نفت،صنایع‌بورسی‌را به‌کدام‌سو می‌برد+نمودار

شرکت‌های پالایش نفت و پتروشیمی از جمله گروه‌هایی هستند که تغییرات قیمت جهانی نفت خام می‌تواند به صورت مستقیم بر آنها تاثیر گذار باشد.

سقوط قیمت نفت در کنار سقوط قیمت فلزات جهانی و رکود اقتصادی کشور شرایط سختی را برای بورس تهران رقم زده است. سهم بالای بازار گروه پتروشیمی و پالایشی در کنار نقش نفت در رکود کشور، میزان تاثیر قیمت جهانی نفت در شاخص بورس تهران را بسیار افزایش داده است. به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از اقتصاد، کاهش قیمت نفت در کنار سایر ابهامات اقتصادی همچون کاهش نیافتن نرخ سود بانکی و ادامه رکود اقتصادی موجب شده عده زیادی از سهامداران در این مدت از تالار شیشه ای خارج شوند و دیگر انگیزه‌ای برای برگشت به این بازار نداشته باشند. بخش عمده در آمدهای دولت از طریق فروش نفت تامین می‌شود و کاهش قیمت آن تاثیر عمیقی در اقتصاد و بازار سرمایه دارد.بنابر نظر کارشناسان و واکنش سهامداران، بازار سهام ایران بیشتر از هر چیز متأثر از افت سنگین بهای نفت خام در بازارهای جهانی است و رویدادهای مهمی همچون توافق برجام نیز نتوانسته است از رکود حاکم بر بازار سرمایه بکاهد. بر این اساس بودجه سال 2016 آمریکا بالغ بر 1.1 تریلیون دلاری پیش بینی شده و در مجلس نمایندگان با 316 موافق در برابر 113 مخالف تصویب شده است. در لایحه بودجه امسال آمریکا، ممنوعیت 40 ساله صادرات نفت تولیدی این کشور نیز برداشته شده است اقدامی که می تواند قیمت نفت را به سطوح نازلتری نیز هدایت کند. این اولین بار در تاریخ این کشور است که مبادرت به صادرات نفت خام خواهد کرد و رابطه عرضه و تقاضا را به ضرر عرضه و در جهت کاهش بیشتر بهای نفت رقم خواهد زد. کاهش قیمت دیگر موارد صادرات کشور از جمله فلزات جهانی نیز در این روند بی تاثیر نبوده است. با افزایش نرخ بهره امریکا ، امید به برگشت بازارهای جهانی هم کم رنگ تر شد. هر چند این مسئله پیشتر نیز انتظار می‌رفت و قیمت انواع کالاها و مواد در بازارهای جهانی تحت تأثیر این امر روند کاهشی داشته است. بنابراین افت قیمت سهام گروه فولادی و معدنی در راستای این امر و افت بهای جهانی محصولات معدنی و فولادی ارزیابی می‌شود. گرچه بسته شدن پرونده PMD در شورای حکام و نزدیک شدن به زمان لغو تحریم‌ها خبر بسیار مثبتی برای بازار سرمایه بود و موجب رفع ابهامات سیاسی از بورس تهران شد، اما کاهش قیمت نفت در روزهای اخیر موجب شده است تاثیر اخبار مثبت سیاسی در این بازار خنثی شود و فضای مبهم توام با بی انگیزگی در بورس تهران نمایانشود. سهم بازار شرکت های پالایشگاهی و پتروشیمی در بازار ایران نسبت به بازار های جهانی بیشتر بوده و تقریبا 30 درصد از ارزش بازار ایران به طور مستقیم به قیمت نفت وابسته است. بنابراین می‌توان گفت که بورس اوراق بهادار تهران مانند بورس‌های جهانی تحت تاثیر کامل قیمت نفت قرار گرفته و انتظار می‌رود که قیمت‌ها بیشترین تاثیر لازم را از قیمت نفت برده باشند. در نمودار زیر نیز سهم گروه‌های تاثیر پذیرنده از قیمت در نمودار مشخص شده است. گروه پتروشیمی بیشترین تاثیر در شاخص را به علت حجم بالای بازار آن دارد که این گروه به تنهایی 27 درصد از بورس تهران را در اختیار دارد. پس از این گروه نیز گروه پالایشی قرار دارد که در حدود 5 درصد ارزش بازار در اختیار آن است.

