مهار شتاب بورس تهران
در حالی که بورس اوراق بهادار تهران در روزها و هفتههای گذشته رشد چشمگیر قیمت سهام را شاهد بوده است، نهاد ناظر بازار سرمایه روز گذشته در اقدامی ناگهانی نسبت به توقف نمادهای موسوم به «لیدر» مبادرت کرد، تا این هشدار را به فعالان بازار سرمایه داده باشد که به سراغ نمادهایی نروند که رشد قیمت چشمگیری داشتهاند و البته بیش از گذشته در رفتار خود در درون بازار سهام احتیاط به خرج دهند.
اما این اقدام غیرمنتظره بورس به مثابه نشان دادن کارت زرد به بازیکنان بازار تلقی شده و آنها همانند گذشته به این رفتار نهاد نظارتی بازار واکنش منفی نشان دادند و در نهایت جو کلی بازار منفی شد. در همین شرایط، در گفتوگو با برخی از بازیگران حقوقی بازار به بررسی آخرین وضعیت بورس و البته اقدام روز گذشته سازمان بورس و اوراق بهادار پرداخته که در ادامه از نظرتان میگذرد: دلیل توقف دستهجمعی نمادها چه بود؟ مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: در شرایط فعلی سرمایهگذاران بیمحابا اقدام به خرید و فروش سهم میکنند و تحلیلی برای خریداری سهم وجود ندارد و به نظر میرسد قیمت سهام برخی شرکتها غیرواقعی باشد. امیرحمزه مالمیر درخصوص علت توقف نماد معاملاتی 6 شرکت مهم در بورس تهران گفت: با توجه به بررسیهایی که انجام دادیم مشخص شد که این شرکتها در بازده زمانی مشخص از رشد قابل توجهی برخوردار بودهاند، به همین دلیل نماد معاملاتی آنها به منظور شفافیت بیشتر متوقف شد. وی افزود: همچنین نماد شرکتهای پتروشیمی شیراز، پتروشیمی کرمانشاه، سرمایهگذاری صندوق بازنشستگی، پالایش نفت تبریز و پالایش نفت بندرعباس در بورس و شرکت ذوبآهن اصفهان در فرابورس متوقف شد تا وضعیت مالی آنها بررسی شده و شفافسازی صورت گیرد. مالمیر ادامه داد: به نظر میرسد اطلاعاتی در شرکتها وجود داشته باشد که افشا نشده یا براساس انتظارات بازار نباشد. همچنین سود شرکتها دستخوش تغییر شده باشد به همین دلیل نماد آنها متوقف شد تا اطلاعات آنها شفافسازی شود.این مسوول سازمان بورس در مورد علت توقف نماد سهام شرکت پالایشگاه بندرعباس به عنوان لیدر بازار گفت: به واسطه روند افزایشی قیمت، اطلاعاتی از شرکت بندرعباس دریافت نشد، بنابراین نماد این شرکت به واسطه روند افزایش قیمتی و وضعیت اطلاعاتی بسته شد تا شرکت اطلاعات لازم را در مورد علت افزایش قیمت سهم ارائه کند. وی با بیان اینکه بعد از ارائه اطلاعات مناسب، نماد شرکتهای متوقف بازگشایی میشود، گفت: توقف سایر نمادهای بورسی در دست بررسی است که در روزهای آینده اسامی آنها اعلام میشود. مالمیر با بیان اینکه به نظر میرسد تعدادی از شرکتها به صورت هیجانی رشده کردهاند، یادآور شد: در چند ماه گذشته زمانی که بازار منفی بود کارشناسان شرکتهای حقوقی اعتقاد داشتند که بازار به صورت هیجانی به سمت پایین حرکت میکند و قیمت سهام ارزنده نیست، ولی در چند ماه اخیر که بورس رشد کرده است همان کارشناسان عنوان میکنند که سهام شرکتها بیشتر از این میزان ارزش دارد.مدیر نظارت بر ناشران با طرح این سوال ادامه داد: چه اتفاقی در چند ماه اخیر افتاده است که شرکتها بین 50، 60 و حتی100 درصد رشد کردهاند ولی همان کارشناسان اعتقاد دارند که هنوز جا برای رشد قیمتها وجود دارد؟ عرضه بیشتر، به جای توقف نماد مدیرعامل شرکت آیندهنگر به عنوان یکی از حقوقیهای فعال در بازار سرمایه، در خصوص اقدام نهاد ناظر بازار سرمایه در توقف نمادها، اظهار کرد: در هنگام رکود بازار سرمایه، توقف تعدادی از نمادها از این امتیاز برخوردار است که مانع از ایجاد صفهای فروش در بازار میشود. مصطفی امیدقائمی ادامه داد: اما توقف نمادها در دوران رونق بازار سرمایه و هدایت سرمایهها به سمت بورس، سبب میشود تا سرمایهها به سمت سهام شرکتهایی که بازار به آنها بی توجه بوده است، متمایل شود. امیدقائمی اضافه کرد: اگرچه این توقف نمادها برای آرامش بخشیدن به بازار مناسب