احیای دوچرخه سواری برای تحقق شهر پاک
ایده «سه‌شنبه‌های بدون خودرو» از آذرماه سال گذشته آغاز شد. محمد بختیار، (فعال محیط زیست)، نخستین فردی بود که این ایده بکر را از اراک به تهران کشاند تا تلاش‌ها برای ایجاد یک روز بدون خودرو به تقویم غیررسمی کشور راه پیدا کند.
از آن طرف، سازمان محیط زیست هم قدم‌های محکم را برای حمایت از ایده «سه‌شنبه‌های بدون خودرو» برداشت، تا کم کم پای وزارت ورزش، مرکز بررسی‌های استراتژیک نهاد ریاست جمهوری و شهرداران یزد، تهران ، سیرجان ، اصفهان و مشهد هم به این فراخوان باز شود. حالا بیش از 150 شهر دیگرهم به این فراخوان پیوسته‌اند و می‌خواهند «سه‌شنبه‌ها» را به یک روز خاص برای عابران پیاده روها تبدیل کنند. محمد درویش، فعال محیط زیست در این زمینه ازستادی نام می‌برد که وزارت ورزش و جوانان برای حمایت از فراخوان «سه‌شنبه‌های بدون خودرو» راه انداخته است.
به گزارش اقتصادآنلاین این ستاد قرار است با توزیع بروشور و بسته‌های تبلیغاتی به گروه‌های مردمی بپیوندد که می‌خواهند برای کاهش آلودگی هوا، پایشان را از روی پدال‌های گاز خودروها بر رکاب های تمیز دوچرخه‌ها بگذارند.
درویش همچنین از تعاملی می‌گوید که برای گسترش این فراخوان با شهرداران به راه افتاده است. قرار است همه شهرهای ایران به این تجربه پاک بپیوندند. برای همین «طراحی مسیر ایمن دوچرخه‌ها» یکی از اهداف اصلی این فراخوان قرار داده شده تا «سه‌شنبه‌های بدون خودرو» به «سه‌شنبه‌های با دوچرخه» تغییر نام دهد.
درویش تأکید می‌کند که راهکارها برای ترغیب بیشتر مردم به استفاده از دوچرخه هم آغاز شده است. براین اساس در نخستین قدم، پای شرکت‌های تولید دوچرخه‌های برقی به میان آمده تا سنگینی رکاب دوچرخه‌ها برایشان سبک تر شود. اما هزینه تولید دوچرخه‌های برقی که در حدود 3 و نیم تا 5 میلیون تومان برآورد می‌شود، هنوز نتوانسته بار سنگین رکاب‌ها را کم کند! درویش البته از جلسه‌ای پرده بر می‌دارد که هفته گذشته با بانک شهر برگزار کرده‌اند، این بانک قول داده به متقاضیان خرید دوچرخه‌های برقی، وام مناسب با سود 8 درصد که ماهانه مبلغ 180 هزار تومان می‌شود، پرداخت کند.
نصف جهان سه چرخه ها
اصفهان شهر دوچرخه‌ها، امروز بیش از شهرهای دیگر پیشتاز فراخوان «سه‌شنبه‌های بدون خودرو» است، شهرت اصفهان البته بیش از آنکه مدیون «چهار باغ» خالی از خودرو باشد، وامدار شهرداری است که این روزها با رکاب زدن‌های پی در پی از مسیر خانه تا شهرداری اصفهان، حمایت از فراخوان «سه‌شنبه‌های بدون خودرو» را عملی کرده است. آن‌طور که درویش می‌گوید هم اکنون 100 کیلومتر مسیر امن برای دوچرخه سواری در اصفهان ایجاد شده و شهردار پا به رکاب هم قول داده تا پایان سال 100 کیلومتر دیگر به این مسیر امن اضافه کند.
به گفته او، هم اکنون تنها خیابان «چهارباغ» اصفهان است که در روز سه‌شنبه‌های بدون خودرو، آغوشش را به روی عابران باز کرده و از ورود خودروها جلوگیری می‌کند. این خیابان امروز حامی اصلی این فراخوان محسوب می‌شود.
درویش تأکید می‌کند که در ایجاد مسیر امن دوچرخه سواری، قزوین هم اگرچه با 25 کیلومتر، اما دست راست اصفهان نامیده می‌شود. نیشابور و مشهد و تهران هم البته از ساخت مسیرهای ایمن غافل نشده‌اند. منطقه 8 (نارمک) و منطقه 12 (اطراف بازار بزرگ تهران) دو مسیر ویژه دوچرخه سواری در پایتخت محسوب می‌شوند. علاوه بر این شهردار تهران هم ستادی تشکیل داده تا با حضور دستگاه‌های مختلف همچون بیمه و محیط زیست، زیرساخت‌های دوچرخه سواری در نقاط مختلف تهران را فراهم کند.
