سعیدی کیا : حساب های مالی «بنیاد» شفاف است

از سال 93 که شما وارد بنیاد مستضعفان شدید همکاری دولت و این بخش پررنگ‌تر از قبل شد. نمونه آن پروژه آزادراه تهران - شمال است. به نظر می‌رسد در همکاری با دولت توفیق‌های خوبی به دست آمده که بخشی از آن ملموس است. اما با تمام کارهای صورت گرفته این انتقادها از شما صورت می‌گیرد که در بحث مالی، بنیاد مستضعفان شفافیت لازم را ندارد و زیر مجموعه‌های این بخش سازو کارهای روشنی ندارد و حتی نسبت به تحقیق و تفحص رویکرد مثبتی ندارید.

قبل از آنکه در مورد مسائل مالی شرکت‌های زیرمجموعه صحبت کنم باید بگویم بنیاد در جهت مساعدت با دولت در اجرای تعدادی از طرح‌های مهم دولت مانند ترمینال سلام، اجرای چند سد مرزی، برخی از راه‌های مهم کشور و... علاوه بر آزادراه تهران شمال همکاری دارد. در مورد آزادراه نیز قطعه چهارم سال قبل مورد بهره‌برداری قرار گرفت و قطعه اول انشاءالله در بهار سال آینده افتتاح می‌شود. این پروژه بسیار سخت و نفسگیر بود اما خوشبختانه با همکاری بخش خصوصی واقعی توانستیم تا حدود زیادی این پروژه عظیم را پیش ببریم. اما در مورد صورت‌های مالی که گفتید شفاف نیست، اصلاً قبول ندارم چرا که تمام صورت‌های مالی بنیاد مستضعفان شفاف است وبه طور کامل بر روی سایت قرار می‌گیرد و هر فردی می‌تواند به اطلاعات مالی این بخش دسترسی پیدا کند. در مورد تحقیق و تفحص از بنیاد هم هیچ هراسی وجود ندارد و حتی سال 76 که قائم مقام اقتصادی آقای رفیق دوست در بنیاد بودم موضوع تحقیق و تفحص را از سرگذراندم. ما حاضریم تمام اطلاعات بنیاد را در اختیار رسانه‌ها قرار دهیم تا این موضوع را ثابت کنیم که هیچ تخلف مالی در این مجموعه صورت نگرفته است. همانگونه که گفتم میزان سود، فروش، درآمد و... اطلاع‌رسانی می‌شود تا ابهامی در این حوزه شاهد نباشیم. نکته دیگر اینکه هر ساله صورت‌های مالی و ترازنامه تمام شرکت‌ها و مؤسسات بنیاد و واحد اصلی توسط سازمان حسابرسی کل کشور و مؤسسه حسابرسی «مفیدراهبر» به عنوان حسابرس و بازرس قانونی، رسیدگی و به تصویب مجامع آنها می‌رسد. حسابرسی تلفیقی ما با سازمان حسابرسی کل کشور است و همچنین معاونت بازرسی و نظارت دفتر رهبر معظم انقلاب بر فعالیت ما نظارت می‌کند. متأسفانه در جامعه ما شایعه و سیاه نمایی زیاد است ولی سعی ما بر این است که نگاه‌های منفی که نسبت به بنیاد وجود دارد را اصلاح کنیم و به مردم ثابت کنیم برای خدمتگزاری از هیچ تلاشی دریغ نمی‌کنیم. به عنوان مثال بنیاد مستضعفان طی 11 سال گذشته بیش از 40هزار میلیارد ریال مالیات داده است و حساب‌های مالی بنیاد مستضعفان شفاف است. بارها به زیر مجموعه خود گفته‌ام یک ریال مال حرام نمی‌خواهیم. چرا که قبل از پول، برکت آن مهم است. حسابرسی تلفیقی سال 94 بنیاد که توسط حسابرسی کل کشور رسیدگی و در هیأت امنای بنیاد بررسی و تصویب شده بدون بند حسابرسی و بدون بند بازرسی است.

