اجرای سند تحول در گرو فروش داراییها
قرار است داراییهای غیر منقول دستگاههای دولتی یا به زبان سادهتر آن دسته از داراییهایی که نمیتوان آنها را جابهجا کرد (مانند زمین و ساختمان) در سامانهیی اینترنتی به ثبت برسند تا علاوه بر احصای این داراییها، دستگاهها بتوانند آنها را تغییر کاربری داده یا تبدیل به احسن کنند.
این خبر اما زمانی جالبتر میشود که بدانیم وزارت آموزش و پرورش به عنوان وزارتخانهیی که کسریهای مالی شدید دارد نیز اکنون دستاندرکار به ثبت رساندن داراییهای خود در این سامانه است. اما آن طور که کامران حصادی، مدیرکل امور مالی و ذیحسابی وزارت آموزش و پرورش میگوید، این وزارتخانه میتواند از درآمدها و داراییهای سرمایهیی ایجاد شده در نتیجه اجرای این طرح برای به اتمام رساندن پروژههای نیمه تمام خود و نیل به اهداف سند تحول بنیادین آموزش و پرورش استفاده کند. مدیرکل امور مالی و ذیحسابی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه رییسجمهوری دستور داده تا پایان شهریور سال جاری اموال غیر منقول کلیه دستگاههای اجرایی در قالب سامانهیی ثبت شود، گفت:«این کار در آموزش و پرورش نیز در حال انجام است و در حال ورود اطلاعات مربوط به اموال غیرمنقول آموزش و پرورش هستیم.» کامران حصادی با بیان اینکه تعمیق دستورالعملهای جدید و استانداردهای حسابداری بخش عمومی به صورت روتین در دستور کار ما قرار دارد، گفت: «تاکنون 10 استاندارد مصوب شده و مبنای کار ما قرار گرفته است و اکنون یازدهمین استاندارد در حال بررسی است تا در صورت لزوم برای وزارت آموزش و پرورش مبنای عمل قرار گیرد.» به گزارش ایسنا، وی افزود: «این استانداردها به مرور از طریق سازمان حسابرسی، وزارت امور اقتصادی و دارایی و دیوان محاسبات کشور تدوین، ویرایش و سپس به دستگاههای اجرایی منعکس میشوند و دستگاهها پس از بررسی مجدد اظهارنظر میکنند و در نهایت این استانداردها به عنوان استاندارد رسمی ابلاغ میشوند و دستگاهها براساس تبصره 1 ماده 26 قانون الحاق 2 ملزم به رعایت آن هستند.»
استانداردسازی در وزارت آموزش و پرورش
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از تعادل ، وی با بیان اینکه امور حسابداری بر اساس این استانداردها تدوین، طبقهبندی و گزارشگری میشوند گفت: «استانداردها با خود تعاریفی به همراه دارند، به عنوان مثال در استانداردهای جدید، بدهی و تعهد از یکدیگر تفکیک شدهاند. شکل و نوع درآمدها، نوع تعامل دستگاهها با یکدیگر و بسیاری موارد دیگر تغییر یافتهاند. در صورت وضعیتهای مالی و نحوه گزارش دهیها نیز تغییراتی ایجاد و در نهایت شفافتر از گذشته شدهاند و قابلیت استفاده در مبنای حسابداری جدید را پیدا کردهاند.» حصادی با بیان اینکه اکنون مبنای ثبت اطلاعات دولت از ابتدای سال 94 حسابداری تعهدی است اظهار کرد: «قرار است حسابداری تعهدی و بودجهریزی عملیاتی ظرف 3 سال استقرار کامل یابد.» وی در پاسخ به اینکه نتیجه حسابداری تعهدی چیست و چه خدمتی ارائه خواهد داد گفت: «نتیجه حسابداری تعهدی در وهله اول رسیدن به هزینه یا قیمت تمام شده کالاها و خدمات و در مرحله بعد بودجهریزی عملیاتی است. یعنی رفتن به سمتی که بتوان بودجه را بر اساس عملکرد تنظیم کرد.»
باید صبر کرد
مدیرکل امور مالی و ذیحسابی وزارت آموزش و پرورش افزود: «این قالب در اکثر کشورهای دنیا مورد استفاده قرار میگیرد و در کشور ما در بخش دولتی و عمومی به تازگی آغاز شده است. نباید انتظار داشت همه اهداف حسابداری تعهدی به سرعت محقق شود. پارامترهای مختلفی در تحقق این اهداف باید لحاظ شود.»
