یارانه‌های نفت‌سوز!

حذف 30 میلیون یارانه‌بگیر

 پیشنهاد بودجه 23 هزار میلیارد تومانی برای پرداخت یارانه نقدی و غیرنقدی خانوارها در سال 97 از سوی دولت در صورت عدم تغییر سقف 45500 تومانی یارانه نقدی، کفاف یارانه حدود 41 میلیون نفر را می‌دهد و با این حساب از جمعیت 75 میلیون نفری که در حال حاضر یارانه می‌گیرند، بیش از 30 میلیون نفر حذف خواهند شد. بر اساس تبصره 14 لایحه بودجه سال 97، دولت قصد دارد مبلغ 37 هزار میلیارد تومان بر اساس قانون هدفمندی یارانه‌ها مصوب سال 88 با انواع روش‌های نقدی و غیرنقدی بین خانوارهای هدف و کالاها توزیع کند. این رقم نسبت به رقم 48 هزار میلیارد تومانی سال قبل کاهش قابل توجه‌ای داشته است. بر این اساس از رقم 37 هزار میلیارد تومان در نظر گرفته‌شده برای سال 97 قرار است 23 هزار میلیارد تومان به‌صورت یارانه نقدی و غیرنقدی توزیع شود. همچنین هفت هزار میلیارد تومان در قالب سیاست کاهش فقر مطلق از طریق بهزیستی و کمیته امداد توزیع می‌شود. همچنین 3700 میلیارد تومان به‌عنوان یارانه بخش سلامت و 3300 میلیارد تومان به‌عنوان یارانه نان در نظر گرفته شده است. کمیسیون تلفیق بودجه 97 مجلس شورای اسلامی این اواخرپیشنهاد دولت در خصوص حذف برخی یارانه‌بگیران را تصویب کرد که بر این اساس، در سال آینده 37 هزار میلیارد تومان به اجرای هدفمندی یارانه‌ها اختصاص خواهد یافت که 23 هزار میلیارد تومان از این اعتبارات برای پرداخت یارانه نقدی به همه اقشار اختصاص می‌یابد و ‌هفت هزار میلیارد تومان نیز به‌طور خاص برای افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی هزینه می‌شود.

افراد مشمول مصوبه یارانه

بر اساس مصوبه تلفیق، اقشاری که مشمول دریافت یارانه نقدی می‌شوند، عبارتند از مددجویان کمیته امداد چهار میلیون و 800 هزارنفر، افراد تحت پوشش بهزیستی ‌‌سه میلیون و 600 هزار نفر، افراد ساکن دهستان‌ها ‌هشت میلیون نفر، بیماری‌های خاص یک میلیون نفر، عشایر یک میلیون نفر، ایثارگران یک میلیون و 750 هزار نفر، بازنشستگان چهار میلیون و 800 هزار نفر و 11 میلیون نفر از اقشار نیازمند کشور که در مجموع 42 میلیون نفر را شامل می‌شود. همچنین 3700 میلیارد تومان از درآمدهای هدفمندی یارانه‌ها در بخش بهداشت و درمان و 3300 میلیارد تومان دیگر نیز برای یارانه نان و گندم هزینه خواهد شد. بر این اساس، در صورت تصویب نهایی این تبصره در صحن مجلس و تایید شورای نگهبان، یارانه نقدی حدود 33 میلیون نفر در سال آینده حذف خواهد شد.

درخواست مجلس برای تعلل در حذف یارانه‌بگیران

اگرچه اعضای کمیسیون تلفیق در ارتباط با پیشنهاد دولت برای هدفمندی یارانه‌ها، همان پیشنهاد را تصویب کردند اما در جلسه اخیر هیات رییسه کمیسیون تلفیق با تیم اقتصادی دولت که در حضور لاریجانی و روحانی برگزار شد، به دولت توصیه‌ شد که در حذف افرادی که یارانه دریافت می‌کنند، عجله و شتاب نداشته باشد و اغلب افرادی را که متقاضی استفاده از یارانه هستند،  از این موضوع محروم نکند.

