این ماهی را بخورید، آلزایمر می‌گیرید!

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از ایران،  در حالی که اعتراضات محافل علمی و محیط زیستی به صدور مجوز تکثیر و پرورش ماهی مهاجم تیلاپیا در کشور شدت گرفته، یک استاد دانشگاه در رشته شیلات نیز ابعاد دیگری از مخاطرات ماهی تیلاپیا را از نظر بهداشتی و اقتصادی تشریح کرد. دکتر حمید عبدالله‌پور، عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد گیلان گفت: در بسیاری از کشورهای جهان ماهی تیلاپیا به ماهی فقرا معروف است چون از جیره غذایی ارزان قیمت استفاده کرده و همه چیز خوار است و تقریباً از قیمت مناسبی هم برخوردار است از سوی دیگر ارزش غذایی این ماهی در حد خوک است. او افزود: یکی از مهمترین فاکتورهای تعیین کننده ارزش غذایی ماهی‌ها، نسبت اسید چرب امگا 3 به امگا 6 در آنهاست که هرچقدر این نسبت زیادتر باشد نشان از ارزش بالای غذایی آن ماهی دارد اما در تیلاپیا این نسبت بسیار کم است و در عوض میزان امگا 6 خیلی بالاتر از امگا 3 بوده و این امر باعث بیماری آلزایمر، التهابات روده‌ای و بیماری‌های قلبی و عروقی می‌شود، در حالیکه در ماهی‌هایی مانند سالمون، قزل آلا، ساردین، تن ماهیان، ماهی کولی و غذاهای دریایی چون خرچنگ،  اسید چرب امگا سه بسیار سرشار است. این اسید چرب باعث جلوگیری ازامراض قلبی و کنترل دیابت می‌شود و بالعکس آن امگا شش ممکن است موجب اختلالات مغزی، آلزایمر و تشدید التهابات شود. این مدرس دانشگاه افزود: البته این بدان معنی نیست که فردی با چندبار استفاده از تیلاپیا دچار بیماریهای فوق الذکر شود بلکه اگر این مصرف مداوم و طولانی مدت باشد طبق گفته پزشکان امکان بروز بیماری دارد. اما نکته حائز اهمیت این است که تیلاپیا با این ارزش غذایی کمی که  نسبت به گونه‌های دیگر دارد قیمتی تقریباً برابر وحتی بیشتر از قزل آلا در ایران دارد بنابراین عقل سلیم حکم می‌کند که به جای تیلاپیا ازماهی‌های با ارزش دیگرمصرف شود.

ماهی تیلاپیا که به گواه اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت در لیست گونه‌های مهاجم و خطرناک قرار دارد می‌تواند محل زندگی و تخم و لارو سایر ماهیان را با سرعت نابود کرده و موجب انقراض نسل آنها شود با این حال پرورش این ماهی، به دلیل کم هزینه بودن، قدرت تکثیر بالا و زندگی حتی در آبهای آلوده می‌تواند سود کلانی را عاید برخی پرورش دهندگان آن کند. در همین حال انجمن علمی آموزش محیط زیست و توسعه پایدار ایران نیز با صدور بیانیه‌ای روز گذشته اعلام کرد: هرگونه صدور مجوز ورود ماهی تیلاپیای زنده و هرگونه اقدام به گسترش و توسعه این ماهی در آب‌های ایران از سوی هر مقام مسئول و کارشناسی که صورت گرفته باشد در راستای نابودی تنوع زیستی غنی و بی‌نظیر آبزیان ایران است.

این انجمن در اطلاعیه خود یادآور شده: ایران بهشت تنوع زیستی و آبزیان ایران، کتابخانه‌ای غنی از ذخایر ژنتیکی است که بسیاری از آنها بی‌نظیر است. به جز 5 گونه اقتصادی از ماهیان خاویاری ایران در  دریای خزر که از ارزشمندترین ماهیان جهان محسوب می‌شوند، بزرگترین ماهیان فلس‌دار استخوانی رودخانه‌ای به نام «باربوس» نیز تنها در ایران و حوزه زاگرس یافت می‌شوند که قابلیت‌های بسیار زیادی برای تکثیر و تأمین پروتئین حیوانی بشر دارند، نه تنها این ماهیان بلکه ماهیان کوچکی هم در چشمه‌ها و جویبارها و غارها و رودخانه‌هایمان زندگی می‌کنند که متأسفانه نسل برخی از آنها در معرض نابودی است.

در بخش دیگری از این بیانیه تصریح شده: اگر کسی اولین بار، ژله ماهی کوچکی به نام شانه‌دار دریای خزر را در سواحل دریای سیاه می‌دید آیا می‌توانست تصور کند که این موجود کوچک بتواند اکوسیستم با عظمت دریای خزر را به هم ریخته و نسل ماهیان خاویاری را براندازد؟! اگر ماهی تیلاپیا به تالاب‌ها و اکوسیستم‌های کشور ریخته شود، بدون اغراق تمامی ماهی‌های آن اکوسیستم را از بین می‌برد. این ماهی به‌دلیل مقاوم بودن می‌تواند همراه خود ویروس‌ها و بیماری‌های جدیدی وارد کند که خود زنده مانده اما ویروس‌ها را به دیگر آبزیان انتقال دهد.

