شهردار باید جلوی بریز و بپاش‌ها را بگیرد/ هزینه‌های اضافی صرف اقشار آسیب‌پذیر شود!
اگرچه رئیس جمهور نتوانست مطالبات زنان را در دولت محقق کند، اما از آنجا که در این دوره شهرداری و شورا در دست اصلاح‌طلبان است انتظار می‌رود که شهردار تهران سهم ۳۰ درصدی زنان را در مناطق ۲۲ گانه محقق کند.
به ویژه اکنون که فاطمه راکعی کنشگر مسائل زنان و دبیر کل مجمع زنان نواندیش به عنوان مشاور امور زنان شهردار تهران برگزیده شده است، مطالبات برای ورود زنان شایسته به شهرداری بیش از پیش فزونی یافته است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان، با توجه به‌اینکه عمر شهرداری کوتاه است و اصلاح‌طلبان تنها این چهار سال را برای تربیت مدیران جوان دارند، به نظر حتی اگر مساله بی‌تجربگی نیروهای جوان اصلاح‌طلب است به هر رو عمر چهار ساله شهرداری تهران فرصت مطلوبی برای تربیت مدیران جوان اصلاح‌طلب، ورود حداکثری زنان شایسته و متخصص به شهرداری و افزایش تجربه‌های زنان و جوان است که باید شهردار تهران و مشاور زنان او به‌این مساله توجه کنند و از همه ظرفیت‌های لازم برای ورود حداکثری زنان و جوانان به شهرداری بهره ببرند. در این راستا فاطمه راکعی، دبیر کل مجمع زنان نواندیش و مشاور امور زنان شهردار تهران گفت‌وگو کرده که در ادامه می‌خوانید.
پس از آغاز به‌کار رسمی در جایگاه مشاور امور بانوان شهردار تهران اولویتتان چه خواهد بود؟
پیش‌تر نیز در مصاحبه‌ای گفته‌ام که سامانبخشی به وضعیت زنان و کودکان آسیب پذیر و در معرض آسیب، در اولویت کاری ما خواهد بود. به وضعیت زنان و کودکان متکدی و کودکان کار باید هر چه سریع‌تر رسیدگی شود. این افراد برحسب مشکلاتشان دسته‌بندی می‌شوند و برای هر گروه باید برنامه‌ای مناسب تعریف کنیم. ما کشور ثروتمندی هستیم و عدم رسیدگی به وضعیت مردم، به نحوی که عده‌ای از آنان با زیر پا گذاشتن عزت نفس و کرامت انسانی خود در کوچه و خیابان دست نیاز به سوی دیگران دراز کنند، مخصوصا اگر زن و کودک باشند، واقعا برایمان یک ننگ است. در کل، مساله تکدی‌گری در سطح شهر باید توسط شهرداری با همکاری دیگر نهادهای ذیربط و نیز کنشگران اجتماعی مدیریت و ساماندهی شود که طبعا حوزه زنان شهرداری در این زمینه نقش جدی ایفا خواهد کرد. در شرایطی که تحصیل برابر و یکسان همگان، به ویژه کودکان یکی از شاخص‌های توسعه کشورها به شمار می‌رود، کودکان باید به جای تکدی‌گری و دستفروشی به مدرسه بروند. تلاش شهردار تهران این است که جلوی بریز و بپاش‌ها و هزینه‌های بیهوده گرفته شود و این هزینه‌ها صرف حل مشکلات شهروندان تهران و به ویژه اقشار آسیب‌پذیر شود.
یکی از معضلات شهر تهران وجود کودکان کار است که اغلب از خانواده‌های کم‌درآمد و مهاجرند، در این رابطه چه باید کرد؟ آیا صرفا ساماندهی این کودکان می‌تواند کمکی به حل صورت مساله باشد در حالی که مشکل و معضل این کودکان فقر است؟
کودکان کار به هر رو باید مورد شناسایی و ساماندهی قرار بگیرند. زیرا حضور آنها در شهر، آسیب‌ها و خطرات بسیاری در بر دارد. این کودکان اغلب از خانواده‌های کم درآمد، بی‌سرپرست یا بدسرپرستند که نیاز به کار دارند، اما در معرض تهدید و سوء‌استفاده و بیماری‌ها قرار دارند، به نحوی که غفلت از آنها بعدها قابل جبران نیست. بنابراین باید برای آنان زندگی و شرایط زیستی متعارف فراهم شود. آنها باید از امنیت و امکانات اولیه زندگی برخوردار باشند و به مدرسه بروند. این موارد از حداقل‌های حقوق انسانی و بدیهیات زندگی در شهری مانند تهران است.
