کاهش رتبه فساد مالی با استفاده از IFRS
صورت‌های مالی به عنوان مهم‌ترین منبع اطلاعاتی برای انعکاس نتایج عملکرد و وضعیت مالی و جریان‌های نقدی واحدهای تجاری شناخته شده است و به همین دلیل مبانی تهیه صورت‌های مالی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
همچنان که بازارها به سمت پیچیدگی و جهانی‌شدن در حرکت هستند، اختلافات بین دو مجموعه استانداردهای ملی و بین‌المللی به موضوعی بااهمیت‌تر و از منظر سرمایه‌گذاران و سایر استفاده‌کنندگان اطلاعات، به امری غامض تبدیل می‌شود. از این‌رو همسان‌سازی استانداردهای بین‌المللی در اقتصاد جهانی ضروری است. حسابداری زبانی مشترک است و جهانی‌سازی فعالیت‌های مالی به‌طور فزاینده‌ای نیازمند استفاده از این زبان مشترک است. استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS)، همان زبان مشترک برای جهانی‌سازی فعالیت‌های مالی است. ضمن اینکه همسان‌سازی بین‌المللی بر راهبری شرکت‌ها، حسابرسی، استانداردهای اخلاقی و سازوکارهای نظارتی نیز تاثیرگذار است. درکشور ما نیز استفاده از سیستم گزارشگری مالی بر اساس استانداردهای IFRS، شروع شده است و بانک‌مرکزی در همایشی تحت عنوان استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی IFRS و نقش آن در ارتقای شفافیت بازارهای مالی، اعلام کرده از این پس مجموعه گزارشگری مالی غیرشفاف را که شامل گزارش حسابرسی نیز می‌شود، از بانک‌ها نخواهد پذیرفت.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، مسعود دانشمند، دبیرکل خانه اقتصاد ایران می‌گوید: «اگر خواهان وارد شدن به سیستم مالی بین‌المللی و ایجاد روابط اقتصادی بیشتر هستیم، باید گزارش‌های مالی خود را بر اساس استاندارهای جدید IFRS تنظیم کنیم.»
عده‌ای بر این باورند که پذیرش کامل IFRS موجب کاهش کیفیت گزارش‌دهی‌های مالی خواهد شد و این تصور وجود دارد که تحمل هزینه‌های بالای تغییر استاندارد داخلی به IFRS مزایای بالایی را ایجاد نخواهد کرد. سیستم گزارشگری مالی جدید با استانداردهای IFRS چه ویژگی‌هایی دارد و تاثیرات مثبت استفاده از آن چیست؟
بحث بر سر این است که نحوه گزارش‌دهی ما برای سیستم‌های مالی، منطبق با سیستم‌های بین‌المللی باشد، زیرا برای ورود به سیستم‌های بین‌المللی باید نظام بانکی و نظام اقتصادی خود را با جهان تطبیق دهیم. این موضوع بخصوص در مساله نظام بانکی مطرح است، زیرا آنها بر اساس استانداردهای IFRS شرایط را می‌سنجند، اعتباردهی کرده و به اصطلاح برای ما خط اعتباری یا روابط مشترکی را تعریف می‌کنند. در این موارد ما ناچار می‌شویم برخی اطلاعات محرمانه را هم به آنها ارائه کنیم. اگر ما علاقه‌مند به ارائه اطلاعات محرمانه نباشیم، طبیعی است که نباید به این سیستم گزارش‌دهی بین‌المللی تن دهیم. اما اگر خواهان وارد شدن به سیستم مالی بین‌المللی و ایجاد روابط اقتصادی بیشتر هستیم، باید گزارش‌های مالی خود را بر اساس استانداردهایی که آنها از ما می‌خواهند تنظیم کنیم. مثال ساده این امر این است که اگر ما بخواهیم گزارش مالی خود را به وزارت دارایی دهیم تا برای ما مالیات تعیین شود، باید مطابق با استانداردهای وزارت دارایی و فرمول‌های خاص آن گزارش مالی خود را تهیه کنیم تا پذیرفته شود. شرایط بین‌المللی هم اکنون چنین است. آنها چنین تعریفی دارند و بر اساس این تعریف و فرمول گزارش مالی ما را می‌پذیرند. این کار در برخی مواقع می‌تواند سودآور و در برخی مواقع ضررآفرین باشد. نظام مالی کشور باید با بررسی همه جانبه این طرح به این نتیجه برسد که آیا وارد شدن به چنین سیستم گزارش‌دهی و ارائه اطلاعات به سود ماست یا خیر. این تصمیم بر عهده مقامات دولتی و بخصوص برعهده وزارت اقتصاد و دارایی و بعد از آن بر عهده بانک مرکزی است. مساله بعدی بحث بورس است. باید تصمیم‌گیری شود که اطلاعات بازار بورس در اختیار بازار بین‌المللی قرار بگیرد یا نه. در صورت ارائه اطلاعات است که آنها تصمیم به همکاری با ما می‌گیرند.