در حالی که بیش از 30 درصد ارزش بازار بورس تهران وابستگی مستقیم به قیمت جهانی نفت دارد که باقی گروه‌ها نیز از این تفییر بی‌بهره نیستند. نمودار زیر درصد تاثیر متغیر قیمت نفت بر روی شاخص را در 350 روز گذشته نشان می دهد. روند سبز بیانگر شاخص در صورت تغییرات قیمت نفتی و روند قرمز شاخص واقعی است. همانطور که از نمودار نیز مشخص است، قسمت نفت تاثیر آنی بر روی شاخص بازار دارد. همانطور که در نمودار نیز مشخص در شرایطی که قله های قیمت وجود دارد که متغیر‌های سیاسی ار جمله توافق وین باشد. در نمودار زیر نیز سه قله قیمتی وجود دارد که مربوط به آذر ماه سال گذشته، بیانیه لوزان و توافق نامه وین در سال جاری است. تاثیر دیگر تغییرات با روند آبی رنگ نمایش داده شده است، عواملی از جمله مذاکرات و قیمت فلزات جهانی بر این روند موثر هستند. بنابر نظر کارشناسان، قیمت فلزات جهانی دومین عامل تاثیرگذار بر روی روند بازار سهام است.

با آنکه قریب به اتفاق فعالان بازار انتظار داشتند در پی اعلام رسمی بسته شدن پرونده PMD ایران، شاهد تغییر روند بازار در جهت مثبت و ایجاد رونق در این بخش از فعالیتهای اقتصادی باشیم ولی در یک رویکرد غیر قابل انتظار، شاهد بی تفاوتی و عدم استقبال سهامداران و فعالان بازار به این رویداد مهم هستیم. در نمودار زیر نیز این موضوع تصدیق می‌شود. روند سبز رنگ زیر تاثیرات نفت بر بورس تهران را با یک وقفه 50 روزه نشان می دهد. نمودار زیر نیز نشان می دهد که علاوه بر تاثیر آنی متغیر نفت بر روی بازار بورس، تاثیرات واقعی آن که با یک وقفه مشخص می‌شود روند بورس را می‌سازد. مورد جالب توجه تاثیرات منفی بیشتر متغیر مذاکرات بر این روند است. همان‌گونه که مشخص است پس از به تعادل رسیدن بازار در در این سه ماهه، روند بازار با روند بازار بر اساس تغییرات قیمت نفت همسو بوده و این امر نشان از تاثیر بالای تغییرات قیمت نفت بر کلیه صنایع بازار دارد. در اینصورت می توان به اینگونه تعبیر کرد که توجه سهامداران از تغییرات آنی به سمت تغییرات ثبت شده در صورت‌های مالی بیشتر جلب شده که نشان از منطقی شدت بازار است.

یکی از مسائلی که باعث نگرانی فعالان اقتصادی و محتاط شدن آن‌ها شده، این است که همچنان تحلیل بسیاری از تحلیلگران کالاها می‌گوید در کوتاه مدت ظرفیت ریزش قیمت نفت بیش از ظرفیت رشد قیمتی آن است. هر چند که کاهش قیمت جهانی نفت خام می‌تواند بر بودجه عمومی کشور تاثیر گذار باشد و باعث کسری احتمالی بودجه شود ،اما کاهش قیمت جهانی نفت خام با توجه به نوع فعالیت صنایع مختلف ، می‌تواند به دو صورت مستقیم و یا غیر‌مستقیم بر عملکرد و سودآوری صنایع و گروه‌های مختلف و به تبع آن قیمت سهام در نمادهای مختلف بازار تاثیر گذار باشد. شرکت‌های پالایش نفت و پتروشیمی از جمله گروه‌هایی هستند که تغییرات قیمت جهانی نفت خام می‌تواند به صورت مستقیم بر آنها تاثیر گذار باشد. اما صنایعی که مواد اولیه آنها وابسته به نفت و یا مشتقات نفتی است، شرکت‌های تولید کننده لوازم خانگی از جمله صنایعی هستند که از نوسان‌ها و کاهش قیمت جهانی نفت خام بطور غیرمستقیم، تاثیر مثبت می‌پذیرند. چرا که کاهش قیمت جهانی نفت خام در کنار کاهش قیمت جهانی مواد اولیه می‌تواند باعث کاهش قیمت تمام شده و به تبع آن سودآوری این صنایع شود که این شرکت‌ها در حالت رکودی کشور سهم کمی در تولید کشور دارند و کاهش هزینه‌ی آن‌ها قابل توجه نیست و به فضای رکودی کشور نیز دامن می‌زند.