با توجه به اینکه عموماً مدیران ارشد چندان همکاری با بخش خصوصی را به ر‌سمیت نمی‌شناسند، نگرش شما در این حوزه چیست؟

نمونه بارز استفاده از توان بخش خصوصی را در آزادراه تهران-شمال می‌توان یافت. بنیاد مستضعفان شرکت‌های ساختمانی و راه‌سازی زیادی دارد اما مناقصه‌ای ترتیب داد تا بخش خصوصی هم وارد میدان شود. بر این اساس اوایل سال 94 مناقصه‌ای برگزار کردیم که در نهایت یک شرکت بنیاد و 5 شرکت خصوصی برنده شدند. ماه گذشته هم 4 مناقصه برگزار کردیم که تنها یک شرکت ما برنده شد و بقیه بخش خصوصی هستند. در حال حاضر 23 شرکت مشاور و پیمانکار در آزادراه مشغول کار هستند که 4 تای آنها بنیادی بوده و از طریق مناقصه انتخاب شده‌اند و 19 تای دیگر همگی بخش خصوصی هستند. وقتی می‌گویم استفاده از پتانسیل بخش خصوصی نباید در حد شعار باشد باید آن را عملیاتی کنیم. لذا بنیاد توانست بخش خصوصی را بطور واقعی وارد فعالیت‌های اقتصادی کند. ما از اینکه کارهای کوچک و متوسط انجام دهیم پرهیز می‌کنیم چرا که بخش خصوصی به راحتی می‌تواند در آن ورود کند و به حمایت ما نیاز ندارد ولی در کارهای بزرگ و راهبردی وارد می‌شویم.

گفتید از توانمندی بخش خصوصی استفاده کردید و برخی مجموعه‌ها شعار ا‌ستفاده از توانمندی بخش خصوصی را می‌دهند. بر این اساس نگاه‌ها به بخش خصوصی در کشور مناسب نیست.برای اینکه حضور آنها در اقتصاد پررنگ شود چه کاری می‌توان انجام داد؟

آیا بخش خصوصی در اقتصاد ایران میدان دارد؟ به نظر من ندارد. من تعرضی به دولت ندارم. اما وظیفه دولت این است که یک بستر امن برای بخش خصوصی فراهم کند تا آنها مطمئن شوند سرمایه‌هایشان دستخوش حادثه نمی‌شود. برای رسیدن به چنین هدفی دولت باید به چند نکته توجه کند. اول آنکه به قوانین شفاف و روشن نیاز داریم. چندی پیش وزیر محترم اقتصاد اعلام کردند ما صدها قانون داریم که باید کنار بگذاریم. خب کنار بگذارید مگر مانعی وجود دارد؟ دوم اینکه دستگاه‌ها باید نسبت به مردم و بخش خصوصی نگاه مثبتی داشته باشند و اجازه دهند کارها روان‌تر پیش برود. سوم اعتماد به توانایی مردم است. باور کنیم که آنها بهتر از دولت می‌توانند کار کنند. اگر حداقل‌ها را تأمین کنیم دیگر حضور بخش خصوصی در اقتصاد یک لفظ باقی نخواهد ماند. دولت زمینه ساز فعالیت‌های اقتصادی مردم است.

یکی از وظایف اصلی شما محرومیت زدایی است. در این خصوص چه اقدام‌هایی صورت گرفته است و آیا توانستید در این زمینه کارنامه خوبی داشته باشید؟

