رعایت استاندارد‌های بین‌المللی، ضرورتی برای توسعه صادرات کشور

اقتصادآنلاین- فرشته رضایی، دکتر افشار فتح‌الهی، رئیس هیئت مدیره و مدیرعامل صندوق ضمانت صادرات ایران از برنامه‌های جدید صندوق برای حمایت از تولیدات صادرات‌محور و پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر خبر داد.

وی در نشست خبری امروز اظهارکرد: توسعه صادرات کشور به‌عنوان یک الزام و ضرورت ملی، نیازمند برنامه‌ریزی منسجم، پشتیبانی دستگاه‌های مختلف و همکاری فرابخشی است. حضور موفق در بازار‌های بین‌المللی مستلزم رعایت استاندارد‌های جهانی است که این امر به بهبود کیفیت کالا‌های داخلی و تقویت توان رقابتی کشور کمک می‌کند.

فتح‌الهی با اشاره به نقش کلیدی صادرات در اقتصاد کشور، افزود: «صادرات صرفاً وظیفه یک وزارتخانه مانند وزارت اقتصاد یا صمت نیست. برای موفقیت در این حوزه، نیاز به هماهنگی بین دستگاه‌ها، ثبات قوانین و مقررات و رفع موانع صادراتی داریم. نوسانات در تصمیم‌گیری‌ها، چه در زمینه ورود کالا و چه در حضور پایدار در بازار‌های هدف، موانع جدی برای صادرات ایجاد می‌کند.»

وی در ادامه به نقش صندوق ضمانت صادرات ایران به‌عنوان یکی از نهاد‌های کلیدی در پشتیبانی از صادرکنندگان اشاره کرد و گفت: «این صندوق، مشابه نهاد‌های بین‌المللی (ECA) در سایر کشورها، با ارائه خدماتی نظیر اعتبار‌سنجی خریداران خارجی، پوشش ریسک‌های تجاری و سیاسی و صدور ضمانت‌نامه‌ها، به توسعه صادرات کشور کمک می‌کند.»

فتح‌الهی افزود: صندوق از سال ۱۳۵۴ فعالیت خود را آغاز کرده و از سال ۱۳۷۴ به‌صورت رسمی با مصوبه مجلس شورای اسلامی برای حمایت از صادرات تأسیس شده است. رئیس صندوق ضمانت صادرات سه محور اصلی خدمات این نهاد را تشریح کرد: اول، اعتبار‌سنجی خریداران خارجی؛ این خدمت به صادرکنندگان کمک می‌کند تا پیش از معامله، از اعتبار و توان مالی خریداران خارجی اطمینان حاصل کنند. این خدمت به‌صورت رایگان ارائه می‌شود و از بروز مشکلات در بازپس‌گیری وجوه صادراتی جلوگیری می‌کند. دوم پوشش ریسک‌های تجاری و سیاسی؛ در صورتی که صادرکننده به دلیل مشکلات تجاری یا سیاسی نتواند وجه خود را از خریدار خارجی دریافت کند، صندوق خسارت او را جبران می‌کند. سوم صدور ضمانت‌نامه‌ها؛ این ضمانت‌نامه‌ها برای تأمین مالی صادرکنندگان، چه از طریق سیستم بانکی و چه از طریق بازار سرمایه، ارائه می‌شود و به‌ویژه در پشتیبانی از شرکت‌های خدمات فنی و مهندسی در مناقصات بین‌المللی نقش مهمی دارد.

برنامه‌های جدید صندوق در سال جاری

فتح‌الهی با اشاره به نام‌گذاری سال با محوریت «جهش تولید با مشارکت مردم»، از برنامه‌های جدید صندوق برای حمایت از سرمایه‌گذاری در تولیدات صادرات‌محور خبر داد. وی گفت: «ما با امضای تفاهم‌نامه‌ای با معاونت صنایع وزارت صمت و بانک صنعت و معدن، پوشش‌های متنوعی برای سرمایه‌گذاری در تولیداتی که منجر به صادرات می‌شوند، ارائه خواهیم داد.»

وی همچنین از آغاز همکاری‌های اتکایی با صندوق‌های مشابه در کشور‌های روسیه و بلاروس خبر داد و افزود: «چند پروژه مشترک در قالب بیمه‌های اتکایی آغاز شده که امیدواریم در سال جاری به نتیجه برسد.

