به گزارش اقتصاد آنلاین، در برخی موارد، این تغییرات خلقی جدی‌تر بوده و می‌تواند بر احساس، تفکر و رسیدگی فرد به فعالیت‌های روزمره تأثیر بگذارد. اگر هر زمان که فصل تغییر می‌کند، تغییرات قابل‌توجهی در خلق‌وخو و رفتار خود مشاهده کرده‌اید، ممکن است از اختلال عاطفی فصلی (SAD) که نوعی افسردگی است رنج ببرید.
در بیشتر موارد، علائم اختلال عاطفی فصلی از اواخر پاییز یا اوایل زمستان شروع می‌شود و در بهار و تابستان از بین می‌رود. این به‌عنوان الگوی زمستانی اختلال عاطفی فصلی یا افسردگی زمستانی شناخته می‌شود. برخی از افراد ممکن است در ماه‌های بهار و تابستان دوره‌های افسردگی را تجربه کنند. این الگوی تابستانی اختلال عاطفی فصلی یا افسردگی تابستانی نامیده می‌شود و کمتر شایع است.
علائم و نشانه‌های اختلال عاطفی فصلی چیست؟
اختلال عاطفی فصلی یک اختلال جداگانه محسوب نمی‌شود این اختلال نوعی افسردگی است که با الگوی فصلی مکرر مشخص می‌شود و علائم آن حدود ۴ تا ۵ ماه در سال طول می‌کشد؛ بنابراین، علائم و نشانه‌های اختلال عاطفی فصلی شامل علائم مرتبط با افسردگی اساسی و برخی علائم خاص است که برای الگوی زمستانی و الگوی تابستانی اختلال عاطفی فصلی متفاوت است. هر فرد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی تمام علائم ذکرشده در زیر را تجربه نخواهد کرد.
علائم افسردگی اساسی شامل این موارد می‌شود:
• تقریباً هرروز احساس افسردگی می‌کنید.
• علاقه به فعالیت‌هایی که قبلاً از آن‌ها لذت می‌بردید از دست می‌دهید.
• تغییراتی در اشتها یا وزن را تجربه می‌کنید.
• مشکل خواب‌دارید.
• احساس سستی یا آشفتگی دارید.
• انرژی کمی دارید.
• احساس ناامیدی یا بی‌ارزشی می‌کنید.
• در تمرکز مشکل‌دارید.
• مکرراً درباره مرگ یا خودکشی فکر می‌کنید.
برای الگوی اختلال عاطفی فصلی در زمستان، علائم خاص دیگری ممکن است مشاهده شود:
• خواب زیاد (خواب‌آلودگی زیاد)
• پرخوری، به‌ویژه با ولع مصرف کربوهیدرات‌ها
• افزایش وزن
• کناره‌گیری اجتماعی (احساس "خواب زمستانی")
علائم خاص الگوی اختلال عاطفی فصلی تابستانی این موارد هستند:
• مشکل خواب (بی‌خوابی)
• اشتهای کم که منجر به کاهش وزن می‌شود
• بی‌قراری و آشفتگی
• اضطراب
• دوره‌های رفتار خشونت‌آمیز
چگونه می‌توان اختلال عاطفی فصلی را تشخیص داد؟
اگر فکر می‌کنید از اختلال عاطفی فصلی رنج می‌برید، با ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی یا یک متخصص بهداشت روان در مورد نگرانی‌های خود صحبت کنید. ممکن است از شما بخواهند پرسشنامه‌های خاصی را پرکنید تا مشخص شود علائمی که دارید با معیار‌های اختلال عاطفی فصلی مطابقت دارد یا خیر.
برای تشخیص اختلال عاطفی فصلی، فرد باید معیار‌های زیر را داشته باشد:
• آن‌ها باید علائم افسردگی اساسی یا علائم خاصی را داشته باشند که در بالا ذکرشده است.
• دوره‌های افسردگی باید در فصول خاص (مثلاً فقط در ماه‌های زمستان یا ماه‌های تابستان) و حداقل ۲ سال متوالی رخ دهند. بااین‌حال، همه افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی هرسال علائم این اختلال را تجربه نمی‌کنند.
• تکرار این دوره‌ها باید خیلی بیشتر از سایر دوره‌های افسردگی باشد که فرد ممکن است در مواقع دیگر سال در طول زندگی خود تجربه کند.
چه کسی به این اختلال دچار می‌شود؟
اختلال عاطفی فصلی در زنان خیلی بیشتر از مردان شایع است. این اختلال در بیشتر ساکنان مناطق شمالی که ساعات روشنایی روز در زمستان کمتر است بیشتر دیده می‌شود. به‌عنوان‌مثال، افرادی که در آلاسکا یا نیوانگلند زندگی می‌کنند ممکن است بیشتر از افرادی که در فلوریدا زندگی می‌کنند، به اختلال عاطفی فصلی مبتلا شوند. در بیشتر موارد، اختلال عاطفی فصلی از بزرگ‌سالی آغاز می‌شود.
