی کنسانتره و گندله سنگ آهن به معاملات بورس کالا اضافه شده است تا از این پس قیمت‌گذاری این محصول با ساز و کار بازار صورت بگیرد که قطعا موجب افزایش قیمت نخواهد شد. قیمت سنگ آهن در بورس کالا براساس قیمت های کشف شده بر اساس محصول نهایی ( فولاد) در این بورس انجام می‌شود. 

او اضافه کرد: از سوی دیگر در سال های آینده با کمبود سنگ آهن مواجه خواهیم شد که این عدم توازن با قیمت گذاری در بورس کالا مرتفع می‌شود ضمن اینکه واردات نیز می‌تواند از طریق بورس کالای ایران صورت بگیرد تا عدم توازن را مرتفع کند.

آمادگی بورس کالا برای راه‌اندازی بازار مشتقه ارزی

مدیر عامل بورس کالای ایران در پاسخ به سوال دیگری در خصوص راه اندازی بازار مشتقه ارزی گفت: به عنوان بورس کالا آماده راه اندازی این بازار هستیم زیرا راه اندازی بازار منسجم ارزی می‌تواند تلاطمات بازار ارز را کنترل کند بنابراین امیدواریم شکل گیری بازار مشتقه ارزی کمک کند تا شاهد کاهش التهابات در بازار ارز باشیم.

سلطانی نژاد در ادامه در خصوص تعامل بورس کالا با صنایع پایین دستی پاسخ داد: بورس کالای ایران با تشکل ها ارتباط نزدیکی داشته و با صنایع پایین دستی تعامل خوبی دارد؛ همچنین ساختار بورس کالا به طور کامل تحت نظارت است.

او در خصوص روند عرضه برخی محصولات اظهار کرد: نحوه عرضه محصولات در بورس کالا دائما از سوی نهادهای مربوطه رصد می‌شود به طوری که اگر کف عرضه تعیین شده رعایت نشود، سقف های قیمتی وضع می‌شود.

سلطانی نژاد در پاسخ به سوالی پیرامون تسویه معاملات اظهار کرد: در فرآیند تسویه تاکنون از ۱۴ بانک برای مبادلات پولی استفاده شده است که اخیرا ۴ بانک دیگر نیز به این آمار افزوده شده است.

 چگونگی ورود به بازار عراق ؟

مدیر بورس کالا درباره ورود به بازار عراق نیز تصریح کرد: در خصوص ورود به بازار عراق سعی شده ابتدا شرایط آن و کالاهای موجود در آن را شناسایی کنیم تا مشخص شود چه کالاهایی امکان صادرات به عراق را از بستر بورس کالا دارد و سازوکارهای معاملاتی ما باید چگونه باشد. چراکه در کشور عراق شیوه مبادلات بانک محور و دریافت تضامین شیوه‌ای ناآشناست. بر همین اساس باید مدل های موجود را عوض کرد و شرایطی را فراهم آورد تا تجار این کشور همسایه بتوانند به صورت نقدی خرید کنند.

سلطانی نژاد افزود: در این راستا مدل پیشرفته تری پیشنهاد شده و به دلیل مخاطراتی که وجود دارد باید حساب شده وارد این بازار شویم. پیشنهاد ما این بود که بین دو کشور توافقنامه‌ای امضا شود تا بسته به نظر دو طرف نمایندگی را در این کشور داشته باشیم که برای اقدامات بعدی منتظر اعلام جمع بندی بین مقامات دو کشور هستیم؛ این امکان وجود دارد محصولاتی همچون آرد و مقاطع فولادی از طریق بورس به عراق صادر شود.

او درباره ورود به بازار دیگر کشورها نیز گفت: در حوزه افزایش تعاملات بین المللی، کشور دیگر هند است که در این رابطه تفاهم نامه‌ای نیز بین بورس کالای دو کشور به امضا رسید. البته در خصوص تعاملات با هند، نکته مورد بررسی بحث تبادلات پولی است. در این راستا بازار پولی ما باید شرایطی را فراهم کند تا همه فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان کشور تبادلات خود را از طریق بورس کالا انجام دهند که در این رابطه باید بحث استانداردسازی و رجیستری کالا را بین دو کشور بررسی کنیم.

فروش مسکن و بورس کالا

مدیرعامل بورس کالای ایران درباره فروش مسکن متری و ورود این بورس به پروژه‌های مسکن مهر گفت: تاکنون برای ورود به مسکن مهر برنامه‌ای نداشته ایم. معامله مسکن در بورس در دو حالت امکان پذیر است؛ در حالت اول املاکی که متعلق به سازمان‌ها و ارگان‌های بزرگ باشد و بخواهند با توجه به مصوبه مجلس شورای اسلامی برای عرضه این بخش از دارایی‌هایشان استفاده کنند. در حالت دوم نیز طرح فروش مسکن متری در بورس‌کالا مطرح است که به صورت فروش املاک همگن و سرمایه گذاری در قالب مسکن متری اجرایی می‌شود.

او افزود: فروش مسکن متری در بورس‌کالا از این جهت حائز اهمیت است که سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن نیازمند نقدینگی بالایی است اما با اجرای این طرح می‌توان با تحمل ریسک‌های مربوط به بازار مسکن، به کمک بورس کالا و با هر حجمی از نقدینگی در این بازار سرمایه گذاری کرد.

سلطانی نژاد در ادامه در پاسخ به سوالی در خصوص مکانسیم معاملات تهاتری عنوان کرد: در صنعت فولاد به دلیل مشکلات ناشی از کمبود نقدینگی، شرکت های پیمانکاری به جای دریافت مبلغ، محصولات را به صورت حواله‌ای می‌فروشند. این روش انجام معاملات به صورت حواله‌ای و سنتی عدم شفافیت را به وجود می‌آورد که تحت تاثیر آن پیمانکاران به اصل پول خود نیز نمی ‌رسند.

تهاتر کالا در بورس‌کالا محقق می‌شود

مدیر بورس کالا ادامه داد: ما در بورس‌کالا شرایطی را فراهم کرده‌ایم تا معاملات تهاتری در فضایی شفاف مورد معامله قرار بگیرد و مدل تهاتر اینگونه است که اشخاص مختلف به عنوان طلبکاران و بدهکاران متعدد در مقابل یکدیگر قرار می‌گیرند و همین چندگانه بودن طلبکاران و بدهکاران یک بازار را شکل می‌دهد و در حال حاضر استفاده از این شیوه معاملاتی در بازار فولاد مطرح است.

برنامه‌های آتی

سلطانی نژاد به برخی از برنامه‌های آتی بورس‌کالا نیز اشاره و تصریح کرد: تهیه ساز و کارهای تهاتری، راه‌اندازی معاملات حق امتیاز، ایجاد امکان تسویه چند مرحله‌ای، ایجاد امکان قراردادهای آتی خاص، راه اندازی معاملات کشف پریمیوم، راه اندازی معاملات اوراق خرید دین، برخی از این موارد هستند. همچنین تحقق برنامه‌هایی چون امکان‌سنجی راه اندازی معاملات مبتنی بر رویت براساس حراج حضوری و راه‌اندازی سیستم تسویه و مدیریت ریسک لحظه‌ای مشتریان بخشی دیگر از برنامه‌های سال آینده بورس‌کالا هستند.