اپلیکیشنها، ابزاری برای بازاریابی در توریسم
در دنیای امروز، گوشی هوشمند یکی از شخصیترین وسایلی است که افراد همیشه با خود همراه دارند. این امر باعث شده است تا کسبوکارها از این تکنولوژی نوظهور برای ایجاد راهی جدید برای دسترسی به بازارهای هدف، ارتباط و ارائه خدمات به مشتریان استفاده کنند.
صنعت گردشگری یکی از حوزههایی است که پتانسیلهای فراوانی برای استفاده از اپلیکیشنهای موبایل دارد و توانسته است همکاری خوبی با این تکنولوژی جدید داشته باشد. به دلیل بهرهوری بالا در فعالیتهای بازاریابی، شرکتهای معروف گردشگری دنیا برای رسیدن به اهداف خود، در این زمینه سرمایهگذاری کردهاند.
طبق تعاریف، فعالیتهای گردشگری در محیط غیرمعمول زندگی گردشگران رخ میدهد که معمولا گردشگران با آن ناآشنا هستند و نیاز به اطلاعاتی درباره آن دارند. ترکیب این نیاز با در دسترس بودن گوشیهای هوشمند و اینترنت سبب میشود اپلیکیشنهای موبایل کاربرد قابل توجهی در گردشگری داشته باشند. گردشگران میتوانند از اپلیکیشنها برای برنامهریزی سفر، مکانیابی، کسب اطلاعات درباره مقصد و جاذبههای آن، رزرو خدمات حمل و نقل و اقامت، بررسی آب و هوا، درک زبان مقصد، اشتراک گذاشتن تصاویر و تجربیات در رسانههای اجتماعی و غیره استفاده کنند. اپلیکیشن موبایل (Mobile Application) یا بهطور خلاصه اپ (App)، نرمافزاری کاربردی است که بهطور ویژه برای استفاده در گوشیهای هوشمند، تبلتها و دیگر ابزارهای همراه طراحی میشود. با پیشرفتهای فناوری اطلاعات که امکان دسترسی به اینترنت در هر نقطهیی را فراهم آورده است، کاربران وقت بیشتری را برای استفاده از اپلیکیشنها اختصاص میدهند. آمارها نشان میدهند که اپلیکیشنهای گردشگری، رده هفتم بیشترین تعداد دانلود در بین گروههای مختلف را دارا هستند. همچنین 85درصد گردشگران برای برنامهریزی سفرشان از اپلیکیشنها استفاده میکنند و 72درصد آنها تصاویر سفر خود را به اشتراک میگذارند. علاوه بر این، به ترتیب 30 و 29 درصد گردشگران برای پیدا کردن بهترین قیمت هتل و پرواز از اپلیکیشنهای موبایل استفاده کردهاند. همچنین عرضهکنندگان خدمات گردشگری نیز میتوانند برای توزیع محصولات، ارائه اطلاعات، خدمات و پشتیبانی مشتریان، برنامههای وفادارسازی، مدیریت ارتباط با مشتریان، بازاریابی و تبلیغات و دیگر فرآیندهای کسب و کار، از این تکنولوژی جدید استفاده کنند. طبق بررسیهای انجام شده، اپهای آژانسهای خدمات مسافرتی آنلاین (مانند Booking. com) و هتلها، به ترتیب پراستفادهترین اپهای عرضهکنندگان گردشگری هستند. اپلیکیشنهای موبایل آثار گسترده و متفاوتی در بخش تقاضا صنعت گردشگری بر جای گذاشته است.
تبلیغات دهان به دهان الکترونیک
تبلیغات دهان به دهان الکترونیک شامل پیامی مثبت یا منفی است که توسط مشتریان درباره یک محصول یا شرکت ارائه میشود و افراد زیادی میتوانند از طریق اینترنت به آن دسترسی داشته باشند. از آنجاییکه این پیام از طرف مشتریان بیان میشود و شرکت روی آن کنترلی ندارد، دیگر مشتریان به آن اعتماد بیشتری دارند. تبلیغات دهان به دهان الکترونیک میتواند شامل فعالیتهایی از قبیل اشتراکگذاری تصاویر و ویدئوها در رسانههای اجتماعی، بیان خاطرات و تجربیات سفر در وبلاگها، نوشتن نقدها و شکایات در وبسایت فروشنده خدمات و وبسایتهای نقد و بررسی مانند TripAdvisor باشد. پیش از این، اینگونه فعالیتها پس از بازگشت از سفر انجام میگرفت. در حالی که امروزه با توسعه اپلیکیشنهای مختلف و امکان دسترسی به اینترنت، گردشگران در مقصد و هنگام تجربه خدمات سفر به ارائه تبلیغات دهان به دهان الکترونیک میپردازند.