برای رفع محرومیت در مناطق محروم کارهای متعددی انجام شده است. به عنوان مثال با همه استانداران تفاهمنامه امضا و اعلام کردیم با همکاری بانک سینا که سهام اکثریت آن متعلق به بنیاد است برای هر استان 200 میلیارد ریال سهمیه تسهیلات منظور شود و هر طرح اشتغالزا تا 20 میلیارد ریال تا در روستاها و مناطق محروم فعالیت تولیدی آغاز شود. البته درخواست‌ها و طرح‌ها باید به تأیید استانداری‌ها برسد. بر این اساس هر طرحی که توجیه اقتصادی داشته باشد را می‌توان در روستاها راه‌اندازی کرد. برای آنکه استفاده از تسهیلات یادشده صرفه اقتصادی داشته باشد تأیید کردیم که 5 درصد سود تسهیلات را بنیاد علوی (زیرمجموعه بنیاد مستضعفان) و 5 درصد را هم استانداری‌ها پرداخت کنند. دریافت کننده وام هم تنها نرخ سود 8 درصد را پرداخت می‌کند. لذا به نظر می‌رسد روندی که تأیید شده است می‌تواند به توسعه مناطق محروم و روستاها در استان‌ها کمک کند. در راستای اجرا شدن طرح یادشده بنیاد علوی تفاهمنامه‌ای را با بانک سینا امضا کرد. ولی استانداری‌ها فعلاً پول کافی و مجوز برای ورود به این کار ندارند،  لذا آقای رضوی معاون محرومیت زدایی و توسعه روستایی ریاست جمهوری که این امکان را داشتند، تأمین یارانه می‌کنند. تاکنون 350 طرح مصوب شده و به 140 طرح هم پرداخت وام صورت گرفته است. متوسط وام درخواستی حدود 9 میلیارد ریال بوده است. صددرصد این پروژه‌ها مربوط به بخش خصوصی است. ما 620 میلیارد تومان وام در نظر گرفته‌ایم. اعتقاد دارم به جای اینکه مبلغ کلی را صرف ساخت یک کارخانه بزرگ کنیم که حداکثر 150 نفر شاغل می‌شوند. ما پول را به این شکل سرمایه‌گذاری کنیم تا کارآفرینان استان‌ها رشد کنند. پیش‌بینی می‌کنیم با روش یادشده هرسال بیش از 500 کارآفرین رشد کنند. پوست کنده و بدون حاشیه بگویم تا اقتصاد بر دوش مردم قرار نگیرد وضعیت کشور درست نمی‌شود. مردم باید متوجه شوند تا زمانی‌که خودشان کار نکنند چرخ زندگیشان نمی‌چرخد. کشور با پول نفت آباد نمی‌شود، اگر می‌شد قطعاً تاکنون شده بود.

آیا 200 میلیارد ریال تعارضی با کمک‌های وزارت صنعت به حوزه تولید ندارد؟

بنیاد به صورت مستقل وارد چنین موضوعی شده است. هزار طرح آمده است که می‌توان به بخش عمده‌ای از آنها تسهیلات داد لذا هیچ موازی کاری با وزارت صنعت صورت نمی‌گیرد.

یکی از طرح‌های شما که در زمان اجرا بسیار سر و صدا کرد پروژه«قلعه گنج» بود. این پروژه به صورت پایلوت اجرا و گفته شده در صورت موفقیت در سایر مناطق محروم عملیاتی خواهد شد. با این تفاسیر وضعیت محرومیت زدایی در منطقه قلعه گنج را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

همانطوری که گفتم مردم زمانی وارد میدان می‌شوند که اعتماد پیدا کنند. نمونه این اعتماد را می‌توان در پروژه توسعه و آبادانی «قلعه گنج» دید. رهبر معظم انقلاب به من فرمودند محرومیت زدایی که ما انجام می‌دهیم، دیگران هم انجام می‌دهند. لذا باید کار اساسی صورت گیرد تا محرومیت زدایی به‌صورت واقعی اتفاق بیفتد. بدین جهت ایشان فرمودند: یک نقطه محروم را انتخاب و برای آبادانی آن اقدام کنید. اتفاقاً مدتی بعد از آغاز مسئولیت من در بنیاد، استاندار کرمان به بنیاد مستضعفان آمدند و پیشنهاد آبادانی منطقه قلعه گنج را دادند. این منطقه در جنوبی‌ترین نقطه کرمان و در محل تلاقی سه استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کرمان قرار دارد.