برخورد پوپولیستی در اقتصاد

در این باره مهدی پازوکی، اقتصاددان  می‌گوید: از دیدگاه من به عنوان یک اقتصاددان یارانه‌ها هرگز در کشور ما هدفمند نشده است و بیشتر یک برخورد پوپولیستی در اقتصاد ایران صورت گرفته که هزینه‌های دولت را بسیار افزایش داده است. نکته مهم در شرایط فعلی و با توجه به مشکلات موجود،  این است که کشور به طور جدی به اصلاحات اقتصادی نیاز دارد و این مساله را باید مجموعه حکومت یعنی دولت، مجلس و قوه قضاییه به طور کامل درک کنند. به عبارت ساده‌تر در وضعیت کنونی، مجموعه دولت باید خواهان اصلاحات اقتصادی در کشور باشد. اگر اصلاحات اقتصادی صورت نگیرد، در بلندمدت کشور با چالش‌های بدتری مواجه خواهد شد. پیشنهاد من به عنوان یک کارشناس اقتصادی، این است که دولت یارانه را تنها به سه دهک پایین درآمدی جامعه اختصاص دهد و مبلغ آن را نیز بیشتر کند. هر دهک در کشور ما حدود هشت میلیون نفر را تشکیل می‌دهد و تعداد افراد در سه دهک چیزی حدود 24 میلیون نفر از جمعیت کشور را شامل می‌شود. واقعیت این است که باید به همین24میلیون نفر از جمعیت 80میلیونی کشور یارانه تعلق بگیرد. این در حالی است که در حال حاضر 5/76 میلیون نفر از این جمعیت 80 میلیونی یارانه دریافت می‌کنند. در حالی‌که سه دهک پایین جامعه افراد تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی‌را شامل‌می‌شود که با خانواده‌های تحت پوشش‌شان حدود 5/8 میلیون نفر هستند. بقیه دهک‌ها تا رسیدن به 24 میلیون نفر، شامل افراد نیازمندی می‌شود که باید خود را تحت پوشش کمیته امداد درآورند و پس از راستی آزمایی در زمره جمعیت یارانه‌بگیر قرار بگیرند. اگر غیر از این باشد و جمعیت مازاد از دریافت یارانه حذف نشوند، به طور حتم دولت با توجه به مشکلاتی که در شرایط فعلی صندوق‌های بازنشستگی با آن مواجهند که در واقع از چالش گذشته و تبدیل به ابرچالش شده‌، با بحران‌های بزرگ‌تری مواجه خواهد شد زیرا بیش از 70 درصد هزینه‌های مربوط به صندوق‌های بازنشستگی را، چه لشکری و چه کشوری،دولت پرداخت می‌کند و از سوی دیگر نیز با هزینه‌های اداری در کشور مواجه است. با توجه به آنچه گفته شد به نظر من مجموعه حکومت باید خواهان ایجاد اصلاحات اقتصادی در کشور باشد؛ اگر این اصلاحات صورت نگیرد، مردم مجبورند در شرایطی زندگی کنند که اقتصاد ایران به سمت ونزوئلایی شدن پیش برود. با این حساب در بلندمدت مشکلات و چالش‌های بسیار بدی برای کشور ایجاد خواهد شد. بنابراین دست زدن به اصلاحات اقتصادی و برخورد کارشناسی و علمی با مقوله یارانه به طور حتم در راستای حفظ منافع ملی است و به نفع مردم به‌خصوص طبقات پایین دست جامعه خواهد بود.

تبعیض در نظام اداری رفع شود

پازوکی در باره اینکه مجلس از دولت خواسته تا در حذف یارانه‌بگیران عجله نکند،  تصریح می‌کند: شاید اتفاقاتی که در چند وقت اخیر در کشور رخ داده است و اعتراضاتی که صورت گرفته، باعث این مساله شده باشد. یکی از مشکلاتی که در کشور ما وجود دارد، این است که مسئولان به جای اینکه مشکلات را بررسی کنند و با دید کارشناسی به آن نگاه کنند، چنین برخوردهایی انجام می‌دهند. مساله این است که نارضایتی مردم از حذف برخی دهک‌ها از دریافت یارانه نبود. عمده نارضایتی مردم از تبعیض موجود در سیستم اداری کشور، فساد اقتصادی، رانت اقتصادی و نابرابری اجتماعی است و این‌ها عمده مشکلاتی‌محسوب‌می‌شود که مردم را به تنگ آورده است. مفهوم حرف من این نیست که مردم با معضلات اقتصادی دست و پنجه نرم نمی‌کنند بلکه علاوه بر مشکلات اقتصادی بزرگ‌ترین مشکلی که به دلیل آن اعتراض‌های اخیر صورت گرفت، این بود که مردم خواهان رفع تبعیض و نابرابری و همچنین برقراری عدالت و مبارزه با فساد اقتصادی بودند. آنچه در حال حاضر در نظام اداری ایران بسیار مشکل آفرین شده، همین مساله تبعیض است. به طور مثال دو خانواده که در همسایگی ‌یکدیگر هستند و فرزند یکی از آن‌ها مدرک تحصیلی خود را از دانشگاه معتبری در کشور و دیگری از دانشگاهی با سطح پایین دریافت کرده است. بسیار مشاهده ‌می‌کنیم که شخصی که مدرک دانشگاهی معتبرتری دارد، به دلیل نداشتن پارتی و رانت‌نمی‌تواند  وارد بازار کار شود و دیگری به دلیل برخورداری از آن‌ها به راحتی کار مناسبی  را پیدا می‌کند. این تبعیض تاثیر خود را در اعتراضات خیابانی بر جای خواهد گذاشت و سیستم حکومت باید تلاش کند تا این تبعیض‌ها را از میان بردارد. حتی مشاهده می‌شود برخی نمایندگان مجلس تلاش می‌کنند با نفوذی که در ادارات دارند، برای آشنایان خود یا اعضای ستاد انتخاباتی‌شان کار پیدا کنند یا وام برای آن‌ها بگیرند؛ این چیزی است که مردم آن را می‌بینند. اگر مجموعه حکومت، فکری به حال این تبعیض و فسادها نکند و هر مشکلی را به مسائلی مانند تخم‌مرغ و یارانه نسبت دهد، در درازمدت مشکلات ‌بسیاری را برای کشور ایجاد خواهد کرد.