سیماک در برابر غول زمین‌خواری
باید عجیب باشد که در عصر ارتباطات و اطلاعات هنوز باگ‌هایی وجود دارند که راه را بر سوءاستفاده‌کنندگان باز می‌کنند. چند سالی می‌شود که از مسئولان گرفته تا نمایندگان مجلس و شهروندان عادی درباره پدیده زمین‌خواری حرف می‌زنند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، پای صحبت مردم که بنشینی، حتما حرف و حدیثی درباره اینکه فلان‌کس چگونه با تصرف غیرقانونی زمینی به نان و نوا رسیده هم پیش می‌آید. زمین‌خواران عمدتا برای زمین‌هایی دندان تیز می‌کنند که مالکیت آنها مشخص نیست یا اینکه کسی استعلامی درباره مالکیت آنها نمی‌گیرد. مشکل زمانی حادتر می‌شود که بدانیم برخی افراد به‌سادگی می‌توانند زمینه استعلام گرفتن را از بین ببرند و با زدوبند نهایتا صاحب زمینی شوند که جزو اموال عمومی به حساب می‌آید. در سال‌های اخیر که استفاده از اینترنت در ایران افزایش یافته، این مهم مطرح شده که باید از طریق فناوری اطلاعات راه را بر سوءاستفاده‌هایی نظیر زمین‌خواری ببندیم. روز گذشته مراسم رونمایی از پروژه سیستم یکپارچه مدیریت املاک کشور برگزار شد. وزیر ارتباطات در این مراسم گفت: « طرح سیماک نقش موثری در مقابله با زمین‌خواری دارد.»
با پیشرفت جوامع و روی‌آوردن مردم به زندگی شهرنشینی پدیده زمین‌خواری رواج پیدا کرده است. کمبود زمین برای ساخت‌و‌ساز و نیز تراکم بالای شهرنشینی به ایجاد پدیده زمین‌خواری دامن می‌زند. پدیده زمین‌خواری سال‌های زیادی است که در ایران وجود دارد. در این راستا افرادی هستند که اراضی دولتی یا شخصی را با استفاده از قدرت نفوذ، وجود روابط بالا در دستگاه‌های مختلف اداری و همچنین لابی‌گری مورد تصرف خود قرار می‌دهند. به چنین کلاهبردارانی به‌اصطلاح زمین‌خوار گفته می‌شود. زمین‌خواران با جعل سند و نیز سوءاستفاده‌های مالی و ملکی اقدام به تصرف زمین‌هایی می‌کنند که جزو اموال شخصی دیگران است و با استفاده از خلأ‌های قانونی زمین‌ها را به تصاحب خود درمی‌آورند. اصطلاح زمین‌خواری در قوانین وجود ندارد و چندسالی است برای کلاهبرداری در حوزه زمین این اصطلاح جدید به کار می‌رود.
زمین‌خواران ثروتمند
زمین‌خواری یکی از جرایم اقتصادی است که باید با آن مبارزه شود. زمین‌خواران با تصاحب زمین‌های دیگران مالک ثروتی می‌شوند که هیچ‌وقت خود تولیدکننده آن نبوده‌اند. آنها با حیله و ترفند‌های زیادی املاک اشخاص دیگری را صاحب می‌شوند و با فروش املاک تصاحب‌کرده خریداران را در مقابل صاحبان واقعی آنها قرار می‌دهند. جعل سند و نیز تغییر کاربری املاک و اراضی کشاورزی، نقل و انتقالات و قطعه‌بندی و تفکیک غیرقانونی از جمله مواردی است که باعث ایجاد کلاهبرداری در اراضی و املاک می‌شود. گرانی در بخش مسکن یکی از اثرات پدیده زمین‌خواری است. پلیس ناجا در راستای مبارزه با پدیده زمین‌خواری با تشکیل معاونت مبارزه با جرایم اقتصادی در مهر1386 ماموریت مبارزه با زمین‌خواری را جزو وظایف خود قرار داد. در گزارش کمیسیون اصل 90 آمده است: «زمین‌خواری، جرم پیچیده‌ای است که دست‌های زیادی در پس آن دیده می‌شود. برخورد قاطع قضائی می‌تواند این دست‌ها را قطع کند. هرچند به‌نظر می‌رسد سازمان‌های دولتی باید در واگذاری‌ها دقت کنند تا زمین‌ها و مستغلات به نام مردم و کام زمین‌خواران رها نشود.» زمین‌خواری در زمینه اراضی ملی نیز نوعی دیگر از زمین‌خواری است. تصرف غیرقانونی یا همان تصرف عدوانی، تصاحب غیرقانونی اراضی ملی و دولتی است که ماده 916 قانون مجازات اسلامی و ماده دو قانون اصلاح قانون جلوگیری از تصرف عدوانی مصوب 1352، آن را جرم قابل مجازات دانسته است.