برنامهریزی سفر
گردشگران برای انتخاب بهترین خدمات، اطلاعات متعددی را از منابع مختلف جمعآوری میکنند. منابع اطلاعاتی آنلاین میتواند شامل وبسایتهای رسمی مقاصد و عرضهکنندگان، وبسایتهای آژانسهای خدمات مسافرتی آنلاین و فراجستوجو (meta search)، وبسایتهای نقد و بررسی سفر مانند TripAdvisor، راهنماهای گردشگری آنلاین مثل Lonely Planet و همچنین اطلاعات ارائه شده توسط مشتریان در رسانههای اجتماعی باشد. امروزه اکثر این منابع اطلاعاتی توسط اپلیکیشنها نیز قابل دسترسی هستند. به همین دلیل، بخش قابل توجهی از این فعالیتها از مرحله پیش از سفر، به مرحله هنگام سفر منتقل شده است.
مقایسه و رزرو خدمات
تنوع عرضهکنندگان و خدمات مختلف گردشگری، باعث پیچیدهتر شدن فرآیند تصمیمگیری برای گردشگران شده است. به همین دلیل معمولا گردشگران وقت زیادی را برای انتخاب بهترین خدمت با مناسبترین قیمت صرف میکنند. گسترش استفاده از اپها، باعث شده است تا آژانسهای خدمات مسافرتی آنلاین و وبسایتهای فراجستوجو نیز به فکر تهیه اپلیکیشن باشند. یکی از اپلیکیشنهای موفق در این زمینه، مربوط به Expedia است. گردشگران با استفاده از این اپلیکیشن میتوانند پیشنهادات مختلف هتلها و پروازها را بررسی کنند و با توجه به قیمتها، بهترین گزینه را انتخاب و توسط همین اپ رزرو کنند. استفاده از این اپلیکیشن علاوه بر راحتی و سرعت، برای گردشگران مزایای دیگری نیز در پی دارد. به عنوان مثال، گردشگران در نخستین استفاده خود از این اپ، تخفیفهایی دریافت میکنند.
واقعیت افزوده
واقعیت افزوده یک نمای فیزیکی زنده، مستقیم یا غیرمستقیم (و معمولا در تعامل با کاربر) است که عناصری را پیرامون دنیای واقعی افراد اضافه میکند. گوشیهای هوشمند کاملترین دستگاهها برای استفاده و پشتیبانی این تکنولوژی هستند. واقعیت افزوده گردشگران (دارندگان گوشی هوشمند) را قادر میکند تا دستگاه را رو به یک جسم فیزیکی در پیرامون خود نگه دارند و بنابر اپلیکیشن خاص، انواع مختلفی از محتوا و اطلاعات (ویدیو، تصاویر، متن) برایشان به نمایش درآید. به عنوان مثال، میتوان به استفاده گوشیهای هوشمند به عنوان اسکنر کدهای QR برای نمایش اطلاعات ابتدایی یا تکمیلی (متن، صدا، ویدیو) درباره یک محصول، یا بهطور کلی یک شی اشاره کرد. در صنعت گردشگری، کدهای QR توسط عرضهکنندگان (هتلها، رستورانها، موزهها و...) و مقاصد برای بهبود خدمات مشتریان و ارائه اطلاعات تکمیلی استفاده میشود. برای نمونه، اکثر شهرهای معروف (مانند نیویورک، پاریس و غیره) از کدهای QR در نزدیکی جاذبههای اصلی استفاده میکنند که باعث دسترسی گردشگران به راهنمای شهر میشود. محتوای ارائه شده میتواند توصیف یک جاذبه خاص، یا بهطور عام تاریخ و فرهنگ شهر، یا یک نقشه با برنامههای سفر مختلف (مانند فرهنگی، مذهبی، غذا و غیره) باشد.