زنان به دلیل عدم تجربه کافی به تعبیر رئیس‌جمهور، از رفتن به کابینه در جایگاه وزرات بازماندند. برای توانمندی زنان در مدیریت چه برنامه‌ای دارید؟
البته آقای دکتر روحانی گفتند می‌خواستند 3 خانم را به کابینه ببرند، اما نشد. گمان نمی‌کنم ایشان در مورد زنان به طور کلی به عدم تجربه کافی معتقد باشند. در هر حال، شهردار تهران وعده بهره گیری 30 درصدی از ظرفیت‌های مدیریتی زنان در مناطق 22 گانه کلان شهر تهران را داده است. معتقدم برای افزایش توانایی و تجربه زنان، غیر از حوزه‌های مدیریتی، باید در سایر حوزه‌ها نیز از ظرفیت‌های زنان استفاده شود. در این خصوص برنامه‌هایی داریم که امیدوارم مطابق انتظارات اصولی جامعه باشد.
یکی از معضلاتی که امروز زنان با آن روبه‌رو هستند، نحوه نگرش مسئولان نسبت به مدیریت آنان است. آیا با توجه به موقعیت ایجاد شده برای شما در شهرداری، می‌توان امیدوار بود که در مورد نگرش مسئولان، نسبت به مدیریت زنان تغییر ایجاد شود؟
به نظر می‌رسد این تغییر عملا ایجاد شده است. تلاش چند دهه‌ای بانوان و کنشگران عرصه‌های اجتماعی، با وجود همه فراز و نشیب‌های سیاسی سال‌های گذشته و موانع موجود در کشور، ثمربخش بوده است. نتایج این تلاش‌ها در مجلس شورای اسلامی و شورای شهر به خوبی قابل مشاهده است. در مجلس شورای اسلامی شاهد حضور یک فراکسیون فعال از زنان هستیم. در حالی که مشکلات بسیاری برای جریان اصلاحات در زمینه تایید صلاحیت‌ها پیش آوردند، نسبت به دوره‌های قبل زنان بیشتری به شورای شهر و مجلس شورای اسلامی راه پیدا کردند. خوشبختانه، تلاش بانوان اصلاح‌طلب و به طور کلی، اصلاح‌طلبان، برای حضور 30 درصدی زنان در مجلس و شورای شهر نتیجه داده است، گرچه در دولت‌های یازدهم و دوازدهم، زنان برخلاف انتظار به کابینه راه نیافتند، که البته این را بیشتر به حساب دولت در سایه و اهرم‌های فشار باید گذاشت و البته همچنان در انتظار پاسخ قانع‌کننده آقای دکتر روحانی در این خصوص هستیم. البته ایشان درصدد است عدم به کارگیری زنان در کابینه را در سطوح مدیریت‌های ارشد و میانی جبران کند و در نامه خود به وزرا از آنها خواسته است که در این سطح، از ظرفیت زنان استفاده شود. آقای دکتر نجفی هم وعده حضور 30 درصدی زنان در شهرداری را داده است و قطعا به آن عمل خواهد کرد. از سویی، حتی در بسیاری از کلانشهرها که لیست امید در انتخابات پنجمین دوره از شورای شهر استان‌ها و روستا رای آورده است، اصلاح‌طلبان از ظرفیت و حضور زنان به طور قابل توجهی در سطوح مدیریتی شهرداری و شورا بهره بردند تا با این اقدام ثابت کنند که جریان اصلاحات به حضور زنان در عرصه‌های مدیریتی اعتقاد دارد و نیز با این اقدام، زنان بتوانند توانمندی خود را به اثبات برسانند. به همین دلیل، فضا در شوراها و شهرداری‌ها بیش از هر دوره‌ای برای زنان مساعد است. عجیب اینجاست که‌این اتفاق در برخی مناطق محروم بسیار پررنگ رخ داده است. این مناطق نشان داده‌اند که اگر از منظر اقتصادی محرومند، اما نگاهشان نسبت به رویدادها و تغییرات اجتماعی و سیاسی غنی است و خواهان حضور زنان در عرصه‌های مدیریت کلان هستند. این روند به طور قطع در شهرداری‌ها ادامه پیدا خواهد کرد. در شهرداری تهران نیز تا آنجا که به حوزه مسئولیت من مربوط می‌شود، با همراهی شهردار و مدیران ارشد شهرداری، حضور زنان توانمند و باتجربه در مدیریت‌ها را در اولویت قرار خواهیم داد و از سهم 30 درصدی زنان در مناطق 22 گانه شهرداری در مدیریت‌ها بهره خواهیم برد. این حضور در سطح مناطق 22گانه، ساختار خود شهرداری و در سطح شرکت‌ها و موسسات مربوط به شهرداری نیز باید دیده شود.