فتح‌الهی در بخش دیگری از سخنان خود، اعلام کرد: صندوق ضمانت صادرات آمادگی دارد از پروژه‌های انرژی تجدیدپذیر که امکان صادرات برق در ایام غیرپیک را دارند، حمایت کند. با توجه به شرایط انرژی کشور، ما در جلسات مشترک با وزارت نیرو و تشکل‌های بخش خصوصی، اعلام آمادگی کرده‌ایم که ضمانت‌نامه‌هایی برای تأمین مالی این پروژه‌ها صادر کنیم تا تسهیلات بانکی و سرمایه‌گذاری در این حوزه تقویت شود.»

رئیس صندوق ضمانت صادرات با اشاره به عدم آگاهی برخی صادرکنندگان، به‌ویژه در استان‌های مرزی، از خدمات این صندوق، گفت: «ما کارگاه‌های آموزشی مشترکی با اتاق‌های بازرگانی در استان‌های مختلف برگزار می‌کنیم تا سطح آگاهی صادرکنندگان از خدمات صندوق افزایش یابد. این ضعف را شناسایی کرده‌ایم و در تلاشیم تا با گسترش دایره پوشش خدمات، تعداد بیشتری از تجار و بازرگانان از این امکانات بهره‌مند شوند. صندوق ضمانت صادرات آماده همکاری با همه فعالان اقتصادی برای توسعه صادرات کشور است.»

سیاست‌های تقویت صادرات و حمایت از تجارت غیرنفتی

دکتر افشار فتح‌الهی، در بخش دوم سخنان خود در پاسخ به پرسش‌های خبرنگاران، به تشریح سیاست‌های دولت و صندوق سرمایه‌گذاری صادرات برای تقویت تجارت با کشور‌های همسایه و بازار‌های بین‌المللی پرداخت.

وی اظهار داشت: تقویت صادرات و تجارت با کشور‌های همسایه در اولویت برنامه‌های دولت قرار دارد و این سیاست به‌ویژه در دستور کار صندوق سرمایه‌گذاری صادرات دنبال می‌شود. فتح‌الهی با اشاره به حمایت‌های ویژه دولت از برخی کشور‌های همسایه مانند افغانستان و عراق، افزود: «برای بازار آفریقا نیز تقریباً نیمی از کشور‌ها در برنامه‌های ما مدنظر قرار گرفته‌اند. صندوق سرمایه‌گذاری صادرات آمادگی لازم برای حمایت از صادرات محصولات ایرانی را دارد و در این راستا، برنامه‌ریزی‌های جدیدی برای سرمایه‌گذاری‌های صادراتی انجام شده است.»

او با اشاره به شرایط فعلی اقتصاد کشور و تأثیر تحریم‌ها، اظهار داشت: «اگر تحریم‌هایی که سال‌ها اقتصاد ما را تحت فشار قرار داده، با تدابیر نظام برطرف شود، حوزه فعالیت ما به‌صورت قابل‌توجهی گسترش خواهد یافت و حجم پوشش‌های حمایتی صندوق در بخش‌های مختلف افزایش می‌یابد. در حال حاضر، به دلیل محدودیت‌های موجود، برخی خدمات صندوق با چالش‌هایی مواجه است، اما با رفع احتمالی این محدودیت‌ها، امکان ارائه خدمات گسترده‌تر فراهم خواهد شد.»

وی در ادامه به پیش‌بینی افزایش تقاضا برای خدمات صندوق اشاره کرد و گفت: «در حال حاضر، حدود ۱۰ درصد از سرمایه مورد نیاز برای ارائه خدمات صادراتی در سطح جهانی تأمین می‌شود. اگر محدودیت‌ها برطرف شود، این عدد می‌تواند تا ۱۰ برابر افزایش یابد. برای جلوگیری از مشکلات احتمالی، شورای عالی صادرات با حضور معاون اول رئیس‌جمهور مصوباتی را برای رفع این دغدغه‌ها تدوین کرده است تا با گشایش فضای اقتصادی، نیاز‌های صادرکنندگان به‌خوبی برآورده شود.»

فتح‌الهی با تأکید بر مأموریت اصلی صندوق، یعنی پشتیبانی از صادرات غیرنفتی، اظهار داشت: «ما در حوزه‌های مختلفی از جمله صنایع غذایی، بهداشتی، پایین‌دستی نفت و گاز، پتروشیمی و فرش از صادرکنندگان حمایت می‌کنیم. در بخش فرش، با وجود رقبای جدی در بازار‌های بین‌المللی، توافقاتی برای گسترش پوشش‌های حمایتی انجام شده تا این صنعت تقویت شود.»