طبق اظهار نظر افرادی که در آنجا زندگی می‌کنند محرومیت شدید دارند و ناامنی در این شهرستان قبلاً وجود داشته است. در جمهوری اسلامی برای روستاها هزینه‌های زیادی شده از جمله: آب، برق، گاز، راه، اینترنت و... اما آبادانی و پیشرفت آن گونه که در نظر بوده اتفاق نیفتاده است و خیلی از روستاها با وجود امکانات زیاد تخلیه شده‌اند. این اتفاق نشان می‌دهد که آبادانی زمانی اتفاق می‌افتد که متناسب با توسعه امکانات زیرساختی، سطح معیشت مردم نیز ارتقا یابد. در غیر این صورت سبب مهاجرت مردم از روستاها به شهر، گسترش حاشیه نشینی و گرایش به مشاغل کاذب از جمله دستفروشی، و... خواهد شد و در حقیقت چنانچه معیشت خانواده تأمین نشود شخص ترجیح می‌دهد تا روستای خود را با همه امکانات ترک کند. لذا در محرومیت زدایی یک منطقه، فراهم ساختن زمینه‌های اشتغال و ارتقای سطح معیشتی مردم بسیار مهم است.

اصول محوری محرومیت زدایی بنیاد به طور خلاصه شامل: حفظ عزت نفس و کرامت مردم مناطق محروم، توجه به رفع پیامدهای محرومیت در کوتاه مدت و رفع علل آن در بلند مدت، تمرکز بر گروه‌های اجتماعی، توانمند سازی، تعالی و خوداتکایی پس از قرار گرفتن در مسیر رشد، بهره‌وری و متناسب بودن خدمت، ترویج فرهنگ خدمت به محرومین و خانواده محور بودن برنامه‌ها و کمک به پایداری خانواده است.

شاید به هر کسی بگویند یک منطقه را آباد کند فوری یک کارخانه، پل  یا راه می‌سازد. ولی ما در قلعه گنج با شعار کار با مردم، برای مردم، توانمند‌سازی و معیشت پایدار، طرح آبادانی و پیشرفت قلعه گنج را شروع کردیم.

در ابتدا تفاهمنامه‌ای با موضوع سرمایه‌گذاری و مشارکت اقتصادی، زیر ساخت، فرهنگی، بهداشت و سلامت مابین بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، وزرای محترم: کشور، نیرو، جهاد کشاورزی، صنعت معدن و تجارت و استاندار کرمان منعقد و جهت عملیاتی کردن آن سیستم مدیریت در سطوح ملی، منطقه‌ای و شهرستانی طراحی شد.

اولین گام برای شروع کار انجام مطالعات بود. تاکنون هر چه طرح جامع تهیه شده بوده اغلب کالبدی بود. ولی کاری که در مطالعات قلعه گنج انجام گرفت تدوین شرح خدمات با رویکرد معیشت پایدار بود که با انجام فراخوان از طریق شرکت‌های واجد شرایط و توسط کمیته تخصصی داوری، یک شرکت ایرانی با همکاری یک مشاور خارجی (محور مشاور ایرانی) انتخاب شد که در حال حاضر مراحل شناخت وضع موجود، تدوین استراتژی‌ها و اهداف انجام یافته و برنامه‌های پیشنهادی نیز ارائه گردیده است و تا فروردین ماه انشاءالله نهایی و مصوب می‌شود.