اختلال عاطفی فصلی در افراد مبتلا به اختلال افسردگی اساسی یا اختلال دوقطبی، به‌ویژه اختلال دوقطبی نوع دوم، بیشتر دیده می‌شود که با دوره‌های مکرر افسردگی و جنون خفیف همراه است علاوه بر این، افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی به سایر اختلالات روانی مانند اختلال کمبود توجه یا پیش فعالی، اختلال تغذیه، اختلال اضطراب یا هراس نیز مبتلا هستند.
با مراجعه به صفحه اطلاعات بهداشت روان NIMH اطلاعات بیشتری درباره این اختلالات کسب کنید. اختلال عاطفی فصلی گاهی در خانواده‌ها بروز می‌کند. این اختلال بیشتر در افرادی که خویشاوندان مبتلا به سایر بیماری‌های روانی مانند افسردگی اساسی یا اسکیزوفرنی دارند، شایع است.
چه عواملی باعث اختلال عاطفی فصلی می‌شود؟
دانشمندان کاملاً نمی‌دانند چه چیزی باعث اختلال عاطفی فصلی می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد که در افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی ممکن است، سطح‌ترشح سروتونین (انتقال‌دهنده عصبی) در مغز کاهش می‌یابد. این انتقال دهنده‌ی عصبی به تنظیم خلق‌وخو کمک می‌کند. همچنین تحقیقات نشان می‌دهد که نور خورشید بر روی مولکول‌هایی را که به حفظ سطح طبیعی سروتونین کمک می‌کنند تأثیر می‌گذارد و آن‌ها را کنترل می‌کند، اما در افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی، این تنظیم به‌درستی صورت نمی‌گیرد و درنتیجه باعث کاهش سطح سروتونین در زمستان می‌شود.
یافته‌های دیگر نشان می‌دهد که در افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی ملاتونین بیش از حد ترشح می‌شود. تولید بیش از حد ملاتونین می‌تواند باعث افزایش خواب‌آلودگی شود.
سروتونین و ملاتونین به حفظ ریتم روزانه بدن که طبق چرخه شبانه‌روزی فصلی است، کمک می‌کنند.
در افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی، تغییرات سطح سروتونین و ملاتونین ریتم طبیعی روزانه را مختل می‌کند. درنتیجه، آن‌ها دیگر نمی‌توانند با تغییرات فصلی در طول روز سازگار شوند و خواب، خلق‌وخو و رفتار آنان تغییر می‌کند.
کمبود ویتامین D ممکن است این مشکلات را تشدید کند زیرا اعتقاد بر این است که ویتامین D باعث افزایش فعالیت سروتونین می‌شود. علاوه بر ویتامین D مصرفی با رژیم غذایی، پوست بدن هنگام قرارگرفتن در معرض نور خورشید، ویتامین D تولید می‌کند. با کمبود نور روز در زمستان، افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی سطح ویتامین D بدنشان کم می‌شود و این امر مانع فعالیت سروتونین می‌شود.
افکار و احساسات منفی در مورد زمستان و محدودیت‌هایش و استرس‌های مرتبط با آن در میان مبتلایان به اختلال عاطفی فصلی رایج است. مشخص نیست که این موارد "علل" یا "تأثیرات" اختلال خلقی هستند، اما توجه به آن‌ها درروند درمان می‌تواند مفید باشد.
اختلال عاطفی فصلی چگونه درمان می‌شود؟
روش‌های درمانی وجود دارد که می‌تواند به بسیاری از افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی کمک کند. آن‌ها به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند که ممکن است به‌صورت ترکیبی مورداستفاده قرار گیرند:
• نوردرمانی
• روان‌درمانی
• دارو‌های ضدافسردگی
•ویتامین D
با ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی خود در مورد اینکه کدام روش یا ترکیبی از روش‌های درمانی برای شما مناسب است صحبت کنید برای راهنمایی در مورد چگونگی صحبت با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود، به بخش کنترل نکات بهداشت روان برای گفتگو با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود در وب‌سایت NIMH، مراجعه کنید.
نور درمانی
از دهه ۱۹۸۰، نوردرمانی روش اصلی درمان اختلال عاطفی فصلی بوده است. هدف این روش این است که افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی را هر روز در معرض نور زیاد قرار دهد تا کمبود آفتاب در ماه‌هایی که هوا زود تاریک می‌شود جبران شود.
در این روش درمانی، از پاییز تا بهار، معمولاً فرد به‌عنوان اولین کار، هر روز حدود ۳۰ تا ۴۵ دقیقه، جلوی یک جعبه نوری بسیار روشن می‌نشیند. جعبه‌های روشنایی که حدود ۲۰ برابر روشن‌تر از نور معمولی فضای داخلی هستند و اشعة UV را که بسیار مضر است، حذف می‌کنند.
پس این روش برای اکثر افراد یک درمان ایمن است. بااین‌حال، افراد مبتلا به بیماری‌های خاص چشمی یا افرادی که دارو‌های خاصی مصرف می‌کنند که حساسیت به نور خورشید را افزایش می‌دهند ممکن است نیاز به استفاده از روش‌های درمانی جایگزین داشته باشند.
