دلواپسان نگران موفقیت برجام هستند
پس از کش و قوس‌‌های فراوان و مخالفت‌هایی که برخی از دلواپسان با قراردادهای هواپیمایی داشتند، سرانجام پنجشنبه هفته گذشته با تلاش مسئولان دولتی و سازمان هواپیمایی کشور اولین ایرباس پس از ۳۷ سال تحریم وارد آسمان کشور شد.
به رغم مخالفت بعضی از افراد و رسانه‌ها، بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند ورود این هواپیما به کشور تامین کننده امنیت بیشتر مردم است.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از آرمان ، سید حمید حسینی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی می‌گوید: «دولت‌های مدرن دو وظیفه توسعه و رفاه دارند. این نیست که دولت‌ها فقط برای توسعه و خودکفایی داخلی کار کنند، بلکه وظیفه دارند برای رفاه عموم مردم کار کنند و در بسیاری از موارد رفاه ایجاد شده خود کمک کننده توسعه است. می‌توان گفت با خرید هواپیمای ایرباس دولت با یک تیر دو نشان زد.»
بعد از تلاش‌های دولت و شکست تحریم ۳۷ ساله که موجب شد بالاخره هواپیماهای نو وارد کشور شوند، دلواپسان این موفقیت را شکست جلوه می‌دهند و معتقدند که خرید ایرباس، تحقیر ملت بوده است! آیا واقعا تجهیز ناوگان فرسوده هوایی کشور به هواپیماهای نو و پیشرفته تحقیر است؟
دولت‌های مدرن دو وظیفه توسعه و رفاه دارند. این نیست که دولت‌ها فقط برای توسعه و خودکفایی داخلی کار کنند، بلکه وظیفه دارند برای رفاه عموم مردم کار کنند و در خیلی از موارد رفاه ایجادشده خود کمک کننده توسعه است. ایران یکی از معدود کشورهای منطقه است که ظرفیت بسیاری در زمینه توریسم دارد و سالانه میلیون‌ها مسافر خارجی دارد که توسط ناوگان کشورهای همسایه مانند ترکیه، امارات و قطر جابه جا می‌شود و مبلغی حدود ۱۰ میلیون دلار سالانه هزینه سفرهای خارجی کشور است. بنابراین اینکه دولت هم به‌طور جدی باید در این راه اقدام می‌کرد و هم رفاه برای جامعه ایجاد می‌کرد توسعه بر هیچ کس پوشیده نیست، زیرا یکی از دلنگرانی‌های جامعه هواپیماهای قدیمی و مشکل دار است. می‌توان گفت با خرید هواپیمای ایرباس دولت با یک تیر دو نشان زد: هم در راستای رفاه جامعه قدم برداشته و هم بخشی که از سهم خدمات کشور است و می‌تواند ارزش افزوده در اختیار کشور قرار دهد و اشتغال ایجاد کند در حال برگشت به بازار داخل است و ایران می‌تواند مسافران داخلی و مسافران خارجی منطقه را جا به جا کند.
به نظر شما استفاده کامل از ظرفیت‌های برجام چگونه محقق می‌شود؟
مساله‌ای که شاید کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد این است که ایران برای به نتیجه رسیدن و استفاده کردن کامل از برجام لازم است یک استراتژی سه بعدی را پیش بگیرد. از یک طرف مذاکرات دیپلماسی کشور فعال شود و مذاکرات دیپلماتیک ادامه پیدا کند و تلاش شود از طریق کشورهای ۱+۵ و مکانیزمی که برای اجرای برجام پیش‌بینی شده تمام حق و حقوقی که درباره برجام بوده به کشور بازگردد. دومین قدمی که می‌توان برداشت دیپلماسی اقتصادی است، یعنی الان که آمریکا در حال کارشکنی است، ایران طی مذاکراتی با شرکت‌های بزرگ نفتی، هواپیمایی و خودرو سازی بازاری را ایجاد کند تا از این راه بتوان تحریم‌های آمریکا را دور زد و هرکدام از این قراردادها می‌تواند پلی برای سایر قرارداها باشد. برای مثال وقتی ایران قراردادی با ایرباس می‌بندد بالاخره به نحوی توانسته‌ایم تضمین‌های لازم را فراهم کنیم و مسائل مالی را حل کنیم که این نمونه می‌تواند الگویی برای قراردادهای دیگر باشد یا اگر قراردادهای نفتی بسته شود قطعا می‌تواند پلی برای روابط بعدی باشد.