در زمینه اشتغالزایی چطور؟

در بخش طرح‌های اشتغالزا و معیشت پایدار با بسیج جوامع محلی و آموزش خانوارهای روستایی، گروه‌های توسعه روستایی در هر روستا تشکیل می‌شود که از تجمیع این گروه‌ها در هر روستا یک صندوق تأسیس و مردم روستا پس‌انداز‌های اندک خود را در این صندوق‌ها واریز می‌کنند و در پایان هر ماه متقاضیان گروه تسهیلات برای ایجاد مشاغل جدید و یا توسعه مشاغل قبلی تسهیلات را به صورت قرض‌الحسنه از این صندوق‌ها دریافت می‌کنند و نهایتاً از تجمیع گروه‌ها و صندوق‌های روستایی، تعاونی‌هایی در سطح شهرستان و استان شکل می‌گیرد که بر عملکرد این صندوق‌ها نظارت می‌کنند. تا کنون در 80 روستا و با مشارکت بیش از یازده هزار خانوار 847 گروه توسعه روستایی و 80 صندوق تشکیل شده و تا اول بهمن ماه سال جاری بیش از 10 میلیارد ریال توسط مردم در این صندوق‌ها پول واریز شده است و مبلغ 7 میلیارد و 460 میلیون ریال نیز توسط بنیاد علوی به این صندوق‌ها کمک شده و 2726 فقره تسهیلات به مردم این روستا‌ها اختصاص یافته است.

بر این اساس بنیاد علوی هر سه ماه کنترل و به هر میزان پول به حساب گروه واریز شده باشد، بنیاد علوی هم به همان اندازه واریز می‌کند.

از سایر اقدامات انجام یافته در شهرستان قلعه گنج احیای مناطق طبیعی و کنترل کانون‌های بحران فرسایش بادی بوده که این طرح نیز با مشارکت مردم صورت گرفته است. در حوزه حمایت از دامپروری و کشاورزی، ضمن انجام مطالعات گسترده در این بخش توسط مشاور و ارائه پیشنهادهای لازم، با توجه به اینکه بز، گونه غالب دام در این منطقه بوده، جهت افزایش بهره‌وری در حوزه دام تعداد هزار رأس بز شیری از کشور اسپانیا وارد شد که با شرایط آب و هوایی این منطقه سازگاری داشتند و با تکثیر این‌نژاد میزان شیر تولیدی هر رأس بز از نیم کیلو به حدود سه کیلو در روز افزایش می‌یابد و در دامداری‌های کوچک که توسط مردم با وام یارانه‌ای ایجاد می‌شود. در واحدهای 25 تا 50 رأسی شکل گرفته و معیشت مردم از طریق فروش شیر به کارخانه لبنیاتی که ایجاد می‌شود تأمین خواهد شد.

 در حوزه های فرهنگی ،کشاورزی، بهداشت و ... چه کارهایی صورت گرفته است؟ همچنین جهت حمایت از محصولات کشاورزی منطقه و تأمین زیرساخت‌های لازم کارخانجات تولید رب و کنسانتره آبمیوه، روغن کشی از کنجد و فرآوری خرما با مشارکت بخش خصوصی در حال احداث و بهره‌برداری است.

در حوزه بهداشت و سلامت بیمارستان 32 تختخوابی قلعه گنج با اعتبار 7 میلیارد تومان (2/3توسط بنیاد علوی و 1/3توسط وزارت بهداشت) تجهیز و به بهره‌برداری رسیده است.

در حوزه فرهنگ و آموزش کلیه مدارس شهرستان مورد پایش قرار گرفته و طی یک برنامه زمان‌بندی مشخص نوسازی، بهسازی و تجهیز می‌شوند. همچنین در بخش نرم‌افزاری نیز از طریق اعطای جوایز و تشویق دانش‌آموزان ممتاز، مدارس برنامه‌های ارتقای تحصیلی پیگیری می‌شود. جهت ایجاد نشاط و شادابی بین جوانان قلعه گنج آیین نامه ورزش شهرستان با همکاری مسئولان مربوطه تدوین و ضمن حمایت از ورزش‌های بومی و محلی به تیم‌های ورزشی نیز کمک می‌شود.

سایر فعالیت‌های حوزه فرهنگی شامل برگزاری برنامه‌هایی نظیر جُنگ رمضان بود که با هدف معرفی این شهرستان در ایام ماه مبارک رمضان هر شب از شبکه سراسری سیما پخش می‌شد و برنامه گنجینه فجر که در ایام‌الله دهه مبارک فجر با حضور گسترده مردم برگزار شد. همچنین کلیه مساجد در حال بررسی و تدوین برنامه است.