پس مهم‌ترین و مثبت‌ترین تاثیر استفاده از سیستم گزارش‌دهی مالی IFRS برای ما ورود به بازارهای بین‌المللی است؟
بله. بانک‌های ما می‌خواهند با بانک‌های خارجی در ارتباط باشند، اعتبار داشته باشند و در فضای خارجی کار کنند. برای تحقق این امر بانک‌های خارجی باید اعتبار بانک‌های ما را ارزیابی کنند و بدانند تا چه حد می‌توان روی این معامله‌ها ریسک کرد و تا چه میزان اعتبار قائل شد. برای این امر نیاز به گزارش‌هایی در فرم‌های مشخص دارند که آن فرم مورد قبول آنها همین استانداردهای IFRSاست. اگر نخواهیم وارد سیستم بین‌المللی بانکی شویم، نیاز به این کار نیست. تصمیم‌گیری برای این امر به عهده وزارت امور اقتصادی و دارایی و بانک مرکزی است. علاوه بر بانک‌ها شرکت‌های بزرگ اقتصادی و تولیدی کشور نیز اگر بخواهند از تسهیلات بانک‌های خارجی استفاده کنند، باید گزارش مالی خود را بر اساس همین فرم تهیه کنند.
آیا امروز برای ورود به بازار اقتصاد جامعه جهانی و به ویژه بازار جهانی بورس، تنها مشکل ما استفاده نکردن از سیستم گزارش‌دهی IFRS است؟
یکی از مشکلات ما این موضوع بوده است. ما باید شفافیت مالی و اقتصادی داشته باشیم. رتبه فساد مالی ما باید کاهش پیدا کند. در مقابل رتبه رقابت‌پذیری و رتبه فضای کسب‌و‌کار افزایش پیدا کند. این رتبه‌ها پارامترهای اولیه ما برای ورود به بازارهای بین‌المللی هستند. یکی از پارامترهای ما هم همین استفاده از سیستم گزارش‌دهی مالی بین‌المللی است.
همزمان با مباحثی که درباره لزوم شفاف‌سازی اطلاعات اقتصادی مطرح می‌شود، برخی این نظر را اعلام کرده‌اند که باید موسسات حسابرسی بین‌المللی در ایران حضور یابند. حضور موسسات حسابرسی بین‌المللی در ایران چقدر مفید خواهد بود؟
موسسات حسابرسی بین‌المللی مورد قبول نظام بانکی بین‌المللی هستند. اگر این موسسات وضعیت یک بانک یا بنگاه اقتصادی را حسابرسی کنند و بر اساس همان استانداردهای بین‌المللی اطلاعات را دریافت کنند و اعتبارسنجی انجام دهند، از طرف بانک‌های خارجی پذیرفته می‌شود. این موسسات به نوعی در ایران هم حضور دارند، به این صورت که در ایران موسسه همکار دارند و از طرف آن موسسه همکار اطلاعات لازم را دریافت می‌کنند.
آیا در گزارش‌های مالی ایران تا قبل از شروع استفاده از سیستم IFRS شفافیت لازم وجود نداشته است؟
خیر، به این دلیل که گزارش ایران بر اساس فرم گزارش‌دهی بین‌المللی نبوده است. بانک‌های ما گزارش مالی خود را به مجمع خود و بانک مرکزی و سازمان بورس ارائه می‌دادند که تنها در داخل کشور مورد قبول بوده است و برای جوامع بین‌المللی فاقد شفافیت بود.
با اینکه به نظر می‌رسد استفاده از استانداردهای جهانی در امور اقتصادی در ایران به ویژه در حوزه بانکداری یک ضرورت است، اما برخی افراد و گروه‌ها مخالف این کار هستند. برای مثال این موضوع همواره مطرح است که استفاده از برخی استانداردهای بین‌المللی در نظام بانکداری باعث می‌شود ما مجبور شویم اطلاعات خود را در اختیار نهاد‌های بین‌المللی قرار دهیم.
به هرحال، اگر ایران بخواهد وارد جوامع اقتصادی بین‌المللی شود، باید از این سیستم استفاده کند. بدون دسترسی به بازارهای مالی بین‌المللی رشد اقتصادی ایران رشد کندی خواهد بود. برای هر کاری یا نیاز به سرمایه خارجی هست یا باید با بازارهای مالی خارجی آمیخته شد تا یک پروژه اقتصادی پیش رود. اگر این اتفاق نیفتد، اقتصادی خواهیم داشت که باید با حداقل سرمایه به کار خود ادامه دهد. پس نکته مثبت آن همین استفاده از بازار مالی بین‌المللی است. نکات منفی استفاده از این سیستم مثل هزینه‌های این تغییر را هم بانک مرکزی تشخیص خواهد داد.
