بازار نفت اروپا هدیه برجام به ایران
فساد در اقتصاد، توسعه بخش‌های غیررسمی را هم به همراه دارد. خطرات فساد اقتصادی فقط جنبه مالی و اقتصادی را هدف نمی‌گیرد، بلکه ابعاد مختلف روانی و اجتماعی و فرهنگی جامعه هم تحت تاثیر فساد جاری در اقتصاد کشور قرار می‌گیرد که به سادگی قابل جبران نیستند.
با این همه، در دولت قبل بی‌سابقه‌ترین سطح فساد و ناکارآمدی در اقتصاد کشور رقم خورد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، حمید حسینی، عضو اتاق بازرگانی می‌گوید:«تحریم‌ها باعث شد برخی اشخاص، سازمان‌ها و نهاد‌های بی‌سابقه و بی‌تجربه که آشنایی با بازار نفت نداشتند وارد معاملات شوند و فساد‌هایی را به وجود آورند که هم برای خود و هم برای کشور باعث ایجاد مشکل شود. »
به نظر شما وضعیت صنعت نفت در دولت قبل به چه صورت بود که امکان فروش آن به صورت مستقیم و رسمی وجود نداشت و مجبور بودیم از دلال‌هایی مانند بابک زنجانی استفاده کنیم که باعث به وجود آمدن مشکلات و فساد‌هایی در این زمینه شدند؟ همچنین برجام چه دستاوردهایی برای صنعت نفت کشور داشت؟
سیاست‌های اقتصادی دولت‌های نهم و دهم باعث شد هم وزارت نفت و هم شبکه بانکی ایران تحریم شود. بنابراین این امکان وجود نداشت که جز چند کشور که قراردادهایی در این زمینه و مجوز اوپک را داشتند، به سایر کشورهای دنیا صادرات نفت داشته باشیم و قرادادهای نفتی امضا کنیم. در آن زمان صادرات نفت هم هر شش ماه یک بار کاهش پیدا می‌کرد و فروش یک‌میلیون بشکه نفت در روز کفاف نیازهای داخلی کشور را نمی‌داد. بعد از آنکه اروپا هم به تحریم‌های آمریکا پیوست، ما در خرداد سال 91 بازار صادرات 480هزار بشکه نفت به اروپا را از دست دادیم و فروش نفت ما به بازارهای اروپا قطع شد و فقط صادرات یک‌میلیون بشکه‌ای آسیا را داشتیم که در این بین کشورهای چین، کره‌جنوبی، هند، ژاپن و ترکیه پنج کشور عمده خریدار نفت خام ایران بودند. بنابراین با توجه به وجود این شرایط در دولت قبل در صدد این برآمدند که از روش‌های غیررسمی صادرات نفت را افزایش دهند. در واقع تحریم‌ها باعث شد برخی اشخاص، سازمان‌ها و نهاد‌های بی‌سابقه و بی تجربه که آشنایی با بازار نفت نداشتند وارد معاملات شوند و فساد‌هایی را به وجود آورند که هم برای خود و هم برای کشور باعث ایجاد مشکل شود. ما علاوه بر فروش نفت با مشکلات دیگری هم روبه‌رو بودیم. حمل و نقل و بزرگ‌ترین ناوگان نفتکش دنیا که متعلق به کشور ماست، در آن زمان تحریم بود. همچنین در زمینه بیمه و نقل‌و‌انتقالات پول هم با تحریم روبه رو بودیم. برجام باعث شد تحریم نفتکش‌های ایران برداشته و امکان پوشش بیمه‌ای نفتکش‌های ایرانی و خارجی برای خرید محصول فراهم شود. بازارهای اروپا روی ما باز شدند و اکنون ما روزانه 600هزار بشکه نفت به اروپا صادر می‌کنیم. با برجام توانستیم پول فروش نفت را به‌راحتی از بانک‌های اروپا دریافت کنیم و بازارهایی را که از دست داده بودیم دوباره به دست آوریم. برجام باعث شد مجموع صادرات نفت خام و میعانات ما به 5/2میلیون بشکه در روز برسد. همچنین سرمایه‌های خارجی در بخش نفت، گاز، پالایش و پخش وارد کشور شد و قراردادهای زیادی به امضا رسید.
