افزایش بیکاران پاره‌وقت
اگر در هفته یک ساعت کار می‌کنید، در آمارهای دولتی شاغل محسوب می‌شوید و در آمار بیکاری جایی ندارید، حتی اگر خود‌تان شاغل بودن‌تان را قبول نداشته باشید.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، در این اوضاع آمارهای دولتی بخشی از واقعیت را منعکس می‌کنند. باید با شک به نرخ بیکاری مطلق ۱۱/۸ درصدی نگاه کنیم و با کمک آمارهای جانبی وضع موجود را بسنجیم. یکی از مهم‌ترین آمارهای جانبی که به کار تصویر وضع موجود می‌آید نرخ اشتغال ناقص است. بر اساس آخرین آمار مرکز آمار ایران، جمعیت افرادی که کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار می‌کنند با رشد حدود ۱۸۵ هزار نفری به ۲ میلیون و ۳۳۵ هزار نفر افزایش یافته است.
جمعیت غالب افراد دارای اشتغال ناقص را گروه مردان تشکیل می‌دهد به طوری که بیش از ۲ میلیون و ۱۴۳ هزار نفر از مردان کمتر از ساعت معمول در هفته کار می‌کنند؛ ضمن اینکه سهم زنان از اشتغال ناقص ۱۹۱ هزار و ۸۹۵ نفر است.
طبق تعاریف رسمی آمار، افراد دارای اشتغال ناقص شامل شاغلانی می‌شود که به دلایلی، کمتر از ۴۴ ساعت در هفته کار می‌کنند و تمایل به انجام کار اضافی تا سقف میزان معمول یعنی ۴۴ ساعت در هفته دارند؛ دلایل بروز اشتغال ناقص می‌تواند پیدا نکردن کار با ساعت کار بیشتر، قرار داشتن در فصل غیر کاری و دلایل اقتصادی نظیر رکود کاری باشد.
بررسی این آمار در گروه‌های سنی مختلف نیز حاکی از آن است که دو میلیون و ۳۳۲ هزار و ۴۷۰ نفر از جمعیت دارای اشتغال ناقص در سن ۱۵ سال و بیشتر قرار دارند که از این میزان ۳۹۲ هزار و ۴۶۸ نفر در گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال و یک میلیون و ۶۷۷ هزار و ۵۳۰ نفر نیز در گروه سنی ۳۰ ساله به بالا هستند.
آمار گمراه‌کننده
نرخ بیکاری رسمی در مجلس و دولت هم منتقدانی دارد. عبدالرضا رحمانی‌فضلی، وزیر کشور می‌گوید با وجود اعلام رقم بیکاری ۱۲ درصدی در کل کشور، در بعضی از شهرها بیکاری به ۶۰ درصد رسیده است. یک عضو هیات رییسه مجلس نیز چندی پیش از آماری که وزیر کار و مرکز آمار ایران از تعداد بیکاران داده‌اند، انتقاد کرد و با اشاره به یک گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس ایران گفته است که تعداد بیکاران تا دو برابر آمار رسمی و حدود هفت میلیون نفر است.
انتقادات در مورد نرخ بیکاری متوجه شیوه محاسبه این آمار است. دولت‌های ایران ملاک اشتغال افراد را تعریف سازمان جهانی کار (ILO) قرار داده است. این سازمان جهانی، یک ساعت کار در هفته را شغل به حساب می‌آورد. این شیوه آمارگیری حتی در نخستین نشست مطبوعاتی وزیر کار وقت هم مورد انتقاد قرار گرفت. او گفت دولت قبل نرخ بیکاری را طوری اعلام می‌کرد که اگر کسی صبح‌ها رخت‌خواب والدینش را جمع کند هم شاغل محسوب می‌شود. با این حال استانداردهای ILO مورد استفاده دولت‌های یازدهم و دوازدهم هم قرار گرفت.
مخالفان این شیوه آمارگیری می‌گویند دستمزد در ایران معمولا به صورت «روز مزد» پرداخت می‌شود و بر خلاف بسیاری از کشورهای غربی دستمزد «ساعتی» معنی ندارد و آمارهایی که با این روش به دست می‌آیند، گمراه‌کننده است. در مقابل موافقان می‌گویند تعریف مرکز آمار ایران، بر اساس استاندارد سازمان بین‌المللی کار و به معنی مشارکت در اقتصاد است.
بیکارترین شهرها
نگاهی به نرخ بیکاری شهرستان‌های ایران، نشان می‌دهد که بیکاری در شهرستان‌های استان کرمانشاه تا حد قابل توجهی از استان‌های دیگر بالاتر است. در بین ١٠ شهری که بیشترین آمار بیکاری را دارند، هفت شهر، در استان کرمانشاه قرار دارند. زلزله اخیر هم بر این آمار افزوده است. دیروز (اول آذرماه سال جاری) روابط عمومی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کرمانشاه اعلام کرد برآورد اولیه خسارت زلزله در شهرستان‌های استان کرمانشاه نشان می‌دهد که تاکنون ۵۴ میلیارد تومان خسارت به صنایع بزرگ و کوچک این شهرستان‌ها وارد شده است که در نتیجه ۲۳۰۰ کارگر بیکار شده‌اند.
استان کرمانشاه، بین استان‌های ایران هم بالاترین آمار بیکاری را دارد. کردستان و خوزستان هم دیگر استان‌های مرزی هستند که به طور سنتی در ایران بالاترین آمارهای بیکاری را دارند. در شرق هم سیستان و بلوچستان با آمار بیکاری ۱۳/۱ درصدی در صدر است.
در جهان
در تازه‌ترین گزارش «صندوق بین‌المللی پول» درباره مقایسه میزان بیکاری در کشورهای جهان در سال گذشته میلادی، جایگاه ایران از نظر نرخ بیکاری رتبه رده شانزدهم جهان اعلان شده است. حال آنکه رتبه ایران در سال پیش از آن هجدهم بوده است.
آفریقای جنوبی رتبه نخست بیکاری در جهان را با ۲۶/۷ درصد به خود اختصاص داده است و پس از آن بوسنی هرزگوین با۲۵/۴ درصد و یونان با ۲۳/۷ درصد قرار دارد. در این گزارش آمار رسمی وقت، یعنی ۱۲/۴۵در نظر گرفته شده است.بر اساس این رتبه بندی، میزان بیکاری در برخی از کشورها مانند باهامس، سورینام، ترکیه و پاکستان و مراکش کمتر از ایران بوده است.