اگر بخواهید نیروهایی را در میان بانوان به شهرداری پیشنهاد دهید اولویتتان بیشتر جوانگرایی است یا تجربه؟
جوانگرایی و تجربه مکمل یکدیگرند. تا آنجا که تجربه در کشورهای دیگر نشان داده است، همواره نیروهای مجرب در کنار جوانان می‌توانند به بهترین وجه ممکن به پیشرفت امور کمک کنند. مدیران مسن‌تر با تجربه‌ترند و جوانان از خلاقیت، انرژی و انگیزه بیشتری برخوردارند. برای اینکه کیفیت خدمات نهادها و سازمان‌ها افزایش یابد، باید از نیروهای جوان، باتجربه و کارکشته در کنار هم بهره برد و نباید هیچ یک را از ساختار سازمانی و اداری کشور حذف کرد. گاه دیده می‌شود که افرادی با وجود کهولت سن و عدم توانایی جسمی و فکری حاضر نیستند از حضور در مناصب کناره گیری کنند و فضا را برای جوانان باز بگذارند. این مساله که البته در مورد خانم‌ها کمتر صدق می‌کند، شیوه صحیحی نیست. از سویی حضور جوانان بی‌تجربه و کم تجربه، به صرف جوان بودنشان در مناصب مدیریتی به نفع کشور نخواهد بود. بنابراین معتقدم در این زمینه نیز مثل همه زمینه‌ها باید متعادل عمل کرد.
یکی از مشکلات کشور عدم وجود نیروهای جوان باتجربه است. این مساله‌ای بود که شهردار قبلا به آن اشاره کرد، چگونه می‌توان فضا را برای کسب تجربه و توانمند‌سازی جوانان در شهرداری باز کرد؟
از یک طرف نباید به دلیل عدم تجربه کافی، جوانان از حضور در حوزه‌های مختلف باز بمانند و نتوانند تجربه‌های خود را افزایش دهند. از طرف دیگر، نمی‌توان به طور کلی گفت نیروهای جوان باتجربه نداریم. بسیاری از جوانان هستند که از تجارب لازم برای قرارگرفتن در مسئولیت‌ها و مدیریت‌های مختلف برخوردارند. باید به جوانان فرصت حضور در نهادها و سازمان‌های مختلف، فرصت کسب تجربه داده شود. اما باید توجه کرد که افراد، فارغ از سن و جنسیت در چه سمت‌هایی باید قرار بگیرند که کارشان بیشترین بازدهی را داشته باشد. در کشور ما، زنان جوان، باتجربه و توانمند بسیاری هستند که در جایگاه‌های مدیریتی مناسب می‌توانند بدرخشند و به پیشرفت امور کمک کنند. با توجه به‌اینکه مطالبات اجتماعی مردم نسبت به استفاده از نیروهای جوان و زنان در مناصب مدیریتی کشور روز به روز افزایش می‌یابد، سعی بر این است که شهرداری در دوره جدید فعالیتش، از همکاری جوانان و زنان توانمند بهره بیشتری بگیرد.