حصادی درباره موانع حصول حسابداری تعهدی گفت: «مهمترین مساله، موانع قانونی نظیر قانون برنامه و بودجه و قانون محاسبات عمومی هستند که بر اساس حسابداری با مبنای نقدی تعدیل شده، تدوین شدهاند مغایرتهای دیگری نیز وجود دارد که دولت در حالت رفع آنهاست.» مدیرکل امور مالی و ذیحسابی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه به نظر اینجانب تاکنون درصد قابل توجهی از مسیر تحقق حسابداری تعهدی در آموزش و پرورش را طی کردهایم، گفت: «در سال اول اجرای برنامه قرار داریم و قصد داریم بر اساس این استانداردها و تکالیف گزارشات مالی تهیه کنیم. گزارش نهایی سال 94 تا پایان مرداد به دستگاههای نظارتی و وزارت اقتصاد ارسال میشود که حتما به چالشهایی در مسیر برخورد میکنیم که به مرور اصلاح خواهند شد. اکنون در مرحله گذار از نخستین گزارش سالانه بر مبنای حسابداری تعهدی و استانداردهای حسابداری بخش عمومی هستیم.» حصادی با بیان اینکه در استقرار حسابداری تعهدی در این مرحله موفق عمل کردهایم گفت: «در کنار موانع قانونی با موانع دیگری نیز روبرو هستیم. هنوز بخش زیادی از همکاران ما با وجود اینکه آموزش دیدهاند از حیث اجرا و ورود اطلاعات با پارهیی مشکلات مواجهند.» وی افزود: «چالش دیگر سنتی بودن فرهنگ مالی و اجرایی کشور است که مانع انجام عملیات تعهدی به صورت کامل شده است.»
مدیرکل امور مالی و ذیحسابی وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه دولت برای سنجش خود به عنوان یک واحد گزارشگر نیازمند دریافت اطلاعاتی از مجموعه دستگاههای اجرایی است، گفت: «این اطلاعات در سه بخش مهم برای دولت پیش بینی شده است که مسوولیت آن به وزارت اقتصاد محول شده و در آنجا اداره کلی تحت عنوان تعهدات و بدهیهای دولت تشکیل گردیده و تکلیف دارد بدهیهای دولت در دستگاههای اجرایی و همچنین مطالبات و داراییهای آنها را احصا کند.»
وی افزود: «پس از انجام ماموریت این اداره میشود با دقت بهتری اعلام کرد که به عنوان مثال ارزش خالص آموزش و پرورش و در نهایت ارزش خالص کل دولت چقدر است. چه میزان بدهی دارد و چقدر مطالبه و چقدر دارایی.»
حصادی با بیان اینکه دستور داده شده تا پایان شهریور سال جاری اموال غیر منقول کلیه دستگاههای اجرایی در قالب سامانهیی ثبت شود گفت: «این کار در آموزش و پرورش نیز در حال انجام است و در حال ورود اطلاعات مربوط به اموال غیر منقول آموزش و پرورش هستیم. اگر ورود اطلاعات به موقع انجام نشود بعد از تاریخ فوق قادر به پرداخت هزینههای مرتبط نخواهیم بود. این امر باعث شده همه دستگاههای اجرایی به سرعت بخش اطلاعات اموال دولت را بهروز رسانی کنند. تا دولت در زمان مقرر به فهرستی از اطلاعات اموالش بر اساس فرمت جدید دسترسی داشته باشد. مجموعه این فرآیندها منجر به شفافیت بیشتر مالی دولت میشود.» وی با اشاره به اینکه حسابداری تعهدی از این فرآیند حمایت میکند گفت: «فهرست اموال دولت در گزارش دهی تعهدی هر ماه بهروز میشود.» حصادی ادامه داد: «در نهایت در بودجهریزی عملیاتی، بهرهوری از منابع موجود مد نظر از این طریق تسهیل میشود. شناسایی داراییها، قیمتگذاری روی آنها و سپس هزینه استهلاک اموال و جایگزینی آنها همگی در فازهای بعدی اجرای طرح انجام میشود و هزینه اموال نیز در هزینه تمام شده خدمات از جمله هزینه دانشآموزی لحاظ میشود.»
حصادی در پایان تاکید کرد فضای عمومی مالی کشور متاثر از مجموعه عوامل قانونی و عرفی خاص خود بوده و تبعاً واجد فضای تحلیلی و اجرایی منحصر به فردی برای آینده است، لذا امکان بومیسازی بسیاری از استانداردهای حسابداری بخش عمومی – نحوه اجرای حسابداری با مبنای تعهدی و سر فصلهای مالی و بودجهیی مرتبط با آنها در راستای بودجهریزی عملیاتی دور از ذهن نخواهد بود.
