پاسخ به نیاز ۴ میلیون مسکن با واگذاری زمین به توسعه‌دهندگان حرفه‌ای/ دولت از سهم خود برای اجاره‌داری اجتماعی استفاده کند
کارشناس اقتصادی با اشاره به اینکه کشور به حدود چهار میلیون مسکن نیاز دارد و استفاده از ابزار‌های جدید تامین مالی زیرساخت و مشارکت عمومی و خصوصی راه حل آن است گفت: آورده دولت باید زمین خام، مجوز و تسهیل‌گری باشد؛ نه اجرای زیرساخت، بنابراین آماده‌سازی زمین و ساخت‌وساز باید به توسعه‌دهنده‌های بخش خصوصی سپرده شود.
به گزارش اقتصاد آنلاین؛ کمبود مسکن و تقاضای انباشته باعث شده تا راهکارهای اساسی تری برای حل این مشکل نیاز باشد. برخی کارشناسان بر این باور هستند که برای رفع کمبود مسکن در کشور نیازمند تسهیلات ویژه به سازندگان و انبوه سازان است. از سوی دیگر برخی نیز بر این باور هستند که دولت می تواند با استفاده از ابزار‌های جدید تامین مالی، توسعه‌دهنده حرفه‌ای زمین خام را تحویل می‌گیرد، تمام زیرساخت‌ها از آب و فاضلاب تا برق و حتی نیروگاه را ایجاد می‌کند و در ازای آن بخشی از زمین را دریافت می‌کند.
بحران ناتوانی در آزادسازی زمین است
حسین جوشقانی، اقتصاددان، در گفتوگو با اقتصاد آنلاین در خصوص اینکه به دلیل کمبود زمین ساخت و ساز به حداقل ممکن رسیده است گفت: ایران بیش از یک‌میلیون‌وششصد هزار کیلومتر مربع وسعت دارد. اینکه گفته شود زمین نداریم کاملاً غلط است. کشور به حدود چهار میلیون مسکن نیاز دارد، اما دولت توان اجرای مستقیم ندارد.
او ادامه داد: راه‌حل، استفاده از ابزار‌های جدید تامین مالی زیرساخت و مشارکت عمومی و خصوصی است. آماده‌سازی زمین و ساخت‌وساز باید به توسعه‌دهنده‌های بخش خصوصی سپرده شود.
جوشقانی با اشاره به اینکه بحث از زمین در برنامه‌های مسکن، به نقطه‌ای چالشی رسیده است؛ از یک‌سو وزارت راه از کمبود زمین سخن می‌گوید و از سوی دیگر قانون برنامه هفتم، افزایش ۳۳۰ هزار هکتار سکونتگاه را تکلیف کرده است تاکید کرد: اینکه گفته شود زمین نداریم کاملاً غلط است اگر وزارت راه می‌گوید زمین نداریم، باید توجه داشت که قانون، نه زمین آماده بلکه زمین خام را منظور کرده است. کمبود زمین خام نداریم، اما از نگاه کسانی که زمین کاملاً آماده می‌خواهند، بله، کمبود وجود دارد.
وی راه‌حل را تغییر رویکرد دولت و سپردن اجرای مستقیم به بخش خصوصی می‌داند تا مسیر ساخت مسکن پایدار پیش رود.
زمین خام فراوان است؛ زمین آماده کم است
جوشقانی درباره ادعای «نداشتن زمین» اظهار کرد: ایران بیش از یک‌میلیون‌وششصد هزار کیلومتر مربع وسعت دارد. اینکه گفته شود زمین نداریم کاملاً غلط است. تنها حدود یک تا دو درصد مساحت کشور توسعه‌یافته است؛ بنابراین زمین خام فراوان داریم. اما زمینی که زیرساخت زیربنایی و روبنایی داشته باشد واقعاً محدود است. تراکم جمعیت در کلان‌شهر‌ها هم بسیار بیش از استاندارد است و افزودن جمعیت به این شهر‌ها تصمیم درستی نیست.
این کارشناس اقتصادی درباره ماده ۵۰ برنامه هفتم گفت: ماده ۵۰ برنامه هفتم حدود ۳۳۰ هزار هکتار افزایش سکونتگاه را تکلیف می‌کند؛ یعنی چهار و نیم برابر تهران. کمبود زمین وجود ندارد و وزات راه و شهرسازی باید به تکلیف خودش عمل کند.
واگذاری زمین به توسعه‌دهندگان حرفه‌ای
جوشقانی گفت: کشور به حدود چهار میلیون مسکن نیاز دارد، اما دولت توان اجرای مستقیم ندارد. استفاده از ابزار‌های جدید تامین مالی زیرساخت و مشارکت عمومی و خصوصی راه‌حل آن است. آورده دولت باید زمین خام، مجوز و تسهیل‌گری باشد؛ نه اجرای زیرساخت. آماده‌سازی زمین و ساخت‌وساز باید به توسعه‌دهنده‌های بخش خصوصی سپرده شود.
او ادامه داد: در مدل پیشنهادی جدید، توسعه‌دهنده حرفه‌ای زمین خام را تحویل می‌گیرد، تمام زیرساخت‌ها از آب و فاضلاب تا برق و حتی نیروگاه را ایجاد می‌کند و در ازای آن بخشی از زمین را دریافت می‌کند. بقیه قطعات طبق نقشه جامع توسعه به سازندگان خصوصی واگذار می‌شود.»
تمرکز محرومان در یک نقطه، اشتباهی بزرگ
حسین جوشقانی توضیح داد: شهر‌های جدید نباید فقط محل اسکان اقشار کم‌درآمد باشد. تجربه دنیا نشان داده تمرکز فقرا در یک منطقه، طی 10 سال آنجا را تبدیل به کانون آسیب‌های اجتماعی می‌کند. حتی اگر ۸۵۵ هزار واحد فعلی تکمیل شود، بسیاری از آنها فاقد زیرساخت و کیفیت لازم‌اند.
مسکن باکیفیت و پایدار؛ مسیر درست در آینده
جوشقانی در پایان گفت: در مدل جدید، دولت می‌تواند سهم خود از واحد‌ها را برای اجاره‌داری اجتماعی، اجاره به شرط تملیک یا فروش ارزان استفاده کند. این مدل دولت را از یک پیمانکار بزرگ، به تنظیم‌گر تبدیل می‌کند که زمین خام را واگذار می‌کند و بر اجرای نقشه جامع توسعه نظارت دارد. اگر این پارادایم شیفت رخ دهد، امکان ساخت شهر‌های جدیدِ باکیفیت، پایدار و در شأن خانواده‌های ایرانی فراهم می‌شود؛ نه اینکه مجموعه‌هایی ساخته شود که زیرساخت و کیفیت لازم را ندارند.