گسترش بیماری ویروسی TiL V  تیلاپیا در جهان

خطر شیوع بیماری ویروسی Til V

تیلاپیا یکی از نگرانی‌های جدی و تازه مطرح شده پژوهشگران حوزه آبزیان در جهان است. بر اساس مقاله علمی که اخیراً در یکی از ژورنال‌های علمی چاپ شده در حال حاضر چهار کشور تایلند، مصر، اکوادور و کلمبیا به عنوان کشورهای آلوده به این ویروس معرفی شدند و در عین حال خطر شیوع این بیماری در 43کشور دیگر جهان از جمله چین نیز وجود دارد. حمید عبدالله‌پور در این باره گفت: متأسفانه ما در ایران تجربه خوبی از این نظر نداریم به‌طوریکه ورود بسیاری از گونه‌های غیر بومی آبزی به کشورمان همواره منجر به ورود بیماری‌ها و آلودگی‌های فراوان و وارد شدن خسارات زیادی به ماهیان بومی و پرورشی‌مان شده است. او افزود: ماهی قزل آلای رنگین کمان نزدیک به نیم قرن است که وارد کشور ما شده اما متأسفانه هنوز شیلات ایران نتوانسته در تولید و تکثیر تخم این ماهی موفق باشد و هرساله نزدیک به 400 میلیون تخم قزل آلا برای پرورش وارد کشور می‌کند که بابت هر تخم 50 تومان هزینه شده و در بازار این تخم‌ها به قیمت 150 تا 200 تومان فروخته می‌شود که این واردات هرساله حدود 40 میلیارد تومان سود برای واردکنندگان دارد اما آلودگی این تخم‌ها به سه نوع ویروس در سال‌های اخیر خسارات زیادی به پرورش دهندگان قزل‌آلا در کشور وارد کرده است. و سؤال ما از شیلات این است که چرا به جای صرف این همه بودجه‌های میلیونی برای پروژه‌های غیر مؤثر، و صرف این همه انرژی برای تکثیر یک ماهی مهاجم نباید امروز بتوانیم بعد از نیم قرن خودمان تخم ماهی قزل آلا تولید کنیم؟ در حالیکه شیلات 5-6 نفر را بورسیه کرد تا از انگلستان دکترا بگیرند چرا امروز نباید از این افراد در بخش اجرا بهره ببریم؟ متأسفانه تمامی این افراد به پست و مقام رسیده‌اند و در آزمایشگاه کار نمی‌کنند.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: بر اساس اعلام سازمان فائو، چین در سال گذشته 43 هزار تن ماهی تیلاپیا به ایران فروخته که شیلات ایران این رقم را 16 هزار تن عنوان می‌کند! و همین واردات باعث شد تا بسیاری از پرورش دهندگان ماهی به دلیل فراوانی تیلاپیا در بازار داخلی، با ضرر و ورشکستگی مواجه شوند  یا مجبور باشند ماهی‌های با کیفیت خود را با وجود صرف هزینه‌های هنگفت برای پرورش به قیمتی ارزان‌تر از تیلاپیا به فروش برسانند که این امر صدها نفر از پرورش دهندگان ماهی را در سراسر کشور با بحران و نابودی سرمایه‌هایشان مواجه کرده است. او افزود: می‌گویند تکثیر تیلاپیا باعث اشتغالزایی می‌شود ولی این اشتغالزایی نیست! چون به موازات ایجاد شغل برای عده‌ای در کویر خشک بافق یزد صدها پرورش‌دهنده کپورماهی و قزل آلا در شمال ایران و دیگر مناطق کشور همین الآن با بحران ورشکستگی ناشی از واردات تیلاپیا و بیماری‌های ویروسی وارد شده در اثر تخم قزل آلا مواجه هستند که به دلیل بدهی‌های بانکی تا مرز خودکشی هم پیش رفتند و نتوانستند بدهی خود را به بانک‌ها بدهند. او افزود: بسیاری از مزارع پرورش ماهی در اثر واردات تخم‌های آلوده نابود یا قرنطینه شد و درست در همین زمان هم عده‌ای شروع به واردات تیلاپیا کردند و بازار مصرف داخلی را از این ماهی اشباع کردند و حالا هم می‌خواهند تکثیر داخلی تیلاپیا را شروع کنند که بعد بگویند جلوی واردات قاچاق را گرفتیم و مدال افتخار دیگری دریافت کنند.

این پژوهشگر حوزه شیلات می‌گوید: من فقط یک سؤال از سازمان شیلات دارم چرا در این کشور ما باید همیشه وارد کننده یک گونه غیر بومی و وابسته به خارج باشیم و تا چه زمانی باید تاوان سنگین هزینه‌های زیست محیطی، بهداشتی و اقتصادی ناشی از واردات این گونه‌های مهاجم و بعضاً آلوده را بدهیم؟ چرا این همه هزینه برای گونه‌های غیر بومی، صرف تحقیق و تکثیر بر روی ماهیان بومی خودمان نمی‌شود.