بناهای تاریخی به چینی‌ها واگذار شده است؟
هفته گذشته خبر واگذاری ٢٠ بنای تاریخی به یک شرکت سرمایه‌گذاری چینی محل بحث و چالش بین فعالان میراث فرهنگی شد و انتقاداتی در این زمینه به عملکرد صندوق احیا در خصوص واگذاری بناها به سرمایه‌گذاران خارجی مطرح شد.
روز دوشنبه محمدرضا پوینده، مدیرعامل صندوق احیا از واگذاری ٢٠ بنای تاریخی خارج از مزایده به شرکت «اوراسیا» که یک شرکت سرمایه‌گذاری چینی است، خبر داد و اعلام کرد: «طبق این تفاهمنامه، کارشناسان ما در یک بازه زمانی سه تا شش ماهه، ۲۰ بنای تاریخی را شناسایی می‌کنند تا برای مرمت و در نهایت برای بهره‌برداری در زمان مشخصی به این شرکت چینی واگذار شود.» انتقاداتی به این نحوه از واگذاری مطرح شد از جمله اینکه چرا این بناها خارج از مزایده به این شرکت واگذار می‌شوند؟ چرا بناها به یک شرکت چینی واگذار می‌شوند؟ و موارد دیگری از این دست، روز گذشته مدیرعامل صندوق احیا به این انتقادات پاسخ داد.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد ، پوینده در مورد اینکه چرا این بناها به شرکت چینی واگذار می‌شوند، می‌گوید: «در حال حاضر ورودی گردشگری ایران از اروپا و شرق آسیا رشد ١٠ درصدی را تجربه کرده است. کشور چین به لحاظ رشد گردشگر خروجی، نخستین کشور دنیاست، ضمن اینکه ورودی گردشگران این کشور به ایران رشد چشمگیری داشته، طبیعی است که گردشگران اروپایی و شرق آسیا تمایل دارند اقامت در خانه‌های تاریخی را تجربه کنند، فضای سرمایه‌گذاری را برای سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی مهیا کردیم که در حوزه احیای بناهای تاریخی سرمایه‌گذاری کنند. سرمایه‌گذاران چینی هم این فضا را بررسی کردند، زمانی هم که رییس‌جمهور این کشور به ایران سفر کرد، بحث احیای جاده ابریشم را به طور جدی مطرح کردند و سازمان جهانی جهانگردی هم تاکید خاصی بر احیا جاده ابریشم برای کشورهایی که در این مسیر قرار گرفته‌اند داشتند و برنامه‌های جدی در دستور کار خود دارند. طبیعی است که سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در این مسیر تمایل داشته باشند.»
پوینده در خصوص تفاهمنامه‌ای که با شرکت اوراسیا امضا شده است می‌گوید: «تفاهمنامه‌ای که ما با طرف چینی امضا کرده‌ایم برای سرمایه‌گذاری در احیای بناهای تاریخی مسیر جاده ابریشم است. قرار است بررسی‌های لازم صورت گیرد و بناهایی که مورد توافق دو طرف برای احیا هستند انتخاب شوند، طرح مرمتی بناها توسط پیمانکاران و مشاوران داخلی انجام شود و در نهایت طرف چینی سرمایه‌گذاری این کار را تقبل کنند. هدف ما از امضای این تفاهمنامه این بود که ٢٠ بنا و کاروانسرای تاریخی شناسایی شود، اما در نهایت اگر توافق نهایی در مورد هزینه‌های مرمت و مبلغ اجاره‌ای که باید پرداخت کنند، صورت گیرد، این واگذاری صورت می‌گیرد.»
پوینده در خصوص انتقاداتی که در مورد واگذاری این ٢٠ بنا خارج از مزایده به سرمایه‌گذاران چینی، مطرح شده بود گفت: «ما این پیش‌بینی را در اساسنامه صندوق داشتیم، این مورد جزو قوانین صندوق است. اگر یک سرمایه‌گذار داخلی هم درخواستی مبنی بر سرمایه‌گذاری برای احیای ٢٠ بنای تاریخی داشته باشد این بناها خارج از مزایده به او واگذار خواهد شد. این اتفاق در مورد شهرداری شیراز هم افتاد. ٢٨ بنا را یکجا و خارج از مزایده برای مرمت و احیا به شهرداری شیراز واگذار کردیم. ما در اساسنامه صندوق، پیش‌بینی کرده‌ایم که اگر در یک فرآیند مشخص شده و با تایید افراد ذی‌صلاح و هیات امنای صندوق که چهار نفر از اعضای هیات دولت هستند، می‌توانیم مثل مسیری که برای واگذاری بناها به شهرداری شیراز طی شد، بناها را به صورت یکجا و خارج از مزایده طی کنیم.»