در حوزه خدمات نیز بنیاد با احداث نخستین هتل کپری کشور در این منطقه زمینه‌های لازم برای جذب کارشناسان و مردم را فراهم کرده که در نخستین سال احداث این هتل با استقبال چشمگیری مواجه شده است.

در نهایت کلیه اقدامات ذکر شده ضمن ارتقای سطح معیشت مردم، منجر به ارتقای سطح امنیتی منطقه و ایجاد شور و نشاط در مردم این شهرستان شده است که البته علی رغم اقدامات بسیار ارزشمندی که با همکاری همه مسئولان محترم کشوری، استانی و شهرستانی انجام یافته، قلعه گنج در ابتدای مسیر توسعه و پیشرفت قرار دارد. استاندار محترم کرمان و فرماندار محترم و همه مسئولان همراهی کاملی در این امر دارند که این هماهنگی‌ها و روحیه مردم سرمایه اصلی است.

در حال حاضر وضعیت فروش شما به چه شکل است و کدامیک از زیرمجموعه‌های بنیاد آماده واگذاری است؟ آیا شرکت‌های زیانده هم واگذار می‌شود؟

طی سال جاری در مقایسه با سال گذشته حدود 8 درصد رشد فروش داشتیم. این نشان می‌دهد که وضعیت شرکت‌های بنیاد به رغم وجود رکود خوب بوده است. اما هیچکدام از شرکت‌های زیانده تا به وضعیت مناسب نرسند واگذار نخواهند شد. بنیاد چند مجموعه دارد که پیش از این سودده بوده‌اند اما به خاطر شرایط خاص کشور و تحریم‌های ظالمانه اکنون به مرز زیان رسیدند. سیمانی‌ها تا دو سال پیش سودآور بودند ولی به خاطر رکود در ساخت و ساز و افت مصرف سیمان در کشور ضرردهی آنها آغاز شده است. فولادی‌ها هم چنین شرایطی دارند ولی سعی کردیم با صادرات ، بخشی از کاهش فروش داخلی را جبران کنیم. یکی از کارهایی که در اقتصاد مقاومتی باید مدنظر قرار داد، صادرات است. خوشبختانه در این حوزه در زمینه‌های مختلف و از جمله سیمان، فولاد، کاشی و سرامیک بخوبی ورود کردیم. از سویی برخی از کارخانجات صنایع غذایی با افت فروش مواجه شده‌اند. قیمت شیر خام پایین است و صنایع دامداری ما تحت تأثیر قرار گرفته است. در مورد فروش شرکت‌ها: 70 شرکت در معرض فروش و انحلال و ادغام هستند و سالانه 10درصد شرکت‌های بنیاد به بورس ورود خواهند کرد.

امید است که سال آینده بنیاد مستضعفان درآمد بیشتری داشته باشد و بتوان پول بیشتری را برای محرومیت زدایی و رفع استضعاف هزینه کرد. ما کارخانجات عمده زیانده نداریم و اگر شرکتی زیانده است تحت تأثیر عواملی است که ذکر شد و هر ماه عملکرد هولدینگ‌ها را بررسی می‌کنیم تا خللی در کار بوجود نیاید.

امسال چند مجموعه را واگذار می‌کنید؟

70 شرکت باید منحل، واگذار و ادغام شوند. بیش از 60 درصد این موارد انجام شده است. ادغام به جز یک مورد همه انجام شده است. معمولاً علاوه بر رعایت دقیق تشریفات قانونی اقدام براساس آیین نامه‌های مصوب صورت می‌گیرد، اصولاً فروش یک شرکت سخت است و علاوه بر آن شرکت باید در شرایط مساعد و مناسبی باشد تا جذابیت فروش در بازار را پیدا کند.

آیا بنیاد مستضعفان در بحث خرید هواپیما ورود خواهد کرد؟

ما در صنعت حمل و نقل هوایی ورود پیدا نمی‌کنیم. صنایع ریلی متعلق به بنیاد را توسعه کمی و کیفی خواهیم داد و علاوه بر آن ازصنعت کشتیرانی هم خارج می‌شویم.