فاجعه فراگیر در تهران/ اولین نقاط برای تخلیه پایتخت مشخص شد
تهران در آستانه تجربه یکی از سخت‌ترین سناریوهای آبی تاریخ خود قرار گرفته؛ وضعیتی که اگر آذر بدون بارش سپری شود، می‌تواند پایتخت ۱۳ میلیونی کشور را به نقطه‌ای برساند که تخلیه موقت برخی مناطق تنها راه عبور از بحران باشد.
به گزارش اقتصاد آنلاین ، بحران آب در تهران دیگر یک هشدار مبهم نیست؛ نشانه‌های آن سال‌هاست در هر گوشه شهر دیده می‌شود؛ از توسعه بی‌ضابطه و رشد سرسام‌آور جمعیت تا بارگذاری صنعتی در دشتی که تاب چنین فشار سنگینی را نداشته است. امروز کارشناسان هشدار می‌دهند اگر تا پایان پاییز بارشی رخ ندهد و سدها همچنان خالی بمانند، پایتخت ناچار می‌شود وارد مرحله‌ای شود که تنها با تخلیه بخشی از جمعیت می‌توان از آن گذر کرد.
تهران اکنون بیش از ۱۳ میلیون جمعیت ساکن و حدود ۲ میلیون جمعیت روزانه دارد. شهری که از دهه ۳۰ به پایگاه اصلی صنایع کشور تبدیل شد و بار سنگین توسعه صنعتی و جمعیتی، امروز آن را به مرز یک بحران تمام‌عیار رسانده است.
سد‌های خالی، چاه‌های در خطر
سدهایی که ۷۰ درصد آب تهران را تأمین می‌کنند، به پایین‌ترین سطح رسیده‌اند. علاوه بر آن، حدود ۷۰۰ حلقه چاه آب شرب و بیش از ۲۵۰ حلقه چاه فضای سبز، زیر فشار برداشت مداوم، با کاهش آب‌دهی روبه‌رو هستند.
داریوش مختاری، کارشناس ارشد مدیریت منابع آبی، با اشاره به احتمال خالی‌شدن کامل سدها و افت آب‌دهی چاه‌ها می‌گوید: «در چنین شرایطی بخشی از نیاز آبی شهر قابل تأمین است، اما این همان نقطه بحرانی است که عبور از آن بدون تخلیه موقت بخشی از جمعیت امکان‌پذیر نخواهد بود.»
مدیریت بحران؛ از اولویت‌بندی مصرف تا شفافیت اطلاعات
به گفته مختاری، در وضعیت اضطراری باید توزیع آب موجود با دقت و اولویت انجام شود؛ بیمارستان‌ها، آتش‌نشانی‌ها و مراکز پرخطر در اولین صف دریافت آب قرار می‌گیرند.
او تأکید دارد که ریشه بحران را باید در سال‌های متمادی توسعه نامتوازن جست‌وجو کرد؛ جایی که طرح‌های جامع و تفصیلی، توسعه حریم شهر، تراکم‌فروشی بی‌رویه و تصمیمات کمیسیون ماده ۵ بارگذاری سنگینی بر منابع محدود آبی تهران تحمیل کردند.
این کارشناس همچنین خواستار اطلاع‌رسانی شفاف و مداوم شرکت آب و فاضلاب تهران شد: «با جلب اعتماد مردم می‌توان مشارکت آن‌ها را در مدیریت بحران به‌دست آورد. آبرسانی با تانکر در کوتاه‌مدت و خروج موقت شهروندانی که امکان مهاجرت موقت دارند، می‌تواند کمک‌کننده باشد.»
سناریوی وخیم در صورت تداوم بی‌بارشی
برنامه اقدام اضطراری زمانی فعال می‌شود که تا میانه یا پایان آذرماه سدها کاملاً خالی بمانند. در چنین وضعیتی، دیگر هیچ منبع آب سطحی در اختیار شبکه تهران نخواهد بود. هرچند مدیریت بحران می‌تواند زمان بخرد، اما مختاری معتقد است:
«شهرداری‌ها باید صدور هرگونه پروانه جدید ساختمانی را متوقف کنند و شرکت آب و فاضلاب نیز برای چند دهه از صدور انشعاب جدید خودداری کند.»
چاه‌ها؛ ناجی یا تخریب‌گر آخر؟
این کارشناس آب تأکید می‌کند که چاه‌ها می‌توانند برای مدت کوتاهی بحران را مدیریت کنند، اما هنوز مشخص نیست آیا توان جبران کم‌بارشی و نبود آب سطحی را دارند یا نه. با توجه به گستره ۹۵۰ کیلومترمربعی تهران، تأمین پایدار آب تنها از چاه‌ها بسیار دشوار است.
مختاری هشدار می‌دهد: «مناطقی که وابستگی بیشتری به آب سدها دارند، نخستین مناطقی خواهند بود که باید تخلیه موقت شوند.»
فرصتی که رو به پایان است
گذشتن از این بحران تنها با مدیریت دقیق، توقف گسترش شهری، شفافیت کامل اطلاع‌رسانی و همراهی مردم ممکن است. تهران در آستانه یک هشدار جدی قرار دارد؛ هشداری که اگر امروز شنیده نشود، فردا ممکن است بسیار دیر باشد.