سایپا در آستانه تغییر مالکیت؛ چشم‌ها به ایدرو دوخته شد

یکی از مهم‌ترین کارهای مثبتی که در دولت چهاردهم اتفاق افتاد، فرآیند واگذاری جایگاه مدیریتی ایران خودرو و عملا خروج دولت از مدیریت بزرگ‌ترین خودروساز کشور بود.

چنین رویدادی، امیدواری‌های فعالان اقتصادی را نسبت به دیدگاه مثبت مدیریتی و اقتصادی دولت و همچنین افزایش تعداد خصوصی سازی‌های آتی را افزایش داد؛ البته هر چند که تکمیل این مسیر با چالش‌های جدی همراه شد، از تاخیر چندین ساعته برگزاری جلسه مجمع فوق‌العاده شرکت گرفته تا اعلامیه‌های ضد و نقیض پس از اتمام مجمع؛ اما هر چه که بود، فرآیند واگذاری انجام شد و عملا مدیریت ایران خودرو به بخش خصوصی واگذار شد.

تجربه کوتاه مدت واگذاری مدیریت ایران خودرو به بخش خصوص

بنابر گفته‌های تیم مدیریتی جدید ایران خودرو، شش تا هفت ماه برای قضاوت عملکرد تیم مدیریتی جدید زمان اندکی است؛ اما در همین مدت زمان کوتاه نیز چندین رویداد مثبت بنیادی در این غول خودروسازی اتفاق افتاد؛ برای مثال، تیم مدیریتی جدید ایستادگی بیشتری در برابر بخشنامه‌های نهاد‌های مختلف از جمله شورای رقابت، وزارت صمت و ... نشان داده است و کار را تا جایی پیش برده که برای دفاع از حقوق سهامداران خود، حاضر به شکایت از دولت و نهادهای مربوطه شده است.

اخباری از این دست، برای سرمایه گذاران بالقوه و بالفعل یک معنا دارد: افزایش خوش‌بینی و امیدواری به آینده سرمایه گذاری در صنایع مختلف اقتصاد با مدیریت بخش خصوصی. یکی از مطرح‌ترین اخبارها، بحث واگذاری سهام تودلی سایپا به بخش خصوصی در این روزهاست. خبری که زمزمه‌های آن از اوایل سال 1404 به گوش رسیده، اما همچنان با گذشت شش ماه پس از چندین جلسه در سطوح عالی، پیشرفت جدی در این مسیر دیده نمی‌شود.

چندین متقاضی از جمله کرمان موتور، هلدینگ دات وان (منتسب به بابک زنجانی) و ... برای خرید بلوک سهام سایپا اعلام آمادگی کردند. در نظر داشته باشید که باتوجه به سهام در نظر گرفته شده برای واگذاری، حجم سرمایه مورد نیاز برای شرکت در این پروسه بسیار بالاست و یکی از دلایلی که تنها تعداد اندکی از شرکت‌ها توانستند در این پروسه شرکت کنند نیز همین نیازمندی به حداقل سرمایه بسیار بالاست.

کلید خصوصی سازی در سایپا

برای مسیر واگذاری دومین خودروساز کشور به بخش خصوصی جایگزین‌های بهتری نیز وجود دارد. به عنوان مثال دولت می‌تواند بحث فروش سهام ایدرو را مطرح کند. این شرکت ۱۶.۸٪ سهام سایپا را در اختیار داشته و عملا فرآیند فروش این میزان از سهم به مراتب نسبت به فروش بلوک ۴۲٪ به دلایل مختلف به خصوص مسائل مالی آسان‌تر خواهد بود. تصمیم گیری در مورد فرآیند واگذاری ۴۲٪ سهام بلوکی از طریق بورس، پس از واگذاری مدیریت بخش خصوصی می‌تواند سیر بهتری را طی کند.

سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) به عنوان سهامدار عمده سایپا، طی سال‌های گذشته نقش مهمی در تعیین استراتژی‌های کلان، سیاست‌گذاری و نظارت بر مدیریت این خودروساز ایفا کرده است. حضور ایدرو باعث شده سایپا همواره پیوند مستقیمی با سیاست‌های صنعتی و اقتصادی دولت داشته باشد. اما در مسیر خصوصی‌سازی، واگذاری سهام ایدرو از طریق بورس می‌تواند نقطه عطفی باشد؛ چرا که خروج این نهاد دولتی از ساختار مالکیتی سایپا به معنای کاهش مداخله حاکمیتی در تصمیم‌گیری‌ها، افزایش استقلال مدیریتی و فراهم شدن زمینه برای جذب سرمایه‌گذاری و فناوری جدید از سوی بخش خصوصی است. این واگذاری می‌تواند موجب شود سایپا از یک بنگاه شبه‌دولتی به یک شرکت خصوصی واقعی تبدیل شود و در نتیجه، انعطاف‌پذیری و رقابت‌پذیری بیشتری در بازار خودرو پیدا کند.

اگر «خساپا» به بخش خصوصی واگذار شود...

در صورت واگذاری سهام ایدرو در سایپا به خریداران، منابع مالی گسترده‌ای وارد این شرکت خواهد شد که با توجه به حوزه فعالیت این شرکت، این منابع می‌تواند در تولید و چرخه اقتصادی سرمایه گذاری شود. در نهایت سطح اعتماد عمومی و حرفه‌ای به اقتصاد بیشتر شده و در نتیجه منابع مالی سرگردان به جای هدایت به سمت بازارهای غیرمولد نظیر طلا و دلار، در تولید متمرکز خواهند شد.

همانطور که داستان واگذاری صندلی‌های دولتی ایران خودرو ظرف مدت زمان دو ماه به نتیجه رسید، انتظار می‌رود این روند برای دومین خودروساز بزرگ کشور نیز چندان طول نکشد و هر چه سریع‌‌تر، نتایج این اقدامات، جلسات و اخبار ضد و نقیض مشخص شود.

پرونده‌ای که برای سایپا در شش ماه گذشته باز مانده است، هنوز با چالش‌های جدی مالی و مدیریتی باز مانده و طرح واگذاری سهام ایدرو به بخش خصوصی می‌توانست مسیر هموارتری برای دولت و مشتریان بسازد.

در روزهای اخیر رئیس سازمان خصوصی سازی هم وعده داده که سهام دولت در سایپا تا آخر سال واگذار می شود و تا دو هفته دیگر فرآیند واگذاری آن آغاز خواهد شد.