رشد بیکاری با افزایش دانشگاه‌های پولی
تحصیل در یک دانشگاه غیردولتی هزینه‌های میلیونی برای دانشجویان دارد. شهریه‌هایی که پرداخت آن ضمانتی برای تضمین آینده شغلی دانشجویان نیست.
نه دانشگاه وظیفه چنین تضمینی را دارد و نه دانشجویان همچنین انتظاری. بازار کار هم با وجود وضعیت آشفته‌ای که دارد، خیلی وقت است که از پاسخ به مطالبات فارغ التحصیلان شانه خالی کرده است. با این حال آنچه جای سوال و ابهام دارد، انگیزه و هدفی است که مردم را به تحصیل و رفتن به دانشگاه واداشته است. با وجودی که بازار کار نتوانسته است به میزان نیاز فارغ‌التحصیلان شغل ارائه کند، باید بپرسیم مردم به چه نیتی به دانشگاه می‌روند؟ تحصیل‌های هزینه‌بر چه کمکی به جامعه و اقتصاد کشور کرده است؟ نهادهای علمی در قبال پولی که می‌گیرند، چه کمکی به جامعه علمی کرده‌اند؟
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از کسب و کار ، طی سال‌های اخیر با گسترش دانشگاه‌ها تعداد دانشجویان و به تبع فارغ‌التحصیلان نیز نسبت به قبل گسترده‌تر شده است و حتی دولت، دانشگاه‌ها و نهادهای حمایتی نیز به شیوه‌های مختلف رغبت مردم به دانشگاه را افزایش داده‌اند. کشور ما اکنون 5 برابر کشورهای پیشرفته دانشگاه دارد و حتی بیشتر از هند و چین با جمعیت میلیاردی، دانشگاه تاسیس کرده است.
دانشگاه‌ها برای جذب دانشجو با همدیگر به رقابت می‌پردازند و برای جذب دانشجوی بیشتر اعتبار دانشگاهی خود را به بوق و کرنا می‌گذارند. سایت‌ها پر است از تبلیغ و آگهی برای پذیرش دانشجو و حتی بنرهای شهری نیز از دست آنها در امان نمانده است. هر شهری یک یا چندین دانشگاه دارد و بعضی مواقع ازدیاد دانشگاه‌ها که بیش از ظرفیت دانشجویان است، فضای داخلی دانشگاه‌ها را به ظاهر خالی نشان می‌دهد.
بیکاری 50 درصدی فارغ‌التحصیلان
حجم گسترده دانشگاه‌ها چه دولتی و چه غیردولتی، موجی از فارغ‌التحصیلان و دانشجویان را به راه انداخته که هیچ بازاری قادر به پوشش توقعات و خواسته‌های آنها نیست.
آیا این دانشگاه‌ها تعهدی به تربیت علمی و حرفه‌ای دانشجویان با وجود آمار 80 درصدی دانشجویان بی‌مهارت، دارند؟ پرداخت این همه هزینه از سوی دانشجو، دانشگاه، دولت و... برای رسیدن به چه مقصودی است؟ آیا این مقصود با وجود بیکاری 50 درصدی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی حاصل شده است؟ از آنجایی که برابر آمارها، 80 درصد افراد جویای کار فارغ‌التحصیلان دانشگاهی‌اند، آیا صرف هزینه و سرمایه برای گرفتن مدرک دانشگاهی یا تاسیس دانشگاه عاقلانه است؟ این وضعیت ریشه در چه چیزی دارد؟ کدام نهادها کوتاهی کرده‌اند و چه کسانی باید پاسخگو باشند؟
به گفته کارشناسان طبیعتا نهادهای مرتبط با بازار کار، بخش خصوصی، دولت و نهادهای دانش‌بنیان به هر دری هم بزنند با وجود حجم گسترده فارغ‌التحصیلان و ناتوانایی‌هایی که در آنها سراغ دارند، نمی‌توانند در یک بازه زمانی کوتاه پاسخگوی نیاز آنها باشند.
کما اینکه در قبال دانشجویان بی‌مهارت هم مسئولیتی نداشته‌اند. وضعیت آشفته دانشگاه‌ها و بازار زمانی روشن می‌شود که بدانیم کشور ما رتبه سوم دنیا در تعداد فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی را دارد و بیکارترین های کشور در این رشته تحصیل کرده‌اند. به گفته کارشناسان در حالی که 80 درصد وزرا در کشور توسعه یافته‌ای مانند انگلیس دارای مدرک تحصیلی لیسانس هستند، بسیاری از مدیران و کارمندان دولتی در کشور ما پول می‌دهند تا مدرک دکترا بگیرند فارغ از اینکه حتی به یک زبان بین‌المللی اشراف داشته باشند.
لیلا دانشمندی، نایب رئیس مراکز مشاوره شغلی کل کشور در اتاق بازرگانی در این رابطه می‌گوید: زمانی که پای ارزش‌ها در میان باشد، مردم حاضرند هر هزینه‌ای بپردازند. فرقی نمی‌کند چه دانشگاه باشد یا هر چیز دیگری؛ برای مردم مهم این است که پا به پای بقیه و همگام با فرهنگی که جامعه برای آنها به ارمغان آورده، پیش بروند. به همین دلیل در حال حاضر رفتن به دانشگاه و گرفتن مدرک برای خیلی‌ها ارزش شده است. بعضی از مردم صرفا برای اینکه از نظر موقعیت اجتماعی جایگاه خوبی داشته باشند، به دانشگاه می‌روند، درس می‌خوانند و مدرک می‌گیرند.
انگیزه‌های سودجویانه دانشگاه‌ها
وی با اشاره به خروجی بی‌کیفیت دانشگاه‌ها توضیح می‌دهد: از طرفی انگیزه‌های سودجویی بر دانشگاه‌ها غالب شده و دانشگاه‌ها محلی شده‌اند برای کسب درآمد نه توزیع واقعی علم. دانشگاه‌ها برای به دست آوردن بیشتر بازاریابی می‌کنند و از آنجایی که در قبال آینده دانشجویان مسئولیتی نپذیرفته‌اند، دانشجویانی به جامعه تحویل می‌دهند که بار علمی زیادی ندارند؛ نه دانسته مطلوبی دارند و نه توانمندی موثری. عمر، هزینه و فرصت جوانان امروزی به بطالت می‌رود و آینده برای آنها روشن نیست.
بنا به آخرین گزارش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، در حال حاضر در ایران ٢ هزار و ٦٤٠ دانشگاه وجود دارد که از این میان سهم وزارت علوم از جمعیت دانشجویی ٦٨ درصد و سهم دانشگاه آزاد ٣٢ درصد است. این درحالیست که براساس اعلام موسسه اسپانیایی CISC چین تنها ٢ هزار و ٤٨١ و هند هزار و ٦٢٠ دانشگاه دایر کرده است.