مدیران در اتاقهای 20 متری
سخنان حصادی ابهاماتی درمورد نحوه اجرای طرح در وزارت آموزش و پرورش داشت. بر آن شدیم تا با او گفتوگو کنیم. مدیرکل امور مالی و ذیحسابی وزارت آموزش و پرورش به «تعادل» گفت: «خبرها حکایت از فشار دولت برای اجرایی شدن تهیه فهرست دقیق اموال غیر منقول سازمانهای تحت امرش میدهد. دولت مطمئناً برای این کار برنامههای ویژهیی دارد. این یک تصمیم مدیریتی است و دولت بر اجرای آن مصر است و با این حال ممکن است کل طرح اجرایی بشود یا نشود.»
حصادی میگوید: کلیه دستگاههای دولتی اگر خواستار تغییر کاربری یا تبدیل به احسن داراییهای غیر منقول خود هستند، باید ابتدا این داراییها را از نظر کاربری اصلاح کنند و به بهترین نوع کاربری تغییر بدهند. حصادی ادامه میدهد: «داراییها باید ابتدا در سامانه سادا (سامانه اموال دستگاههای اجرایی) به ثبت برسند و دستگاههای دولتی برای این کار یک ماه فرصت دارند. بعد از ثبت داراییها در این سامانه، این اموال و داراییها از طریق مزایده عمومی به فروش میرسند و درآمد حاصل از آنها به حساب خزانه واریز میشود و در واقع جزیی از درآمد عمومی کشور میشود. بعد از این، 100 درصد این وجه برای تغییر یا تبدیل به احسن داراییها (چنان که در قانون آمده است) به دستگاههای اجرایی مربوطه پرداخت میشود.»
حصادی معتقد است: این اقدام فواید بسیاری برای وزارت آموزش و پرورش دارد. «دولت به کمک این سامانه میتواند اطلاعاتی در مورد اموال غیر منقول دستگاههای اجرایی به دست بیاورد که با اطلاعاتی که از قبل دارد متفاوت است. اطلاعات جدید در واقع نوع و فرمت متفاوتی دارند و در آنها تعیین قیمت هم صورت گرفته است. وزارت آموزش و پرورش هم برای حل مشکلاتش حلقه مفقودهیی دارد که آن هم شناسایی اموال این وزارتخانه است.» حصادی ادامه میدهد: «تهیه فهرست از داراییهای دستگاههای اجرایی میتواند برخی هنجارها را هم در کشور تغییر دهد. به عنوان مثال ممکن است یک مدیرکل امروز دفتری داشته باشد که مساحت آن 35متر مربع است اما دولت تشخیص میدهد که یک فضای 20متر مربعی برای او کافی است. دولت میتواند این را در قالب همین فهرستبندیها از دستگاهها بخواهد.»
حصادی هدف اصلی این اقدام را هم مثبت شدن تراز داراییهای دولت میداند. «شاید هدف دولت این باشد که تراز داراییهای دولتی را مثبت کند. در واقع دولت میتواند از این طریق علاوه بر احصا و شناخت داراییهای خود، بدهیها و مطالباتش را هم بهتر شناسایی کند. این نکته هم حائز اهمیت است که در چارچوب اقتصاد مقاومتی، استفاده بهینه از داراییها یک اصل است و این در واقع نخستین قدم در راه اقتصاد مقاومتی است.
به گفته حصادی، آنگونه که در ماده 6 قانون الحاقی دوم آمده، ارگانهای دولتی میتوانند از درآمدهای ایجاد شده از محل فروش اموال غیر منقول خود، برای تغییر یا تبدیل به احسن این داراییها استفاده کنند. «طبق قانون فرآیندی که کلید خورده است برای تغییر و تبدیل به احسن داراییها پیش بینی شده است و بنابراین اگر داراییها سرمایهیی باشند باید به داراییهای سرمایهیی هم تبدیل شوند. به همین دلیل، وزارت آموزش و پرورش میتواند از درآمدهایی که از محل فروش اموال غیر منقول خود به دست میآورد، پروژههای نیمه تمام خود را پی بگیرد یا حتی با بخش خصوصی برای توسعه فضاهای آموزشی همکاری کند. به طور کلی میتوان این طور گفت که در این طرح، داراییها برای نیل به اهداف سند تحول بنیادین آموزش و پرورش به مصرف خواهند رسید.»