در حالی که در دولت یازدهم تلاش‌های فراوانی برای توسعه صنعت پتروشیمی شده و حتی شاهد این بودیم که ایران در بحث بنزین به خودکفایی رسید،برخی اخیرا دولت یازدهم را به دلیل افزایش صادرات نفت متهم به خام‌فروشی کرده‌اند. به نظر شما افزایش تولید و صادرات نفت مفهوم یکسانی با خام‌فروشی دارد؟
قطعا در هیچ‌کشوری این امکان وجود ندارد که تمام محصولات خود را به فراورده تبدیل کنند. برای همه کشورهای دنیا داشتن فراورده نفتی مهم است و یک موضوع امنیتی محسوب می‌شود. حتی کشورهایی که فاقد پالایشگاه هستند، تلاش می‌کنند پالایشگاه داشته باشند که بتوانند نیازهای خود را از طریق آن تامین کنند، اما کشورهایی هم که دارای منابع نفتی هستند، نمی‌توانند تمام نفت خود را به فراورده تبدیل کنند و بفروشند. هر کشوری می‌تواند در بازار فراورده‌های نفتی سهمی داشته باشد و بخشی از تولید نفت خود را به صورت خام و بخشی از آن را به صورت فراورده صادر کند. برای مثال اگر همه صادر‌کنندگان گندم دنیا قصد داشته باشند جای گندم آرد صادر کنند، یا صادر‌کنندگان آرد قصد صادرات نان را داشته باشند، قطعا در رسیدن به این اهداف خود موفق نخواهند بود. بنابراین اینکه بگوییم هر نوع افزایش تولیدی به معنای خام‌فروشی است، یک نوع ظلم نسبت به کارکنان زحمتکش و پر تلاش شرکت نفت است که در شرایط سخت باعث افزایش تولید در کشور شدند. همچنین اگر از میادین مشترک نفت برداشت نداشته و منتظر سرمایه‌گذاری و پالایش باشیم، قطعا منابع کشور غارت می‌شود. ما باید یک تناسب منطقه‌ای را بین میزان تولید نفت خام و میزان پالایش و فراورده‌های نفتی رعایت کنیم. اکنون هم در صادرات فراورده‌های نفتی دچار مشکل هستیم. با توجه به اینکه کشور ما در منطقه‌ای قرار دارد که کشورهای دارای منابع نفتی زیادی وجود دارد، می‌توان گفت با ظرفیت مازاد پالایش در منطقه رو به رو هستیم. حتی کشوری مانند کره‌جنوبی که بازار نفت خام است و بیشترین ظرفیت پالایشی بعد از چین را دارد، 5/5میلیون بشکه در روز پالایش می‌کند. بنابراین فقط برای ما تنها این موضوع مطرح نیست که خام‌فروشی نکنیم، بلکه باید برای فروش فراورده‌ها بازار هم داشته باشیم. درواقع باید بین میزان ظرفیت تولید و میزان پالایش نسبت یکسانی برقرار کنیم.
در صحبت‌های خود اشاره‌ای به این ماجرا داشتید که تحریم‌ها باعث شد دلالان نفتی وارد صنعت نفت شوند و در مواردی فروش نفت ایران را به عهده بگیرند. شاهد این بودیم که برخی از این دلالان از موقعیت سوء استفاده کرده و دست به تخلفاتی زدند.. آنها اکنون در زندان هستند. قوه قضائیه در برخورد با فسادهای اقتصادی تا چه میزان موفق عمل کرده است؟
قوه قضائیه مسئول‌ترین دستگاه در برخورد با فسادهای مالی است. ما سازمان‌هایی داریم مانند سازمان‌های نظارتی که باید از وجود فسادهای اقتصادی جلوگیری کنند و قوه قضائیه هم باید با آنها برخورد داشته باشد. همچنین سازوکارهای دولتی باید به صورتی باشد که بتواند از ایجاد فسادها جلوگیری کند. در صورتی که سیستم‌های اداری ما پیچیده باشد، امکان خلاف اداری هم وجود نخواهد داشت. در کشورهای اروپایی یک سیستم نرم‌افزاری وجود دارد که همه فرایندهای اداری، مالی و بانکی آنها به هم متصل است و می‌توانند به‌راحتی افراد را کنترل کنند. باید مواظب باشیم که فساد در کشور نهادینه نشود. در واقع باید دستگاه‌های نظارتی قوی و مبرا از فساد وجود داشته باشند و با قدرت جلو فساد اقتصادی را بگیرند، چرا که یکی از شاخص‌های مهم در توسعه یافتگی شفافیت اقتصادی و نبود فساد است.