پدیده زمین‌خواری به قدرت‌های گذشته بازمی‌گردد
برخی کارشناسان معتقدند علت اصلی پدیده زمین‌خواری به قدرت‌های حاکم در گذشته بازمی‌گردد، زیرا اموال، املاک و حتی انفال برمبنای شرایط از سلسله‌ای به سلسله دیگر منتقل می‌شد. برای آنان زمین‌خواری، تخریب و تجاوز به انفال نه ضد ارزش و نه قبحی داشته است. از دیگر دلایل زمین‌خواری باید به تورم و نقدینگی و نبود زمینه‌های مطمئن برای به‌کارگیری سرمایه‌گذاری اشاره کرد. زمین‌خواری باعث ایجاد فساد اداری، از بین رفتن عدالت اجتماعی و ایجاد فاصله طبقاتی می‌شود و نیز تنوع زیستی، اراضی کشاورزی و مراتع را به خطر می‌اندازد. اصل 48 قانون اساسی نیز ثروت‌های عمومی و منابع طبیعی را متعلق به کل جامعه می‌داند و بهره‌برداری از این اموال طبق اصل مذکور باید در جهت منافع شهروندان باشد. بر همین اساس ضابطه اصلی در قوانین استفاده عمومی از منابع طبیعی، اموال عمومی است. در برخی از قوانین در مورد تعیین مصداق استفاده عمومی یا مصالح مورد نظر قانون نیز خلأها و ابهاماتی وجود دارد. این ابهامات و خلأها راه را برای سوءاستفاده گسترده و تصرف اموال عمومی فراهم کرده است.
شیوه‌های متفاوت زمین‌خواری
زمین‌خواری شیوه‌های متفاوتی دارد. تصاحب و تملک اراضی از طریق جعل اسناد ملکی، تصاحب و تملک اراضی از طریق جعل اسناد هویتی، تصاحب و تملک اراضی از طریق نشانه‌گذاری‌های خودساخته، تبانی با سازمان‌های ذیربط، تصاحب و تملک اراضی از طریق تبانی با سازمان‌های ذیربط به‌واسطه پوشش‌های قانونی، تصاحب و تملک از طریق پوشش‌های خیرخواهانه، تصاحب و تملک اراضی و نیز توسعه غیرقانونی در اراضی و حریم رودخانه‌ها و جاده‌ها و غیره، سوءاستفاده از کپی‌های ثبتی، سوءاستفاده از اسناد باطله در سال قبل، از روش‌هایی است که زمین‌خواران از آنها برای رسیدن به اهدافشان استفاده می‌کنند.
سیماک، طرح مقابله با زمین‌خواری
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفت: پروژه سیماک نقش بسزایی در مبارزه با فساد دارد، زیرا امروزه با فساد، به‌ویژه پدیده زمین‌خواری مواجه هستیم و این طرح می‌تواند برای مقابله با این پدیده نقش موثری داشته باشد. محمدجواد آذری جهرمی، اظهار کرد: علاوه بر هویت اشخاص، هویت مکان یکی از الزامات قانونی برای رسیدن به اهداف دولت الکترونیک است و بدون هویت مکان دولت الکترونیک نمی‌تواند به معاملات الکترونیک دست پیدا کند. او افزود: دولت الکترونیک یک هدف نیست، بلکه یک وسیله برای دستیابی به اهداف است؛ اهدافی که بخشی از آن توسعه کسب‌و‌کارهاست.
پدیده زمین‌خواری کاهش یافته است
یک نماینده مجلس می‌گوید: مساله زمین‌خواری در ایران از سال‌های گذشته تاکنون وجود داشته و واژه زمین‌خواری توسط خود مردم درباره چنین فسادی استفاده شد. زمین‌خواری در حال حاضر به‌شدت قبل در ایران رواج ندارد. عزت‌ا... یوسفیان ملا می‌افزاید: تا حدودی قوانین و آگاهی مردم باعث شده است پدیده زمین‌خواری کاهش پیدا کند. در کل عده زیادی به عناوین مختلف موفق شده‌اند زمین‌های مربوط به منابع طبیعی یا بخشی از اراضی شهری را تصاحب کنند. برای مثال اشخاصی برای ساخت شهرک صنعتی از دولت زمین گرفتند و اقدام به تصاحب زمین‌هایی کردند که متاسفانه در راه هدف موردنظر از آن استفاده نشد و در آن زمین‌ها سرمایه‌گذاری دیگری صورت گرفت. این اقدامات رسالت واقعی دولت برای واگذاری زمین‌ها نبوده است. او ادامه می دهد: افرادی نیز با افزایش حریم روستاها برخی از اراضی ملی و منابع طبیعی را جزو املاک خود قرار دادند. مساله زمین‌خواری در حال حاضر مبحثی واضح و روشن است و تا حدودی جلو آن گرفته شده است. اشخاصی که در این راستا متهم شدند، هنوز اموال تصاحب‌شده را کامل برگشت نداده و قانون در این زمینه خیلی خوب عمل نکرده است. یوسفیان‌ملا می‌گوید: زمین‌خواری هنوز وجود دارد، اما به اندازه قبل نیست. فناوری و دولت الکترونیک یاری‌دهنده بسیاری از موضوعات اقتصادی و نیز غیراقتصادی در کشور بوده است. سامانه سیماک نیز می‌تواند کمک بزرگی برای جلوگیری از پدیده زمین‌خواری باشد.
