اقتصادآنلاین- شیما احمدی؛ داده‌های ما در آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، جایی‌که من مدیر اجرایی آن هستم، نشان می‌دهد که بسیاری از دولت‌ها با افزایش دو برابری فناوری‌های انرژی پاک، به جهش‌های مضر قیمت سوخت‌های فسیلی پاسخ می‌دهند. قانون کاهش تورم آمریکا، بسته FIT FOR 55اتحادیه اروپا و طرح REPOWEREY، برنامه تحول سبز ژاپن و اهداف بلندپروازانه انرژی پاک در چین و هند، همگی کمک کننده است. قوانین آمریکا را در نظر بگیرید. این امر باید با استفاده از اعتبار مالیاتی برای تقویت انرژی خورشیدی و بادی باعث کاهش دی‌اکسید‌کربن از بخش برق کشور در این دهه شود. در عین حال از تحقیق و توسعه باتری‌ها و افزایش عمر نیروگاه‌های هسته‌ای حمایت می‌کند.
آخرین تحلیل آژانس بین‌المللی انرژی نشان می‌دهد که سیاست‌های دولت‌ها اکنون به اندازه‌ای قوی هستند که می‌توانند اوج مشخصی را در استفاده از سوخت‌های فسیلی طی ده سال به دست آورند. سوخت‌های فسیلی ۸۰ درصد از ترکیب انرژی جهان را برای چندین دهه تشکیل می‌دهند. ما شاهد کاهش سهم آنها تا سال ۲۰۵۰ به ۶۰ درصد هستیم. با توجه به اینکه استفاده از سوخت‌های فسیلی از زمان شروع انقلاب صنعتی در قرن هجدهم همپای تولید ناخالص داخلی جهانی رشد کرده، معکوس کردن این افزایش، لحظه‌ای مهم در تاریخ انرژی خواهد بود. با این حال، کاهش مورد انتظار در سوخت‌های فسیلی ناشی از سیاست‌های فعلی و انتشار گازهای گلخانه‌ای مرتبط، برای جلوگیری از تاثیرات شدید تغییرات آب و هوایی بسیار کند خواهد بود.
با این حال، من مطمئن هستم که دولت‌ها به تقویت سیاست‌های انرژی پاک خود ادامه خواهند داد، زیرا آنها دیگر عمدتا توسط نگرانی‌های زیست محیطی هدایت نمی‌شوند. استدلال‌های اقتصادی به نفع فناوری‌های پاک مقرون به صرفه، به طور فزاینده‌ای قانع کننده هستند. انرژی خورشیدی و بادی ارزان‌ترین گزینه‌ها برای تاسیسات جدید برق در اکثر نقاط جهان هستند، حتی بدون درنظر گرفتن قیمت‌های فوق‌العاده بالای زغال‌سنگ و گاز در سال ۲۰۲۲، کشورها باید اطمینان حاصل کنند که صنایع داخلی با انرژی پاک می‌توانند در سطح بین‌المللی رقابت کنند.
نگرانی‌های امنیتی نیز به طور فزاینده‌ای باعث انتقال به انرژی پاک می‌شود. حمله روسیه به اوکراین و استفاده متعاقب آن از ذخایر گاز این کشور برای تحت فشار قرار دادن اروپا، خطرات اتکای شدید به واردات سوخت فسیلی را نشان می‌دهد. فن‌آوری‌های پاک و کم مصرف مانند وسایل نقلیه بادی، خورشیدی، الکتریکی و پمپ‌های حرارتی، کشورها را قادر می‌سازد تا انرژی بیشتری در داخل تولید کنند و نیاز به واردات سوخت را کاهش دهند و ما شاهد هستیم که دولت‌ها، به ویژه در اروپا، برای تسریع پذیرش آنها اقدام می‌کنند. خطرات جدید امنیت انرژی در کنار آن در حال ظهور هستند. کشورها به ذخایر فراوان و متنوعی از مواد معدنی حیاتی و زنجیره‌های تامین و تولید فناوری‌هایی مانند پنل‌های خورشیدی و باتری‌های وسایل نقلیه الکتریکی نیاز دارند.
