اقتصاد آنلاین – محبوبه قرمزچشمه؛ ساخت و ساز یکی از صنایعی است که به‌رغم تلاش‌های صورت گرفته، بخش بزرگی از شاغلان در آن به شکل روزمزد استخدام می‌شوند. نقاش ساختمانی، کارگر ساده، کچ کار، کاشی کار، مقنی (چاه‌کن)، سنگ کار، جوشکار، لوله‌کش، سیم‌کش، برق‌کش از جمله مشاغلی است که شاغلان در آن روزمزد و در بهترین حالت به شکل پروژه‌ای حقوق دریافت می‌کنند.
بررسی میدانی خبرنگار اقتصاد آنلاین از ساخت و ساز در تهران، حاکی از ادامه فعالیت سازندگان ساختمان‌ها به شکل چراغ خاموش است. اغلب ساختمان‌ها، برج‌ها، مراکز تجاری و آپارتمان‌ها همچنان در حال تکمیل هستند و کارگران در آن مشغول به کارند. دو برج در محدوده ازگل تهران فارغ از هیاهوی کرونا ویروس و تعطیلات عید، به شکل شبانه روزی و به سرعت در حال تکمیل است. بیش از 100 کارگر، استادکار، معمار و مهندس عمران در این پروژه‌ها مشغول فعالیت هستند و کامیون‌های حمل آجر، سیمان و مصالح ساختمانی در این محدوده در حال آمد و شد است.
این در حالی است که کارفرمایانی که به جان کارگران خود اهمیت می‌دهند، از بیم کرونا فعالیت‌های عمرانی و ساختمانی را تعطیل کرده اند، با اعلام این تعطیلی‌ها عرق سردی بر پیشانی کارگران روزمزد نشست.
کرونا بعد از آلودگی هوا قاتل کارگران ساختمانی
«اگر کار کنیم، آخر شب گرسنه نخواهیم ماند»، این جمله اغلب کارگران ساختمانی است. پرداخت قسط، وام و کرایه خانه، از جمله معضلاتی است که کارگران سرپرست خانوار بیش از بقیه اقشار جامعه با آن همواره روبرو هستند. در این شرایط و مشکلات، کرونا ویروس، اجرای بسیاری از پروژه‌های ساختمانی را به حالت نیمه تعطیل و یا تعطیل در آورده است.
این کارگران ساختمانی همان‌هایی هستند که در روزهای اوج آلودگی، دقیقا زمانی که آلودگی مرز هشدار را رد کرده بود و حضور در فضای شهری، به کام مرگ رفتن بود، در ساختمان‌ها همچنان مشغول به کار بودند. در آن زمان دلیل بسیاری از سقوط از ارتفاعات ساختمانی و داربست‌ها، به خاطر سرگیجه‌های ناشی از آلودگی هوا بود. این اقشار اگر سر کار بروند امکان دارد که کرونا بگیرند و اگر سرکار نروند به طور قطع هم خود و هم خانوادشان گرسنه خواهند ماند.
فعالیت‌های ساختمانی در خفا پیش می‌رود
کارفرمایان سودجو و یا کارفرمایانی که خود مقروض هستند و موعد سررسید چک‌ها، حیات اجتماعی و آزادی شان را تحت تاثیر قرار خواهد داد، تن به تعطیلی پروژه‌ها نداده و همچنان فعالیت‌های ساختمانی را در خفا به پیش می‌برند. کارگران این ساختمان‌ها خوش شانس‌تر از بقیه هستند، خوش شانس‌تر از دست فروشانی که دیگر استقبالی از نان شیرمال، شال و فال آن‌ها نمی‌شود. خوش شانس تر از زنان سرپرست خانواری که کارفرمایشان، کارگر خود را از ترس کرونا، مرخص کرده و خود پخت و پز می‌کند.
انجمن اصناف مصالح ساختمانی در ابلاغیه ای، مراکز فروش مصالح ساختمانی را تا 15 فروردین تعطیل کرده است و متخلفان جریمه سختی خواهند شد. این امر در رسیدن مصالح ساختمانی به پروژه‌های عمرانی و ساختمانی خلل وارد می‌کند و ساخت و سازها را بیش از پیش سوت و کور می‌کند.
کلاه مان را که قاضی کنیم، در خانه ماندن و هشتگ در خانه بمانیم را تگ کردن زیباست، اجرایی شدن آن نیز مربوط به کارمندانی است که بیمه شان رد می‌شود و حقوق فروردین ماهشان به موقع واریز می‌شود و یا بازاری‌هایی که دارایی شان کالاست و با افزایش قیمت دلار و طلا، ارزش دارایی شان بالا می‌رود. کارگران باید مشغول کار باشند تا بتوانند زنده بمانند.
قوانین کار، کارگران روزمزد ساختمانی را نیز شامل می‌شود
بر اساس ماده 2 قانون کار، «کارگر کسی است که به هر عنوان در مقابل دریافت حق‌السعی، اعم از مزد، حقوق، سهم سود و سایر مزایا به درخواست کارفرما کار می‌کند.»
طبق بند «الف» ماده 4 قانون تأمین‌اجتماعی، «افرادی که به هر عنوان در مقابل دریافت مزد یا حقوق کار می‌کنند»، مشمول قانون تأمین‌اجتماعی هستند و باید از مزایای «بیمه اجباری» استفاده کنند.
مطابق ماده 62 قانون کار و تبصره آن، «کارگرانی که به هر عنوان، به این ترتیب روزهای جمعه کار می‌کنند، در مقابل عدم استفاده از تعطیلی روز جمعه 40 درصد اضافه بر مزد دریافت خواهند کرد.»
مجمع عالی کارگران ایران عنوان می‌دارد، حقوق کارگرانی که به عنوان کارگرانی روزمزد در ادارات، شرکت‌ها و یا کارخانه‌ها کار می‌کنند، در صورتی که تعطیلات از طرف دستگاه‌های دولتی یا نظارتی اعلام شود، قانونا باید حقوق آن روز تعطیلی را دریافت کنند.
کارگران ساختمانی نظاره‌گر دعوای مجلس و اتحادیه
کارگران ساختمانی از جمله اقشار ضعیف جامعه محسوب می‌شوند. در دعوای بین اتحادیه کارگری و مجلس در تعیین دستمزد کارگران، کارگران تنها نظاره گر هستند، چرا که زمان توافق برای استخدام، هر آنچه که کارفرما بگوید، همان است، کارگر ساختمانی با کوچکترین اعتراض برای حقوق، با کارگری دیگر جایگزین می‌شود. قوانین بسته به شعور، معرفت و انصاف کارفرما تعبیر و اجرا می‌شود.
قوانین حمایت از کارگران ساختمانی روی کاغذ مانده است
با توجه به آنچه گفته شد، کارگران ساختمانی از جمله قربانیان اصلی کرونا ویروس هستند، قانون در روی کاغذ نیم بند به نفع کارگران ساختمانی تدوین شده است اما در واقعیت و عرف هر آنچه که کارفرما، می‌گوید همان است. این درحالی است که ساخت و ساز برای کارفرمای اصلی سود تضمین شده ای به همراه دارد، سودی که بسیاری از پزشکان و بازاری‌ها را به بازار ساخت و ساز کشانده است.
پرداخت شدن حقوق انسانی و شهروندی کارگران تنها با یک هزارم سودی که کارفرما از ساخت و ساز می‌برد، میسر است. اگر این امر اجرایی شده بود، امروز و در شرایط بحران، بیکاری، قوز بالای قوز برای کارگران محسوب نمی شد.
