تغییر اقلیم، تاب آوری و توسعه پایدار
ادامه روند فعلی تامین و مصرف آب، غذا و انرژی درکشور بویژه اختصاص یارانه به مصرف بیشتر این مولفه‌ها به طور بدیهی نمی‌تواند راه حل قابل قبولی برای پایداری اقتصاد کشور و تاب آوری منابع و مصارف در سطح ملی باشد.
به گزارش اقتصاد آنلاین، از ابتدای پاییز امسال تا پایان روز دهم دی ماه میزان بارندگی کل کشور 30.8 میلیمتر بود که در مقایسه با آمار متوسط 49 ساله که معادل 73.6 میلیمتر است، 58.2 درصد کاهش نشان می‌دهد.
آمار صدروزه بارندگی بیانگر ادامه خشکسالی در دهه اخیر و همچنین خشک ترین پاییز ایران در سال‌های آماربرداری است.
در برخی استان‌ها مانند قم، اصفهان، یزد، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان میزان بارندگی نسبت به آمار بلندمدت بیش از 90 درصد کاهش را نشان می‌دهد و در عمل در یکصد روز اخیر بارندگی پاییزه این استان‌ها کمتر از پنج میلیمتر بوده است؛ در صورتی که میزان بارندگی انتظاری در این استان‌ها با توجه به آمار درازمدت باید بیش از 50 میلیمتر می‌بود.
این وضعیت خشکی در پاییز و ادامه آن براساس اطلاعات منتشر شده از سوی مرکز ملی خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی، از شرایط کم آبی شدید در تابستان سال آتی نشان دارد و امروز توجه ویژه به برنامه ریزی تامین آب در فصل تابستان و در صورت ادامه آن برای سال‌های آینده نیز ضروری است.
کاهش بارندگی، افزایش درجه حرارت و در نتیجه افزایش تبخیر و تعریق و کاهش میزان آب تجدیدشونده از 130 میلیارد مترمکعب به 70 میلیارد مترمکعب در سال‌های آتی و استفاده روزافزون از منابع آبی برای مصارف مختلف بویژه کشاورزی ضرورت توجه به تغییر نحوه مصرف آب خانگی، الگوی کشت و روش آبیاری را انکارناپذیر می‌نماید.
در این زمینه نه فقط وزارت نیرو بلکه همه آحاد جامعه از مصرف کنندگان و کنشگران تا دستگاه‌های دولتی متولی مصارف آب باید روش های جدیدی را برای سازگاری با تغییر اقلیمی و افزایش تاب آوری برای توسعه پایدار ایجاد کنند.
مدیریت تامین و مصرف آب، غذا و انرژی در آینده‌ای نه چندان دور در منطقه و بویژه در کشور از مباحث مهمی خواهد بود که توجه به آن و تعیین مسیر راه برای رفع مشکلات ناشی از کمبودها ضروری خواهد بود.
ادامه روند فعلی تامین و مصرف آب، غذا و انرژی درکشور بویژه اختصاص یارانه به مصرف بیشتر این مولفه‌ها به طور بدیهی نمی‌تواند راه حل قابل قبولی برای پایداری اقتصاد کشور و تاب آوری منابع و مصارف در سطح ملی باشد. لذا تغییر الگوهای تولید، توزیع و مصرف منابع سه گانه آب، غذا و انرژی چالش مهم دهه پیش رو خواهد بود و در این میان مدیریت آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
در مصرف انرژی، براساس آمار انتشار یافته توسط مراجع بین المللی[1]، کشور ایران بالاترین نسبت شدت انرژی معادل در جهان را دارد و در مقایسه با سایر کشورهای جهان نسبت مصرف انرژی به تولید ناخالص ملی کشورمان چند برابر است. در انتشار گازهای گلخانه‌ای کشورمان به دلیل استفاده بیش از حد از سوخت‌های فسیلی جزو 10 کشور نخست جهان محسوب می‌شود و این روند به صورت فزاینده ادامه دارد.
در مصارف کشاورزی نیز بیشترین میزان آب بدون توجه به کمبودها و رعایت الگوی مصرف بهینه و الگوی کشت مناسب در ایران استفاده می‌شود.
براساس آمار سازمان جهانی غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد[2] بهره وری مصرف یک مترمکعب آب به ازای یک مترمکعب محصولات کشاورزی در ایران نسبت به متوسط جهانی 2برابر است.
حدود 10 میلیارد مترمکعب آب ناشی از ضایعات کشاورزی در مرحله برداشت تا قبل از مصرف محصولات کشاورزی به دلیل شیوه بسته بندی و ارائه به بازار هدر می‌رود.
همه آمار و اطلاعات و شواهد انتشار یافته توسط مراجع ملی و بین المللی حاکی از مصرف گرایی و توجه کم به پایداری و تاب آوری اقتصاد آب و انرژی است.
سهم یارانه غیرنقدی اختصاص یافته به آب و انرژی بر اساس گزارش سازمان برنامه و بودجه در سال بیش از 300 هزار میلیارد تومان است و این در شرایطی است که کشور برای طی مراحل توسعه و ارتقای سطح زندگی مردم، ایجاد سالیانه حدود یک میلیون شغل جدید، به این سرمایه نیاز دارد. بنابراین حل مشکلات آب، انرژی و تامین غذا، از محورهای مهم برنامه دولت برای آینده پیش رو خواهد بود.
1. World Economic Outlook Database. International Monetary Fund (IMF)
2. Food and Agriculture Organization