است، اما باید درکنار این توقفها، در نمادهای مناسب بازار عرضه وجود داشته باشد، تا به این واسطه تقاضای موجود در بازار به سمت نمادهایی که از وضعیت مالی مناسب برخوردار نیستند، سوق نیابد. وی تصریح کرد: سازمان بورس به عنوان نهاد ناظر بازار سرمایه تلاش دارد، تا به واسطه انتشار گزارشهای شفاف از سوی شرکتها مانع از رفتارهای هیجانی شود. مدیرعامل شرکت آیندهنگر این اقدام نهاد ناظر بر بازار سرمایه را راهحلی کوتاهمدت عنوان و تاکید کرد: لازم است سازمان بورس به صورت ریشهای عمل کند. به اعتقاد وی؛ در شرایطی که بازار مثبت است، سازمان بورس میتواند از سهامداران عمده شرکتهایی که از نظر بنیادی از وضعیت مناسبی برخوردارند، خواستار عرضه بیشتری در بازار شود یا اینکه از طریق عرضههای اولیه، به تقاضاها و منابع موجود در بازار سامان بخشد. بانکیها را دریابید مدیرعامل شرکت سرمایهگذاری ملی نیز از توقف نمادهایی که از نسبت پی بر ای بالایی برخوردارند، به عنوان یک اقدام پسندیده و مناسب از سوی سازمان بورس نام برد که در پی این امر بازار شاهد اطلاعیه شفافسازی از سوی این شرکتها خواهد بود. عسکریمارانی اظهار کرد: برخی از نمادها که از نسبت پی بر ای پایینی برخوردار بودند، اما گردش سهام آنها نگرانی را در نهاد ناظر ایجاد کرده بود که منجر به توقف نماد آنها شد. عسکری مارانی با بیان اینکه این اقدام سازمان بورس نباید منجر به تنبیه سهامدار جزء شود، به رسالت سازمان بورس در حفظ حقوق سهامداران جزء در بازار اشاره کرد. وی درخصوص توجه امروز بازار سرمایه به نماد بانکیها گفت: در شرایطی که تمامی نمادها رشد خود را آغاز کرده بودند، نماد بانکیها چندان مورد توجه قرار نگرفته بود؛ بنابراین انتظار حرکت رو به رشد سهام آنها در بازار وجود داشت. مدیرعامل شرکت سرمایهگذاری ملی به بانکهای دولتی خصوصی شده اشاره کرد و یادآور شد: نمادی مانند بانک صادرات که حدود 20 درصد از سهام سرمایهگذاری غدیر، 2/1 درصد فولاد مبارکه و حدود 20 درصد از سهام ملی انفورماتیک را داراست یا بانک تجارت که در پرتفولیوی خود از سهام یک نیروگاه برخوردار است، باید مورد توجه بازار قرار گیرد. به گفته وی؛ در حال حاضر موتور محرک بانکهای دولتی خصوصی شده و بیمهها، سرمایهگذاریهایی است که در آنها صورت گرفته است نه فعالیتهای عملیاتی آنها؛ بنابراین در این شرایط سهام این بانکها باید مورد توجه قرار میگرفت. بازار سرمایه حبابی هست، نیست؟ در همین حال، مدیر مالی و اقتصادی سرمایهگذاری توسعه معادن و فلزات با بیان اینکه وضعیت بازار سرمایه طی چند ماهه گذشته واقعیتی نشات گرفته از وضعیت کلی اقتصاد کشور و سیاستهای پولی و مالی است، خاطرنشان کرد: تغییر قیمت ارز به خصوص ظرف 6 ماهه گذشته و آثار تورمی ناشی از آن در تمام اقتصاد کشور مشهود است. مرتضی علیاکبری گفت: اگر قیمت ارز افزایش مییابد کالاهای مصرفی، داراییها و سرمایهگذاریها را تحت تاثیر قرار میدهد و سهام شرکتها نیز به عنوان یک کالای مالی باید مانند سایر کالاها و حتی بیشتر از آنها حساس باشد و از شرایط اقتصادی و تورم اثر بگیرد. وی تصریح کرد: بورس به عنوان دماسنج اقتصاد هر کشور عکسالعمل نشان داده و باید خیلی زودتر به وقایع اخیر واکنش نشان میداد و قیمتها به سطح تعادلی افزایش مییافت که در شرایط کنونی در حال جبران است. مدیر مالی و اقتصادی «ومعادن» خاطرنشان کرد: ارزش بازار سرمایه در یک سال گذشته با دلار 1750 تومانی برابر 70 میلیارد دلار بوده است، ولی در حال حاضر ارزش بازار با دلار 3 هزار تومانی با کاهش 20 درصدی برابر 57 میلیارد دلار است. این امر گویای این واقعیت است که شاخص بازار اگر به حدود 45000 واحد هم برسد تازه به ارقام یک سال گذشته رسیده و ارزش پول سهامداران حفظ شده است. وی با اشاره به اینکه در مباحث افزایش یا کاهش بهای سهام در بازار بورس تنها از اهرم افزایش یا کاهش EPS شرکتها صحبت میشود، ادامه داد: بر