اقتصاد آنلاین – سیده زهرا محمودی؛ روز گذشته وزیر اقتصاد اعلام کرد که امروز می‌توانیم بگوییم چه کسی از کدام نانوایی نان خریده است. این خبر واکنش‌های بسیار زیادی از سمت مردم به دنبال داشت و بسیاری با زبان طنز سعی داشتند اعتراض خود را به این سیاست عجیب و غریب اعلام کنند؛ خنده‌دار بودن این جمله در حدی بود که در بین کامنت‌هایی که در صفحات مختلف اقتصادآنلاین گذاشته شد، حتی یک نفر نبود که این سیاست را، سیاستی صحیح برای توزیع آرد و نان بین مردم بداند.
اما بیایید کمی به عقب برگردیم؛ یعنی دقیقا نقطه شروع ماجرا. همانطور که می‌دانید بیشتر از یک سال است که قرار شده بود ارز ترجیحی حذف شود و به جای آن حمایت‌های نقدی و کالایی داشته باشیم؛ شاید زمانی که بحث حذف ارز ترجیحی مطرح شد به ذهن هیچ کس خطور نمی‌کرد که آرد از اولین کالاهایی باشد که ارز آن حذف می‌شود؛ اما این اتفاق افتاد و با افزایش قیمت‌های جهانی قرار بر آن شد تا یارانه آرد صنعتی حذف شود.
اگر یادتان باشد در آن زمان به ناگاه با افزایش شدید قیمت ماکارونی مواجه شدیم و حتی در برخی از سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌ها ماکارونی وجود نداشت. شاید افزایش قیمت ماکارونی آنقدر حائز اهمیت نبود، اما بر هیچکس پوشیده نبود که قیمت نان نباید اینگونه افزایش می‌یافت؛ بنابراین دولت شروع به تصمیم‌گیری در این باره کرد. در نهایت تصمیم بر آن شد که سهمیه آرد به نانوا داده شود و مردم با کارت بانکی به قیمت قبل نان دریافت کنند؛ در نتیجه قیمت نان برای افراد تغییری نمی‌کند.
در ظاهر تصمیم درست به نظر می‌رسد؛ بدین صورت که نه قیمت نان عوض می‌شود و نه نانوا آرد را با قیمت بالا دریافت می‌کند؛ اما مشکل داستان کجاست و چرا این تصمیم هم مانند دیگر تصمیم‌های دولت، دودش در نهایت در چشم مصرف‌کننده است؟
شما به نانوایی می‌روید، نانی که می‌خرید رصد می‌شود و مشخص است که در روز چقدر نان خریده‌اید و نانوا چقدر نان فروخته و براین اساس سهمیه آرد می‌گیرد؛ تا اینجا همه چیز خوب است؛ نانوا هم نمی‌تواند آرد را به واحدهای دیگر مانند شیرینی‌فروشی‌ها و... بفروشد. اما مشکل از جایی آغاز می‌شود که آمدیم و نانوا از سهم چانه‌ها کم کرد و باقی آرد را در بازار آزاد فروخت؛ آیا این موضوع به نفع مصرف‌کننده است؟
البته در پاسخ به این سوال گفته‌اند که وزن را هم رصد خواهیم کرد؛ وزن را هم رصد کردیم، کیفیت را چه می‌کنید؟ اگر برای افزایش وزن چیزی جز آرد به نان اضافه شد و کیفیت آن کاهش یافت چه خواهید کرد؟ و سوال بعدی آنکه تا کجای زنجیره را می‌خواهید رصد کنید؟ اصلا منابع برای این همه رصد کردن و اضافه کردن بار اجرایی غیرضروری به نظام اداری کشور دارید؟
همه این‌ها را بگذارید کنار و بیایید به حرف خاندوزی برگردیم؛ دولت می‌داند شمای مصرف‌کننده از کدام نانوایی نان خریدید؛ البته می‌دانیم هدف آن است که اگر کسی با نانوایی تبانی کرد و نان بیشتری خرید، متوجه شوید که برای مصرف شخصی نیست و به او هشدار بدهید. اکنون سوالی که مطرح می‌شود این است؛ فرض کنیم هشدار هم داده شد، در مرحله بعد اگر فرد همچنان رعایت نکرد، چه اتفاقی می‌افتد؟ چه برخوردی با فرد می‌شود؟ چرا باید چنین سیاستی در پیش گرفته شود که اساسا نیاز به برخورد باشد؟
این‌ها را گفتیم که بگوییم اقتصاد در هیچ کجای دنیا با رصد و کنترل و .... اقتصاد نشد؛ در ایران هم نخواهد شد؛ به جای اینکه هم کار را برای خود سخت کنید و هم مردم و در نهایت هم به آنچه که می‌خواستید نرسید، کمی به اقتصاد اعتماد کنید. قطعا نتیجه این اعتماد بهتر از آن خواهد بود که بخواهید برای نان هم به سراغ مردم بروید.
چرا نباید در شرایط فعلی که دولت تجربه موفقی از حذف ارز ترجیحی و پرداخت یارانه نقدی داشت، برای نان سیاست دیگری در پیش گرفته شده است؟ آیا نمی‌شد همین سیاست را برای نان هم در پیش گرفت و یارانه‌ای که دولت می‌خواست برای پایین نگه داشتن قیمت نان پرداخت کند، را به صورت نقدی به افراد پرداخت می‌کرد تا خود را درگیر این میزان از بار اجرایی غیرضروری نکند؟