شهردار تهران طی این چهار سال از عمر شهرداری می‌تواند شرایطی را برای تربیت نیروهای مدیریتی جوان فراهم کند؟
شهرداری تهران فرصت‌های بسیاری را می‌تواند برای تجربه‌اندوزی نیروهای جوان فراهم کند و قطعا آقای دکتر نجفی خواهان استفاده مطلوب و بیشتر جوانان در شهرداری است. باید توجه کرد که شهرداری، توان استخدام نیروهای بیش از حد لزوم را ندارد و به دلیل عملی کردن برنامه‌های اجتماعی، عمرانی و شهری، همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، شهردار درصدد است جلوی بریز و بپاش‌ها و استخدام‌های غیرضروری را بگیرد. بنابراین از نیروهای جوان، به ویژه دانشجویان، می‌توان در پروژه‌های مختلف شهری، مانند مسائل عمرانی، زیباسازی شهر، محیط زیست و حوزه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، آموزشی و پژوهشی بهره برد و این زمینه بسیار وسیع است و اگر از ظرفیت و تخصص جوانان در این زمینه استفاده درست بشود، در واقع چهره شهر به دست آنها تغییر خواهد کرد.
زنان چگونه می‌توانند جامعه را مجاب کنند که از توانایی لازم برای خدمت در مدیریت کلان برخوردارند؟
امروز جامعه و مسئولان به خوبی می‌دانند که زنان از توانایی‌های لازم برای ایفای نقش در سطوح مختلف مدیریت برخوردارند، اما هنوز با حمایت احزاب و کنشگران فعال در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی برای حضور جدی‌تر زنان در جایگاه‌های مدیریتی مختلف در نهادهای دولتی باید تلاش کرد. هر تفکر و نگاه سیاسی هم که روی کار می‌آید، باید بداند که رشد و توسعه کشور مستلزم حضور زنان در مناصب و پست‌های مدیریتی ارشد و میانی است. بنابراین باید موانع حضور فعال و اثرگذار زنان در پست‌های مدیریتی برداشته شود. عدم رویکرد جدی به استفاده از توان و تخصص زنان برای پیشبرد امور کشور، در واقع عدم توجه به توسعه همه جانبه و پایدار است.
در جایگاه مشاور شهردار در امور بانوان تا چه‌اندازه تلاش خواهید نمود زنان و جوانان از سوی شهردار به سمت‌های عالی مدیریتی انتخاب شوند؟
یکی از تلاش‌های همیشگی من به عنوان دبیرکل جمعیت زنان نواندیش در کنار سایر احزاب زنان کمک جدی به تحقق این امر بوده است. اصلاح‌طلبان طی دو دوره اخیر انتخاباتی تلاش کردند با رایزنی و تفاهم به سهم 30 درصدی بانوان در دولت، مجلس و شورای شهر جامه عمل بپوشانند. همزمان این نگاه در مورد حضور جوانان در مدیریت‌ها وجود داشته است و در انتخابات مجلس و شوراها شاهد تحقق چنین امری هستیم. در شوراها و مجلس این امر محقق شد. در دولت نیز تلاش می‌شود زنان بیشتری به معاونت‌ها و مدیریت‌های ارشد و میانی راه یابند. در شهرداری هم خوشبختانه شخص شهردار و شورای شهر پنجم که شورای جوانی است، با افکار اصلاح‌طلبانه، همگی به‌این امر باور دارند.
اما به عنوان سوال آخر، برای تعامل با معاونت ریاست جمهوری در امور زنان و خانواده و فراکسیون زنان مجلس چه برنامه‌ای دارید؟
نخستین نهادهایی که با برخی از آنها حتی قبل از استقرار در شهرداری جلسات و مذاکراتی داشته‌ام و خواهم داشت، معاونت امور زنان و خانواده رئیس جمهور، فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی، دستیار رئیس‌جمهور در حقوق شهروندی، و البته فراکسیون زنان شورای شهر تهران هستند. از سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه زنان، فعالان و کنشگران اجتماعی این حوزه و نهایتا همه شخصیت‌های حقوقی و حقیقی و صاحبنظران - فارغ از جنسیت- که با رهنمودها و ارائه دیدگاه‌های خود بتوانند مشاور زنان شهرداری را در پیشبرد اهداف و مسئولیت‌های این حوزه یاری کنند، استقبال می‌کنم.