مکانیابی
امروزه اکثر اپلیکیشنهای گردشگری با استفاده از سیستم موقعیتیابی جهانی (GPS)، خدمات مکان-محور به گردشگران ارائه میدهند. اپلیکیشنهای سنتی نقشه و مکانیابی به گردشگران اجازه میدهد موقعیت خود در مقصد را مشاهده کنند و مسیر رسیدن به جاذبهها و خدمات را مشخص کنند. اما امروزه اپلیکیشنهای جدید میتوانند برمبنای موقعیت کاربر، خدمات و عرضهکنندگان مختلف و همچنین امکان بررسی نقدها و نظرات را نمایش دهند. اپلیکیشن Swarm از جمله این اپلیکیشنهاست که به کاربران اجازه میدهد طبق موقعیت مکانی خود، با افراد و خدمات مختلف تعامل داشته باشند. علاوه بر مزایای ذکر شده اپلیکیشنها برای گردشگران، این تکنولوژی تحولات گستردهیی در عرضهکنندگان نیز پدید آورده است.
مدیریت ارتباط با مشتری
مدیریت ارتباط با مشتری، بیشتر برای توصیف مجموعهیی از روشها بهکار برده میشود که معمولا از فناوری اطلاعات برای ایجاد رابطه بلندمدت با ذینفعان شرکت استفاده میکند. فرصت برقراری ارتباط آنلاین با تعداد زیادی از مشتریان بالفعل و بالقوه و ایجاد رابطه شخصیسازی شده، میتواند تاثیر مثبتی بر عملکرد شرکتها داشته باشد. تکنولوژی مدیریت ارتباط با مشتری به شرکتها کمک میکند تا فعالیتهای بازاریابی را با هدف بهبود توانایی شرکت در حفظ روابط سودآور با مشتریان، به صورت اثربخش برنامهریزی و اجرا کنند. استراتژی صحیح مدیریت ارتباط با مشتری میتواند منافع قابل توجهی برای شرکتهای سفر و گردشگری در پی داشته باشد: افزایش ارزش ارائه شده به مشتریان بالقوه و بالفعل، کاهش هزینههای تبلیغات، برانگیختن وفاداری، و ترفیع و گسترش تبلیغات دهان به دهان مطلوب. کسب و کارهای گردشگری با طراحی اپلیکیشنهای موبایل، میتوانند رابطهیی مستقیم و بلندمدت با گردشگران ایجاد کنند و از طریق آن، اخبار و اعلانات و پیامهای تبلیغاتی خود را منتقل کنند. همچنین این اپها میتواند برای انجام فعالیتهای بازاریابی و برنامههای وفادارسازی نیز استفاده شوند. به عنوان نمونه، کاربرانی که از اپلیکیشن Expedia برای رزرو خدمات استفاده میکنند، برای هر بار رزرو امتیاز دریافت میکنند. با رسیدن امتیازها به حد مشخصی، تخفیفهایی برای این کاربران در نظر گرفته میشود.
مدیریت درآمد
مدیریت درآمد یک فرآیند کسبوکار است که برای حداکثر کردن درآمدها و سود انجام میگیرد. مدیریت درآمد را میتوان به عنوان «گسترهیی از فعالیتهای مرتبط با مدیریت تقاضا، شامل قیمتگذاری، بخشبندی، تخصیص ظرفیت و موجودی، مدلسازی تقاضا و مدیریت فرآیند کسب و کار» تعریف کرد. اپلیکیشنهای موبایل، به ویژه اپلیکیشنهای رسانههای اجتماعی، شرکتها را قادر میکند تا با جمعآوری اطلاعات درباره مشتریان پایگاه دادههای خود را افزایش دهند. این امر باعث بهبود بخشبندی، تمایز و شخصیسازی خدمات ارائه شده میشود. همچنین شرکتها میتوانند نرخها و تخفیفات خاصی برای استفاده از اپلیکیشنها تعیین کنند که باعث ترغیب گردشگران به استفاده از آنها و در نتیجه افزایش درآمد و فروش شرکت میشود.
*کارشناس ارشد مدیریت جهانگردی