این اساس اخیرا افزایش قیمتها در بورس را تنها به خوشبینی سهامداران نسبت به عملکرد 9ماهه شرکتها مرتبط میسازند، ولی از یک واقعیت عینی دیگر که استمرار افزایش قیمتها را به دنبال خود داشته بحثی مطرح نمیشود. این در حالی است که با اتفاقات اخیر افزایش داراییهای شرکتها مورد توجه سهامداران قرار گرفته است، زیرا بهای جایگزینی به دلیل افزایش قیمت ارز به شدت بالا رفته است. علیاکبری تاکید کرد: اصولا قیمت سهام شرکتها نه فقط به دلیل افزایش سودآوری صنایع پیشرو بلکه با نگاه به افزایش بهای جایگزینی داراییها که با واقعیت موجود هنوز فاصله زیادی دارد و باید عقبماندگی خود را جبران کند، روند افزایشی را در پیش گرفته است.هرچند افزایش بهای جایگزینی دارایی شرکتها را نباید یکطرفه دید و باید وضعیت هر شرکت را مستقلا مورد بررسی قرار داد. برای مثال شرکتی که هیچ گونه بدهی ارزی ندارد بیشترین شرایط را برای افزایش قیمتها داراست و شرکتی که بدهی ارزی دارد باید با افزایش داراییهای آن مقایسه کرد. مدیر مالی و اقتصادی معادن و فلزات افزود: از سوی دیگر نمیتوان شرکتها را تنها به دلیل اینکه بدهی ارزی دارند و باید اقساط خود را به نرخ مبادلهای پرداخت کنند، دارای وضعیت نامناسبی دانست بلکه باید طرف دیگر ترازنامه که منجر به افزایش داراییها شده و به احتمال زیاد بیش از افزایش بدهیها خواهد بود هم مورد بررسی قرار گیرد. با این حال شرکتهایی که بدهی ارزی ندارند یا بدهی ارزی کمتری دارند، صرفنظر از میزان افزایش سودآوری آنان، به دلیل افزایش بهای جایگزینی داراییها وضعیت بهتری دارند و باید افزایش قیمت بیشتری را تجربه کنند با حباب قیمتها فاصله زیادی دارند. پیش به سوی تعادل بیشتر در همین حال، مشاور ارشد شرکت سرمایهگذاری دانایان پارس هم به عنوان یک حقوقی فعال در بازار سرمایه اقدام سازمان بورس در جهت توقف نمادها را مغایر با قانون ندانست و اظهار کرد: یکی از مهمترین وظایف سازمان بورس به عنوان نهاد متولی بازار سرمایه، هدایت بازار به صورت حرفهای و کارشناسی است و در این راستا هر اقدامی که صورت گیرد، هیچ گونه مغایرتی با قانون بازار سرمایه نخواهد داشت. حسن بالازاده در ادامه افزود: در حال حاضر عمده دلیل رشد شرکتهای پتروشیمی و معدنی مربوط به نوسانات نرخ ارز و تاثیر مستقیم دلار بر وضعیت سودآوری آنهاست. بنابراین اقدام اخیر سازمان بورس در جهت توقف نمادهای این قبیل صنایع در جهت شفافیت هرچه بیشتر کمک شایانی به بازار خواهد کرد. وی افزود: در این صورت نه تنها شرکتها اقدام به شفافسازی و بازگویی مشکلات خود خواهند کرد، بلکه در این صورت سرمایهگذاران با تحلیل بیشتر میتوانند تصمیم مناسب را برای خرید و فروش سهام خود اخذ کنند.بالازاده در ادامه خاطرنشان کرد: اما این نکته را نیز نباید نادیده گرفت که اقدام اخیر سازمان باعث به خطر افتادن منافع افراد ذینفع در این خصوص شده است. این در حالی است که با توجه به انتخابات ریاستجمهوری و نوسانات مداوم نرخ ارز در کشور باید ابهامات ناشی از این امر برطرف شود که بهترین گزینه همان توقف نمادها برای شفافسازی بیشتر است و این امر هم به صنعت و هم به سهامداران و در مجموع بازار سرمایه کمک شایانی خواهد کرد. بالازاده در ادامه اظهاراتش گفت: هر تصمیمی که پس از اعلام شفافسازی از سوی شرکتها گرفته شود، چه در جهت منفی و چه در جهت مثبت باعث تعادل بازار سرمایه خواهد شد.وی ادامه داد: در این صورت هر سرمایهگذاری با آگاهی بیشتر از خرید و فروش سهام خود اقدام به معامله سهام میکند و بهاین ترتیب شفافیت آن صنعت رو به رشد خواهد رفت.مشاور ارشد دانایان پارس در ادامه خاطرنشان کرد: البته این نکته را نیز باید مدنظر قرار داد که ممکن است، بعد از بازگشایی سهام مزبور رغبت بازار به خرید افزایش یابد. اما در مجموع این اقدام باعث کاستن دغدغههای بازار سرمایه و کمک به سرمایهگذاران در این بخش خواهد بود که البته نگرانکننده نیست.