استقبال مردم از «سه‌شنبه‌های بدون خودرو» هنوز به روایت آمار و ارقام در نیامده است، اما «درویش می‌گوید که با وجود شرکت کردن 10 هزار نفر در بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اجتماعات محیط زیستی، حتی اگر 100 هزارنفر هم به این فراخوان بپیوندند، کاربه درستی پیش رفته است.»اگرچه تردد 5 و نیم میلیون خودرو در کلانشهری همچون تهران به مشارکت بیش از اینها نیاز دارد.
11 مؤسسه مالی بزرگ کشور یعنی بانک‌ها، شرکت‌های آب و برق و گاز و شرکت‌های اتوبوسرانی هم، حالا به این فراخوان پیوسته‌اند تا با درج شعارهای تبلیغاتی روی قبض‌های مشترکان و کارت‌های بلیت، به حامیان و مدافعان «سه‌شنبه‌های بدون خودرو» اضافه شوند.
«هوای اصفهان» را دارند
دکتر مهدی جمالی‌نژاد، همان چهره نام آشنای اصفهانی هاست که این روزها محبوبیتش را از رکاب زدن‌های پرشمارش در خیابان «چهار باغ عباسی» به دست آورده. همان خیابان معروف «سه‌شنبه‌های بدون خودروی اصفهان». او، اما به جای توسعه حریم و گسترش شهر در ارتفاعات، به سراغ خیابان پرتردد شهر رفته تا با بستن یک روزه آن به روی رانندگان، به پویش مردمی ترافیک شهر اصفهان بپیوندد، بنابراین، حالا اهالی اصفهان به خوبی می‌دانند، برای قدم زدن‌های آرام و بی‌دغدغه درشهر، باید سه‌شنبه‌های چهارباغ را انتخاب کنند!
البته آن‌طور که شهردار اصفهان می‌گوید؛ «توجه به قوانین رانندگی، کاهش تصادفات و آسیب‌های ناشی از ترافیک و احترام متقابل مردم به حقوق یکدیگر هم از دیگر اهداف این فراخوان به حساب می‌آید تا اصفهان این شهر تاریخی و اسطوره ای همچنان «لقب نصف جهان بودنش» را حفظ کند.
جمالی نژاد درباره این فراخوان مردمی می‌گوید: «این فراخوان در نیمه دوم سال گذشته کار مطالعات و پژوهش خود را آغاز کرد و پس از کارهای مطالعاتی و زیرساختی، سرانجام اردیبهشت امسال، با رونمایی از شعار «هوای اصفهان را داریم»، فعالیت‌های عملیاتی خود را آغاز کرد.
بعد از آن به شکل ملموس‌تر طرح‌های دیگری همچون «داور ترافیک»، «پلیس افتخاری»، «طرح ایمنی عابران پیاده»، «نه به موتورسیکلت» و «یکشنبه‌های اتوبوسی» هم به اجرا در آمد.
او درباره طرح سه‌شنبه‌های بدون خودرو هم می‌گوید: «این روزها در خیابان چهارباغ عباسی این طرح درحال اجراست، اما قرار است که پس از اجرای این طرح، هر منطقه شهر اصفهان، یک خیابان بدون خودرو داشته باشد تا فرهنگ پیاده‌روی و پیاده‌راه شدن خیابان‌های تاریخی کلانشهر اصفهان، در این شهر رواج پیدا کند.
جمالی نژاد با بیان اینکه اصفهان از دیرباز به عنوان «شهر دوچرخه‌ها»، همواره زبانزد گردشگران داخلی و خارجی بوده است، می‌گوید: «اصفهان با وجود دو میلیون نفر جمعیت،حداقل 800 هزار خودرو دارد که متأسفانه ۵۰ درصد سفرها با خودروی شخصی انجام می‌شود و بیش از ۸۰ درصد خودروها هم تک سرنشین هستند، این در حالی است که آلودگی هوای اصفهان به مراتب بدتر از تهران است.»او، اما درباره سهم سفر با دوچرخه در اصفهان از کاهش 12 درصدی طی 3 دهه گذشته خبر می‌دهد و می‌گوید: «تلاش می‌کنیم تا سال ۱۴۰۰ سهم سفر با دوچرخه به همان ۳۰ سال گذشته برگردد.»
