ارزش اوراق بدهی فروش‌رفته به ۵۵هزار و ۱۴۵میلیارد تومان رسید / الزام بانک‌ها به نگهداری اوراق ‌بدهی؛ تلاش بانک مرکزی برای افزایش استقبال از اوراق بدهی

اقتصاد آنلاین-علی کریمی؛ دوازدهمین مرحله از حراج‌های هفتگی اوراق بدهی دولتی در 28 مرداد ماه برگزار شد. طبق اعلام بانک مرکزی در این هفته 5 هزار و 780 میلیارد تومان اوراق عرضه شد که از این میزان 3 هزار میلیارد تومان مربوط به اوراق تازه منتشر شده و 2 هزار و 780 میلیارد تومان آن مربوط به اوراق فروش نرفته مراحل گذشته بود. جدول زیر اطلاعات اوراق عرضه‌شده این هفته را نشان می‌دهد:

بر اساس اعلام بانک مرکزی، ارزش کل اوراق فروش‌رفته در این مرحله برابر با 2 هزار و 520 میلیارد تومان بوده‌است؛ بنابراین در این مرحله 43.5 درصد کل اوراق عرضه‌شده به فروش رسیده‌است. همچنین 21.8 درصد از کل اوراق فروش رفته به ارزش 550 میلیارد تومان توسط نهادهای مالی (بانک‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری) و 78.2 درصد به ارزش یک هزار و 970 میلیارد تومان توسط سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی خریداری شد.  نمودار زیر میزان اوراق بدهی دولتی عرضه‌شده و فروش‌رفته در دوازدهمین حراج هفتگی اوراق بدهی دولتی را نشان می‌‌دهد:

همانگونه که مشخص است در این مرحله از حراج اوراق بدهی دولتی همانند هفته گذشته، مشارکت سرمایه‌گذاران حقیقی و حقوقی نسبت به نهادهای مالی بیش‌تر بوده‌است. همچنین در ادامه روند کاهشی هفته‌های گذشته، استقبال نهادهای مالی از اوراق بدهی دولتی در این هفته نیز کاهش یافت و به کم‌ترین میزان خود طی دوازده مرحله حراج برگزار شده رسید.

این هفته تنها 4 نهاد مالی در حراج اوراق بدهی شرکت ‌کردند که موجب شد کم‌ترین میزان مشارکت بانک‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در طول حراج‌های برگزار شده ثبت شود. علاوه بر این ارزش سفارشات ثبت شده از سوی نهادهای مالی مشارکت‌کننده در این هفته برابر با یک هزار و ده میلیارد تومان بوده‌است که تنها 17 درصد ارزش کل اوراق عرضه شده را شامل می‌شود. رقم نگران‌کننده‌ای که حاکی از کم‌ترین میزان سفارش‌گذاری از سوی نهادهای مالی نسبت به ارزش کل اوراق عرضه شده‌است. برای آنکه بتوانیم درک بهتری از کاهش استقبال نهادهای مالی از اوراق بدهی داشته‌باشیم، باید در نظر داشت که در حراج دوم، ارزش سفارشات ثبت شده از سوی نهادهای مالی بیش از 4.5 برابر کل اوراق عرضه شده در آن مرحله بود. نمودار زیر نسبت ارزش سفارشات ثبت شده از سوی نهادهای مالی به ارزش کل اوراق عرضه شده را به تفکیک مراحل حراج‌های هفتگی نشان می‌دهد:

همانگونه که مشخص است در این مرحله ارزش سفارشات ارسال‌شده از سوی نهادهای مالی در دوازدهمین مرحله به کم‌ترین میزان خود طی حراج‌های برگزارشده رسیده‌است. طی هفته‌های گذشته این هشدار از سوی اقتصاد آنلاین داده‌ شده‌بود که ادامه روند موجود می‌تواند شرایط را برای ادامه این سیاست با مشکلاتی همراه سازد. به‌ویژه آنکه بازار بدهی در کشور از عمق بالایی برخوردار نیست و کاهش استقبال نهادهای مالی در این مرحله بسیار نگران‌کننده است. (در این خصوص می‌توانید گزارش هفته گذشته را اینجا بخوانید)