وی همچنین از تمرکز ویژه صندوق بر شرکت‌های دانش‌بنیان و حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر خبر داد و گفت: «از سال گذشته بسته‌های حمایتی خاصی برای شرکت‌های دانش‌بنیان تدارک دیده شده و امسال نیز اولویت ما حمایت از انرژی‌های تجدیدپذیر است تا بتوانیم به توسعه این بخش کمک کنیم.»

فتح‌الهی در پایان با اشاره به امضای توافق‌نامه‌هایی در حاشیه نمایشگاه‌های اخیر، تأکید کرد که این توافقات عملیاتی شده و وزارت صنعت، معدن و تجارت در حال طراحی برنامه‌هایی برای توسعه صادرات است. او ابراز امیدواری کرد که با رفع موانع و محدودیت‌ها، صندوق سرمایه‌گذاری صادرات بتواند نقش مؤثرتری در پشتیبانی از صادرکنندگان ایفا کند.

اقدامات صندوق ضمانت صادرات برای توسعه پایدار صادرات

دکتر افشار فتح‌الهی، در پاسخ به پرسش خبرنگار اقتصادآنلاین درباره اقدامات مشخص صندوق ضمانت صادرات ایران و دیگر دستگاه‌های مرتبط برای توسعه پایدار صادرات و رفع موانع ناشی از تصمیم‌های خلق‌الساعه، به تشریح برنامه‌ها و چالش‌های موجود پرداخت. فتح‌الهی با تأکید بر لزوم ثبات در قوانین و آیین‌نامه‌های مرتبط با صادرات، اظهار کرد: «توسعه پایدار صادرات تنها به یک بخش محدود نمی‌شود، بلکه نیازمند هماهنگی و تعهد همه بخش‌های مرتبط است. ثبات در تصمیم‌گیری‌ها، آیین‌نامه‌ها، قوانین و ضوابط مرتبط با حوزه صادرات امری ضروری است که تمامی دستگاه‌ها باید به آن پایبند باشند.» وی افزود: «در دولت کنونی، تکالیفی برای دستگاه‌ها تعیین شده که هرگونه تصمیم‌گیری باید با برنامه‌ریزی قبلی و اطلاع‌رسانی مناسب انجام شود. این موضوع به خدمات صندوق ضمانت صادرات ایران به‌طور مستقیم مرتبط نیست، زیرا ما در تدوین مقررات صادرات و واردات کشور نقشی نداریم و اساساً به‌عنوان یک نهاد پشتیبان عمل می‌کنیم. ما نمی‌توانیم به‌صورت مستقل تصمیماتی برای ایجاد ممنوعیت یا محدودیت در صادرات بگیریم.»

فتح‌الهی با اشاره به تخصصی بودن فرآیند صادرات، تأکید کرد: «فعالیت در حوزه صادرات یک فرآیند کاملاً تخصصی است و باید با این نگاه به آن پرداخته شود. دغدغه‌های صادرکنندگان در بسیاری از موارد به تصمیم‌گیری‌های سایر بخش‌ها مربوط می‌شود و نه صرفاً به عملکرد صندوق. اگر این دغدغه‌ها وجود داشته باشد، باید با هماهنگی بخش‌های مختلف برطرف شود.»

وی در ادامه با اشاره به تعهدات سنگین صادرکنندگان و موانع موجود، اظهار کرد: «صادرات پایدار نیازمند رفع موانعی است که گاه به دلیل تصمیم‌های ناگهانی ایجاد می‌شود. ما در صندوق ضمانت صادرات تلاش می‌کنیم با ارائه خدمات حمایتی، به صادرکنندگان کمک کنیم تا حضور مستمری در بازار‌های هدف داشته باشند، اما ثبات قوانین و مقررات، موضوعی است که فراتر از وظایف صندوق بوده و به هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف بستگی دارد.»

فتح‌الهی در پایان تأکید کرد که صندوق ضمانت صادرات ایران به‌عنوان یک نهاد پشتیبان، متعهد به حمایت از صادرکنندگان است، اما رفع موانع کلان و ایجاد ثبات در سیاست‌های صادراتی نیازمند همکاری همه‌جانبه بخش‌های مرتبط با این حوزه است. وی ابراز امیدواری کرد که با برنامه‌ریزی دقیق و اطلاع‌رسانی مناسب، بتوان موانع را برطرف کرد و حضور پایدار صادرکنندگان ایرانی در بازار‌های جهانی را تضمین کرد.