۹۷ درصد از فروشگاههای اینترنتی مجوز ندارند
خرید اینترنتی خرید زمانه ماست. خریدی که کاملا الکترونیکی صورت گرفته و از خریدهای سنتی که روزگاری فرد را مجبور می‌کردیک روز خاص با هزار بدبختی خود را به مرکز خرید رسانده و پس از مدت‌ها گشتن و چانه زدن، بالاخره خریدی انجام دهد، فرق دارد و شاید دور نباشد روزی که تنها یاد و خاطره‌ای از آن بر جا بماند. آمارهای جهانی هم موید این مطلب هستند، به‌ویژه در کشورهای پیشرفته که استقبال خوبی از آن شده است.
به گزارش اقتصادآنلاین ، کسب و کار نوشت : به هر حال هر چه باشد، نیاز زمانه ما و کمبود وقت و هزینه‌بر بودن خریدهای سنتی، دیر یا زود ما را با خرید از فروشگاههای مجازی آشنا و مانوس می‌کند. همان‌گونه که در زمانی نه چندان دور، وقتی صحبت از کارت‌های بانکی می‌شد، همه نسبت به آن بی‌اعتماد بودند و اینک از ضروریات زندگی ما محسوب می‌شود، این نوع خرید نیز جای خود را در زندگی ما باز خواهد کرد. در ایران، این نوع خرید بسیار نوپاست اما در همین مدت کم نیز گسترش فراوانی یافته است که می‌تواند نشات‌گرفته از نیاز جامعه، بالا رفتن سواد اطلاعاتی، کمبود وقت و صرفه‌جویی در هزینه‌ها باشد.
این در حالیست که با توجه به گسترش روزافزون فروشگاههای مجازی، ورود آنها به جریان دادوستد در بازار داخلی و ارائه کالاها و خدمات گوناگون از طریق اینترنت، بحث ساماندهی و قانونمند کردن فعالیت‌ها در این حوزه و نظارت بر آنها کلید خورد. به ویژه که هر گونه اقدام و بسترسازی قانونی در این حوزه، عامل مهمی در توسعه و گسترش خریدوفروش‌های اینترنتی به شمار می‌رود.
اتاق‌های اصناف متولی فعلی فروشگاههای اینترنتی
سیدمهدی میرمهدی، رئیس اتحادیه فناوران رایانه
طبق قانون تا زمان به‌حد نصاب نرسیدن تعداد دارندگان پروانه یک صنف برای تشکیل اتحادیه، اتاق اصناف استان‌ها مسئولیت آنها را بر عهده دارند و از اینرو اکنون اتاق اصناف مسئول مجوزدهی و نظارت بر فروشگاههای اینترنتی است.
درباره اینکه اخیرا مطرح شده مرکز مجوزدهی به فروشگاههای اینترنتی نامعلوم است و طبق قانون باید از سازمان نظام صنفی رایانه‌ای مجوز بگیرند، هم باید اشاره شود که طبق قانون درباره اصنافی که کمتر از حدنصاب تشکیل یک اتحادیه باشند، تا زمان تشکیل اتحادیه اتاق اصناف استان‌ها مسئولیت آن را بر عهده دارند.
از اینرو طبق قانون نظام صنفی و آیین‌نامه ابلاغ‌شده در شهریور 92، تا زمان رسیدن تعداد فروشگاههای اینترنتی دارای پروانه به 300 فروشگاه و تشکیل اتحادیه و مسئولیت مجوزدهی و نظارت بر فروشگاههای اینترنتی به اتاق‌های اصناف استان‌ها سپرده شده است. اتاق‌های اصناف استان‌ها برای فروشگاههای اینترنتی مجوز فعالیت صادر می‌کنند و مدارک آنها را تحویل می‌‌گیرند و پس از آنکه اتحادیه صنف تشکیل شد، این مدارک در اختیار اتحادیه قرار می‌گیرد. با به حد نصاب رسیدن تعداد فروشگاههای اینترنتی دارای مجوز احتمالا در سال آینده انتخابات این اتحادیه برگزار و ساختار اتحادیه رسما تشکیل می‌شود.