شکست این سیاست در سایه کاهش مشارکت نهادهای مالی تبعات سختی برای اقتصاد به همراه خواهد داشت؛ چرا که ممکن است مجدد دولت را به استقراض بیش‌تر از بانک‌ مرکزی سوق دهد که این موضوع نتیجه‌ای جز افزایش نقدینگی به همراه نخواهد داشت. به ویژه در شرایطی که حجم نقدینگی به شدت افزایش یافته‌است و تبعات رشد سرسام آور نقدینگی را می‌توان در تورم شکل‌گرفته در بازارهای مختلف مشاهده کرد. بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی بانک مرکزی، نقدینگی در خرداد امسال به بیش از 2657 هزار میلیارد تومان افزایش یافته‌است که حاکی از رشد 34 بیش‌ از درصدی نسبت به سال‌ گذشته می‌باشد.

 همانگونه که از چند هفته گذشته از سوی اقتصاد آنلاین پیشنهاد شده‌بود، برای افزایش مشارکت نهادهای مالی به عنوان اصلی‌ترین خریداران اوراق بدهی و لزوم خرید اوراق بدهی از سوی آن‌ها، بانک مرکزی اعلام کرد که بر اساس سیاست‌های جدید پولی و در راستاى اقدامات احتیاطى اقتصاد کلان و تکمیل بسترسازى عملیات بازار باز، بانک‌ها و موسسات اعتبارى موظف خواهند شد درصدی از سپرده‌هاى خود را به صورت اوراق دولتی در ترازنامه خود داشته باشند. به نظر می‌رسد با اتخاذ سیاست‌های این‌ چنین شاهد افزایش مشارکت نهادهای مالی در حراج‌های هفتگی باشیم.

به طور کلی طی دوازده مرحله حراج صورت گرفته، 60 هزار میلیارد تومان اوراق بدهی دولت در قالب 15 اوراق با سررسیدهای مختلف از سوی خزانه‌داری عرضه شده‌است که 55 هزار و 145 میلیارد تومان آن به فروش رسیده‌است. نمودار زیر میزان عرضه اوراق بدهی دولتی و همچنین میزان فروش موافقت‌ شده (برنده) در حراج را به تفکیک مراحل انجام شده نشان می‌دهد:

با اعلام بانک مرکزی، سیزدهمین مرحله از حراج‌های هفتگی اوراق بدهی دولتی، هفته آینده با عرضه 5 هزار و 120 میلیارد تومان در قالب سه نماد ادامه می‌یابد که دو نماد مربوط به اوراق فروش نرفته مراحل گذشته (اراد 43 و اراد 45) و یک نماد (اراد 47) برای اولین بار عرضه می‌شود. جدول زیر مشخصات اوراق بدهی دولتی که در هفته آتی عرضه خواهد شد را نشان می‌دهد:

همانگونه که مشخص است سررسید اوراق بدهی آراد 47 که در هفته آینده برای اولین بار عرضه می‌شود، آبان 1400 می‌باشد. به نظر می‌رسد بانک مرکزی برای افزایش مشارکت بیش‌تر نهادهای مالی، علاوه بر الزام نهادهای مالی بر خرید اوراق بدهی، تصمیم به انتشار اوراق با سررسید کوتاه‌مدت‌تر گرفته‌است. چرا که همان‌گونه که در گزارش‌های گذشته بدان اشاره شد، یکی از عوامل مهم در افزایش مشارکت نهادهای مالی در شرایط فعلی، انتشار اوراق کوتاه‌مدت می‌باشد. (مشروح این گزارش را در اینجا بخوانید). بنابراین به نظر می‌رسد بانک‌مرکزی نسبت به کاهش مشارکت نهادهای مالی در حراج‌های هفتگی اوراق بدهی واکنش نشان داده‌است و می‌توان انتظار داشت با سیاست‌های اتخاذ شده، مشارکت نهادهای مالی در حراج‌های هفته‌های آتی افزایش یابد.