علی‌رغم خوش‌بینی کلی من درباره مسیری که در آن حرکت می‌کنیم، یک حوزه وجود دارد که باعث نگرانی من می‌شود. در بحبوحه تحولات ژئوپلیتیکی کنونی، من شاهد خطر واقعی شکاف‌هایی پیرامون انرژی و آب و هوا بین برخی از اقتصادهای پیشرفته و در حال توسعه هستم که می‌تواند منجر به مرزهای جداکننده آسیب‌رسان شود.
زیرساخت‌ها را در نظر بگیرید. اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه اغلب با هزینه‌های مالی بسیار بالاتری برای پروژه‌های انرژی‌های پاک نسبت به اقتصادهای توسعه یافته مواجه هستند. به عنوان مثال، هزینه سرمایه برای یک نیروگاه خورشیدی در سال ۲۰۲۱ در اقتصادهای کلیدی نوظهور، مانند برزیل یا اندونزی، بین دو تا سه برابر بیشتر از اقتصادهای پیشرفته بود و این شکاف در خطر افزایش است، چرا که بانک‌های مرکزی در سراسر جهان نرخ‌های بهره را زیاد و هزینه استقراض را افزایش می‌دهند.
برای جلوگیری از تشدید این تقسیم‌بندی‌ها، اقتصادهای پیشرو جهان باید سخت تلاش کنند تا با علل آن مقابله کنند. اول، آنها باید اطمینان حاصل کنند که نقش روسیه در آغاز بحران انرژی امروز به خوبی توسط همه درک شده است. یک روایت نادرست و رایج وجود دارد مبنی بر اینکه انرژی پاک و سیاست‌های آب و هوایی مقصر آن هستند. اما تجزیه و تحلیل آژانس بین‌المللی انرژی شواهد کمی پیدا می‌کند و این ادعای گمراه کننده فقط کمک می‌کند که توجه را از مسئولیت روسیه دور کند.
دوم، جهان ثروتمند باید کارهای بیشتری انجام دهد تا اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه، به ویژه آنهایی که در آفریقا هستند، بتوانند به طور گسترده، فناوری‌های انرژی پاک را افزایش دهند. ما باید دیدگاهی همدلانه و منسجم اخلاقی در مورد تغییر سیستم‌های انرژی و تقویت رشد اقتصادی در مکان‌هایی داشته باشیم که بیشتر به آن نیاز دارند. مشارکت‌های انتقال انرژی، مانند آنچه که در حال حاضر بین دموکراسی‌های غنی G7 و اندونزی در حال مذاکره است، بهترین راه است. آنها فرصتی برای همکاری در زمینه سیاست و سرمایه‌گذاری ارائه می‌دهند.
سوم، کشورهای ثروتمند باید فورا به وعده‌هایی که به کشورهای فقیرتر در زمینه تامین مالی آب و هوا داده‌اند، عمل کنند. در کنفرانس cop15 که در سال ۲۰۰۹ و در شهر کپنهاگ برگزار شد، آنها متعهد شدند که تا سال ۲۰۲۰، سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار جمع‌آوری کنند تا به کشورهای در حال توسعه کمک کنند تا با تغییرات آب و هوایی سازگار شوند. تکان‌دهنده است که این وعده هنوز محقق نشده است. اما اکنون باید از آن سطح فراتر برویم تا شکاف عظیم سرمایه‌گذاری انرژی پاک بین ثروتمندان و فقرا را پر کنیم.
اگر اقتصادهای پیشرو با اقتصادهای در حال توسعه روابط دوستانه‌ای ایجاد نکنند، یا اگر رویکردی بیش از حد تحمیلی داشته باشند، خطر گسترش اختلافات را به دنبال خواهد داشت. کشورها در همه‌جا با شوک‌های بی‌رحمانه ناشی از بحران انرژی روبرو هستند. آخرین کاری که باید انجام دهیم این است که از حمایت یکدیگر دور شویم. اقتصادهای پیشرفته دارای ابزار و وظیفه اخلاقی برای عمل هستند.