همچنین با تشکیل اتحادیه فعالیت‌های واحدهای صنفی فروشگاه مجازی در چارچوب قاعده نظام صنفی قرار می‌گیرد و مصرف‌کننده نیز از حقوق قانونی خود در چارچوب قانون حمایت از حقوق مصرف‌کننده برخوردار می‌شود.
در حال حاضر حدود 10 هزار فروشگاه اینترنتی در کشور فعال است و با توجه به اینکه کمتر از 300 فروشگاه برای دریافت پروانه کسب اقدام کرده‌اند، از نظر قانون تعداد فعالان این بازار کمتر از حدنصاب تشکیل اتحادیه است. در حال حاضر که مسئولیت فروشگاههای اینترنتی با اتاق‌های اصناف است، اتاق اصناف به دلیل مشغله کاری و تحت پوشش داشتن حدود 140 اتحادیه در تهران نمی‌تواند نظارت کافی و کارشناسی را بر فعالیت فروشگاههای اینترنتی داشته باشد.
ضرورت حمایت‌های دولت و اصناف
حمید امامی، کارشناس فروش اینترنتی
ایرانی‌ها مانند کشورهای دیگر به سایت‌های فروش اینترنتی خیلی اعتماد ندارند. البته طی یک سال اخیر اوضاع کمی بهتر شده است. اکثر فعالان این حوزه، بزرگ‌ترین مانع بر سر فعالیت خود را، نبود اعتماد خریداران می‌دانند، با این حال ضرورت زندگی در جامعه مدرن و افزایش مشکلاتی چون ترافیک و آلودگی هوا، سبب می‌شود شاهد گرایش به خرید از فروشگاههای مجازی باشیم.
شاید یکی از سخت‌ترین مراحلی که برای راه‌اندازی یک فروشگاه اینترنتی می‌بایست طی شود، هفت خوان دریافت نماد اعتماد است. باید با مراجعه به سایت enamad. ir مراحل دریافت نماد آغاز تا هرچه سریع‌تر دریافت شود. پس از ثبت‌نام می‌بایست به صورت محضری تعهدنامه‌ای را امضا کرده و برای نماد ارسال شود. اهمیت دریافت نماد آنجایی مشخص می‌شود که شما بخواهید درگاه مستقیم بانکی دریافت کنید؛ یکی از ملزومات دریافت درگاه پرداخت بانکی، داشتن نماد اعتماد است. البته تاثیر آن در ذهن کاربران هم قابل انکار نیست؛ می‌تواند به مشتریان شما اطمینان بدهد که شما قلابی یا Fake نیستید، آدرس و شماره تلفن تاییدشده دارید و می‌تواند به شما اعتماد کند.
از سوی دیگر، نماد اعتماد الکترونیک یک ستاره، نشانه‌ای نمادین است که منحصرا توسط مرکز توسعه تجارت الکترونیکی صادر شده و به کسب‌وکارهای اینترنتی مجاز با هدف ساماندهی، احراز هویت و صلاحیت آنها اعطا می‌شود؛ این نماد پس از بررسی درگاه (وب‌سایت) و احراز هویت و صلاحیت مالک (حقیقی یا حقوقی) آن برای مدت یک سال صادر می‌شود. ساماندهی فروشگاههای اینترنتی از وظایف اصلی وزارت صنعت، معدن و تجارت است و در همین راستا نیز مرکز توسعه تجارت الکترونیک، مسئولیت اعطای نماد اعتماد الکترونیکی به کسب‌وکارهای اینترنتی را دارد.
فروشگاه‌هایی که موفق به اخذ نماد از وزارت صنعت، معدن و تجارت شده‌اند، موظف هستند اگر شما در خریدتان با مشکلی مواجه شدید، پاسخگوی سوالات و مشکلات شما باشند. در غیر این صورت نماد اعتماد الکترونیک فروشگاه مربوطه، لغو خواهد شد. هدف از اعطای نماد اعتماد الکترونیکی، اعتمادسازی و رسـمیت‌دهـی بـه فعالیـت کسب‌وکارهای اینترنتی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان برای جلوگیری از آسیب‌های احتمالی در ابعاد مختلف اعم از امنیت اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است. به همین علت است که پلیس فتا به متقاضیان خرید اینترنتی توصیه می‌کند هنگام خرید به وجود این نماد در وب‌سایت فروشگاه توجه کرده و با کلیک روی نماد از جعلی نبودن آن اطمینان حاصل کنند.