روان‌درمانی یا (گفتگو درمانی)
رفتاردرمانی شناختی (CBT) نوعی گفتگو درمانی است که هدف آن کمک به افراد در یادگیری نحوه کنار آمدن با شرایط دشوار است. CBT همچنین برای افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی سازگار شده است . این روش در دو جلسه هفتگی گروهی به مدت ۶ هفته انجام می‌شود و تمرکز آن بر جایگزینی افکار مثبت با افکار منفی مربوط به فصل زمستان است.
این روش از فرایندی به نام فعال‌سازی رفتاری نیز استفاده می‌کند که به افراد کمک می‌کند تا برای فعالیت‌های دلپذیر و سرگرم‌کننده در محیط داخلی یا فضای باز برنامه‌ریزی کنند تا انگیزه‌ای را که معمولاً در زمستان از دست می‌دهند باز گردانند.
هنگامی‌که محققان مستقیماً CBT را با نوردرمانی مقایسه کردند، هر دو روش درمانی به یک اندازه در بهبود علائم اختلال عاطفی فصلی مؤثر بودند. به نظر می‌رسد برخی علائم با نوردرمانی کمی سریع‌تر از CBT بهتر می‌شوند. بااین‌حال، یک مطالعه طولانی‌مدت که به مدت دو زمستان روی بیماران مبتلا به اختلال عاطفی فصلی انجام شد، نشان داد که به نظر می‌رسد اثرات مثبت CBT باگذشت زمان بیشتر ادامه دارد.
دارو‌ها
ازآنجاکه اختلال عاطفی فصلی، مانند انواع دیگر افسردگی، با اختلال در فعالیت سروتونین همراه است، دارو‌های ضدافسردگی به نام مهارکننده‌های انتخابی جذب مجدد سروتونین (SSRI) نیز در صورت بروز علائم، برای درمان اختلال عاطفی فصلی استفاده می‌شوند.
این عوامل می‌توانند به‌طور قابل‌توجهی خلق‌وخوی بیماران را بهبود ببخشند. SSRIهایی که معمولاً استفاده می‌شوند شامل فلوکستین، سیتالوپرام، سرترالین، پاروکستین و اسکیتالوپرام هستند.
همه دارو‌ها می‌توانند عوارض جانبی داشته باشند. با پزشک خود در مورد خطر احتمالی استفاده از این دارو‌ها برای بیماری خود صحبت کنید. ممکن است لازم باشد چندین داروی ضدافسردگی مختلف را امتحان کنید تا دارویی پیدا کنید که علائم شمارا بهبود ببخشد و عوارض جانبی خطرناکی نداشته باشد.
برای کسب اطلاعات اولیه در مورد SSRIها، بوپروپیون و سایر دارو‌های بهداشت روان، به صفحه دارو‌های بهداشت روان NIMH مراجعه کنید. همچنین، برای به‌روزترین اطلاعات در مورد دارو‌ها، به وب‌سایت FDA مراجعه کنید.
ویتامین دی
ازآنجاکه بسیاری از افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی اغلب کمبود ویتامین D دارند، مکمل‌های غذایی ویتامین D می‌تواند به بهبود علائم آن‌ها کمک کند.
بااین‌حال، مطالعات انجام‌شده بر روی اینکه آیا ویتامین D در درمان اختلال عاطفی فصلی مؤثر است، یافته‌های ضدونقیضی را نشان می‌دهند. برخی نتایج نشان می‌دهد که ویتامین D به‌اندازه نوردرمانی مؤثر است اما بعضی دیگر نتایج نشان می‌دهند که این ویتامین هیچ تأثیری در بهبود این اختلال ندارد.
آیا می‌توان از اختلال عاطفی فصلی جلوگیری کرد؟
ازآنجاکه زمان شروع الگوی اختلال عاطفی فصلی در زمستان بسیار قابل پیش‌بینی است، افراد باسابقه اختلال عاطفی فصلی می‌توانند، درمان‌های ذکرشده در بالا قبل از پاییز برای جلوگیری یا کاهش افسردگی را شروع کنند.
تا به امروز، تعداد کمی از مطالعات این سؤال را بررسی کرده‌اند و مطالعات موجود هیچ مدرک قانع‌کننده‌ای مبنی‌بر اینکه شروع نوردرمانی یا روان‌درمانی زودتر از زمان می‌تواند از بروز افسردگی جلوگیری کند، پیدا نکرده است.
تنها درمانی که از بروز اختلال عاطفی فصلی در شرکت‌کنندگان در مطالعه جلوگیری کرد، ضدافسردگی بوپروپیون بود که خطر عوارض جانبی آن نیز بیشتر است؛ بنابراین، افراد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی اگر می‌خواهند برای جلوگیری از وقوع افسردگی زودهنگام درمان را شروع کنند، باید با ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی خود مشورت کنند.
آیا هیچ آزمایش بالینی برای بررسی اختلال عاطفی فصلی وجود دارد؟
اگرچه ممکن است افراد از انجام یک آزمایش بالینی سود ببرند، اما شرکت‌کنندگان باید توجه داشته باشند که هدف اصلی آزمایش بالینی، کسب دانش علمی جدید است تا در آینده بهتر بتواند به دیگران کمک کند.