مدیرعامل صندوق احیای بناهای تاریخی در مورد اینکه چطور به شرکتی که در خصوص احیا و مرمت بناهای تاریخی تجربه‌ای در ایران ندارد، اطمینان شده که ٢٠ بنای ارزشمند تاریخی را در اختیار آنها قرار دهند، می‌گوید: «این شرکت یکی از شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری در دنیاست که در بسیاری از کشورها سرمایه‌گذاری می‌کنند، ما سعی می‌کنیم سوابق فعالیت آن را در اختیار رسانه‌ها قرار دهیم. در نهایت هدف ما احیای بناهای تاریخی است و برای اینکه زندگی اجتماعی به این بناها برگردد تلاش می‌کنیم. در اقصی نقاط کشور هزاران بنای تاریخی داریم که وضعیت مناسبی ندارند و در حال تخریب هستند. اینکه تعدادی از این بناها احیا و مرمت شوند، اتفاق خوبی است. ما اینقدر تلاش می‌کنیم برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی در بخش‌های مختلف، یکی از ظرفیت‌های مهم ما گردشگری است، و تاکید مسوولان هم بر این است که بتوانیم هر سال گردشگران زیادی را وارد ایران کنیم، برای رسیدن به این هدف باید زیرساخت‌های گردشگری ما مهیا شود. گردشگرانی که از اروپا و شرق آسیا به ایران می‌آیند، گردشگران فرهنگی هستند که می‌خواهند با تمدن و فرهنگ ایران آشنا شوند و به دنبال این هستند در مسیرهای گردشگری ایران که تردد می‌کنند، بتوانند از بناهای تاریخی ایران بازدید کنند و اقامت و پذیرایی در این بناها را تجربه کنند. در همین اقامت و پذیرایی می‌شود بسیاری از اطلاعات مربوط به فرهنگ و تاریخ ایران را به گردشگران منتقل کرد.»
پوینده در مورد انتقادی که در مورد ملیت شرکت سرمایه‌گذار مطرح است، می‌گوید: «اگر ما این بناها را با همین شرایط به یک شرکت ایتالیایی واگذار می‌کردیم چنین انتقادی وجود نداشت؟ اینکه این بناها به چه سرمایه‌گذاری از چه کشوری واگذار می‌شود اهمیت ندارد، باید دید از این واگذاری چه دستاوردی نصیب ایران می‌شود. ضمن اینکه بعد از توافق نهایی تهیه طرح مرمت و مشاوره بناها توسط شریک ایرانی و پیمانکاران داخلی انجام می‌شود و سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری توسط چینی‌ها انجام خواهد شد. در جریان این واگذاری اگر کاروانسراهایی که در مسیر جاده ابریشم قرار دارند، احیا شوند، دستاوردهای جدی برای ایران در راستای جذب گردشگر خواهد داشت.»
پوینده در خصوص اینکه بناهایی که قرار است بعد از این تفاهمنامه مورد بررسی قرار گیرد، صرفا کاروانسرا هستند یا خانه‌های تاریخی هم در لیست قرار دارد یا خیر می‌گوید: «هنوز هیچ بنایی قرار نیست واگذار شود، طبق تفاهمنامه‌ای که امضا شده، باید بناهایی که در این مسیر قرار دارند مورد بررسی قرار گیرند، و سرمایه‌گذار بناها را انتخاب کند و نهایتا بعد از اینکه مشخص شد چه بناهایی را انتخاب کردند و توافق نهایی برای واگذاری صورت گرفت، می‌توانیم لیست بناها را منتشر کنیم و آن زمان است که به مرحله قرارداد می‌رسیم و واگذاری صورت می‌گیرد.»
محمد رضا پوینده در رابطه با حضور سرمایه‌گذاران خارجی که برای حضور در همایش سرمایه‌گذاری به ایران آمده بودند و ارزیابی آنها از فعالیت‌های صندوق احیا، می‌گوید: «با بسیاری از شرکت‌های آلمانی و ایتالیایی در حاشیه این اجلاس در حوزه مرمت و استانداردهای مرمت و ارایه خدمات، مذاکرات اولیه‌ای داشتیم و اعلام آمادگی کردند که در حوزه احیای بناهای تاریخی هم بررسی‌هایی را انجام دهند.
هر چند هیچ یک از این مذاکرات به قرارداد منجر نشده اما هدف ما این است که ظرفیت‌های صندوق احیا را به سرمایه‌گذاران معرفی کنیم. بازخوردی هم که به ما می‌دادند این بود که صندوق ظرفیت بالایی دارد اما خوب معرفی نشده است. سفیر هند در صحبت‌هایی که داشتیم معتقد بودند تجارب صندوق می‌تواند برای کشورهایی که دارای تاریخ و تمدن غنی هستند مفید باشد. به این دلیل که در هیچ کجای دنیا دولت در کشورهایی که صاحب تمدن و تاریخ هستند توان نگهداری و احیای بناهای تاریخی را ندارد و باید در مسیری قرار بگیرند که سرمایه‌های مردم برای احیای بناهای تاریخی جذب شود.»