بعد از اجرای برجام هر بار که دولت در حوزه‌ای به ویژه بخش‌های اقتصادی با خارجی‌ها به توافق رسیده، عده‌ای بلافاصله شروع به ابراز مخالفت کردند. این مخالفت‌ها بیشتر جنبه اقتصادی دارند یا مخالفان در پی تامین منافع حزبی و گروه خودشان هستند؟
مساله‌ای که دلواپسان را نگران کرده است این است که قراردادهایی مانند ایرباس، بوئینگ و توتال می‌تواند کمکی برای اجرا شدن کامل تحریم‌ها باشد و قطعا این حرکت به خوبی در حال انجام است و این استراتژی موثر بودن خود را نشان داده است. ایران در سال ۲۰۰۵ برای اینکه بتواند تحریم داماتو را دور بزند، دقیقا از همین ابزار استفاده کرد. آنها اعلام کرده بودند هر شرکتی که بیش از ۲۰ میلیون دلار در ایران سرمایه‌گذاری کند، شامل تحریم خواهد شد که بعد از آن ایران یک قرارداد میلیاردی با توتال بست که آمریکا نتوانست اعمال تحریم بر شرکت توتال کند که همین امر باعث شد سایر شرکت‌ها هم وارد ایران شوند. در حال حاضر هم دارد این اتفاق می‌افتد و افراد به اصطلاح دلواپس می‌دانند که ارزش این کار بسیار بالاست و فقط ارزش آن به خرید هواپیما محدود نمی‌شود. ورود هواپیمای ایرباس نمادی از عادی شدن روابط ایران با دنیاست و قطعا می‌تواند کمک کند مشکلات بانکی و تامین مالی کشور با دنیا حل شود.
آیا ورود هواپیماهای جدید تاثیری بر وضعیت اشتغال و هچنین مقاوم کردن اقتصاد کشور خواهد گذاشت؟
صنایع هوایی کمتر از ۳/۵ درصد در تولید ناخالص صنعت ۶۰-۷۰ میلیارد دلاری دنیا سهم دارند. دولت ایران هر چقدر بتواند این بخش را فعال‌تر کند نتیجتا اشتغال و خدمات در کشور ایجاد می‌شود، به توسعه صادرات کمک می‌کند و باعث راحتی مردم از نظر زمان و مسافت مسافرت‌های هوایی می‌شود. هواپیمای ایرباس هم می‌تواند در مسافرت‌های خارجی سرویس دهد و هم می‌تواند در پروازهای داخلی به مردم اطمینان خاطر و امنیت دهد.
برخی از رسانه‌ها مدعی هستند که در قرارداد خرید هواپیما از ایرباس ابهاماتی وجود دارد که یکی از این ابهامات اعلام نشدن رقم نهایی قرارداد است، همان‌طور که در قراردادهای نفتی هم شاهد چنین امری بودیم. محرمانه بودن رقم قرارداد خرید هواپیما یک عرف بین‌المللی است یا فقط درباره قراردادها با شرکت‌های ایرانی رقم اعلام نمی‌شود؟
در هیچ کجا عرف نیست که وقتی قراردادی بسته می‌شود، رقم آن به مردم اعلام شود. نهادهای ناظری در هر کشور وجود دارند که وظیفه بررسی بر عهده آنهاست. در ایران سازمان بازررسی کل کشور، دیوان محاسبات و سازمان‌های مختلفی هستند که حق نظارت بر قراردادهای بزرگ کشور را دارند. اینکه اطلاعات قراردادی اعلام عمومی شود می‌تواند به ضرر هر کشوری تمام شود. رسم در دنیاست که هیچ کشوری قراردادهای نفتی یا قراردادهای بزرگ را افشا نمی‌کند، در حالی که برخی مسئولان اعلام کردند که هواپیما ایرباس را ۵۰ درصد زیر قیمت کاتالوگ خریداری کردند. ضمن اینکه همیشه قراردادهای هواپیمایی به صورت لیزینگ است و هیچ کشوری اقساطی خرید نمی‌کند.
ابتدا اجاره به شرط تملیک است که پس از اتمام اقساط، مالکیت هواپیما برای کشور خریدار می‌شود. متاسفانه برخی از افراد هر حرکت دولت را نه تنها مثبت نمی‌بینند، بلکه آن حرکت را هم به نقطه ضعف دولت تبدیل می‌کنند که مایه تاسف است. مساله مورد توجه دیگر نرخ کارمزد بانکی است که برای خرید بلند مدت هواپیما به کار می‌گیرند. باید تلاش کنیم تا با فضای آرام و قانونگرایی ریسک اعتباری کشور را کاهش دهیم و فضای کسب و کار کشور را بهبود بخشیم تا نرخ‌های تامین مالی به شدت کاهش یابد.