پس از کلیک روی نماد اعتماد الکترونیک هر فروشگاه حتما آدرس (URL) سایت فروشگاه با آدرسی که در این صفحه معرفی می‌شود، یکسان باشد. صفحه‌ای که مشاهده می‌کنید، صفحه اصلی مرورگر شما باید باشد و نه یک عکس و تصویر از یک مرورگر؛ از این امر اطمینان حاصل کنید.
فرایند اعطای نماد دائم دو ستاره از لحاظ معیارهای ارزیابی کاملا مطابق با نماد اعتماد تک‌ستاره است. تنها تفاوت الزام فروشگاه برای نصب گواهی امنیت SSL در وب‌سایت فروشگاه است. وب‌سایت‌هایی که دارای دو ستاره بوده و از پروتکل امنیتی SSL بهره می‌برند، آدرس وب‌سایت آنها با (https: //) آغاز شده و همچنین در گوشه پایین سمت راست پنجره مرورگر یک قفل (Padlock) سبزرنگ نمایش داده می‌شود. در حال حاضر در ایران فروشگاههای اینترنتی زیادی شروع به فعالیت کرده‌اند که اکثر آنها با یک ستاره در نماد الکترونیکی اعتماد ادامه فعالیت می‌دهند و تنها درصد کمی از فروشگاههای اینترنتی دارای نماد دو ستاره هستند.
همچنین حمایت‌های دولت و اصناف می‌تواند درباره قوانین مالیاتی، عوارضی و گمرکی کمک کند. مثلا صحبت از تبادلات الکترونیکی تجاری بین ایران و کشورهای دیگر شده که اگر وضع شود، خیلی کمک کند. اگر قوانین گمرکی برداشته شود یا سریع‌تر انجام شود، خوب است. یا مثل کشورهای دیگر که فروشگاههای اینترنتی شامل یک‌سری قوانین مالیاتی نمی‌شود و قوانین مالیاتی سبک‌تر شود، می‌تواند رشد سیستم را سریع‌تر کند.
ضرورت امکان پرداخت وجه پس از تحویل کالا در سراسر ایران
مونا احتشام، استاد دانشگاه
طراحی نماد اعتماد از یک طرف و راه‌اندازی اتحادیه فروشگاههای اینترنتی از طرف دیگر، کارهایی است که باید در راستای ساماندهی به فعالیت این فروشگاه‌ها در این زمینه صورت بگیرد. البته نماد اعتماد به صورت کامل راه‌اندازی شده است.
بدین ترتیب با تلاش‌هایی که برای قانونمند شدن فعالیت این فروشگاه‌ها صورت گرفته است (مانند تشویق فروشگاه‌ها برای کسب نماد اعتماد الکترونیکی، اهدای پروانه کسب به فروشگاههای الکترونیکی و ایجاد اتحادیه) فعالیت آنها شکل رسمی‌تری به خود گرفته و خریداران می‌توانند با خیال راحت‌تر از این فروشگاه‌ها خرید کنند. هر چند در این خصوص نیز نظرات متفاوتی موجود است.
از سوی دیگر با وجودی که تلاش‌هایی برای معرفی فروشگاههای مجازی بدون مجوز به خریداران شده است اما باز هم شاهدیم تعداد زیادی از این فروشگاه‌ها بدون مجوز فعالیت می‌کنند. یکی از راهکارهای اطمینان به یک فروشگاه اینترنتی، امکان پرداخت وجه پس از تحویل کالا در سراسر ایران است زیرا معمولا پیش‌بینی چنین زیرساختی برای یک فروشگاه اینترنتی بسیار پرخرج است؛ از اینرو فروشگاههای قارچی اینترنتی بدون مجوز قادر به ارائه این سرویس نخواهند بود. در این سرویس فروشگاه‌ها با ارائه تعهد برای ارسال چندین هزار سفارش در سال با شرکت پست جمهوری اسلامی ایران، قرارداد همکاری منعقد کرده وبه عنوان یک نقطه پستی محسوب خواهند شد.
علاوه بر این بسیاری از متقاضیان خرید اینترنتی با انتخاب این روش می‌توانند از اصالت کالای خریداری‌شده، اطمینان پیدا کرده و سپس پول را پرداخت کنند.
