برای نمونه همکاری اقتصادی ایران و آلمان به قبل از جنگ جهانی دوم برمیگردد که اتفاقا شامل فعالیتهای درمانی نیز بوده است. در تازهترین این همکاریها، رییس سازمان نظام پزشکی دو کشور ایران و اتریش با حضور سفیر این کشور تفاهمنامهیی امضا کردند؛ تفاهمنامهیی که در حقیقت بین این سازمان و اداره سلامت و بهداشت اتاق بازرگانی جمهوری فدرال اتریش بود اما خبری از بخش «بازرگانی» و اقتصادی در این تفاهمنامه نبود و حتی مسوولان حاضر هم ترجیح میدادند این بخش را مسکوت نگه دارند. مراسم امضای تفاهمنامه میان این دو نهاد ایرانی و اتریشی با حضور سفیر اتریش در ایران انجام شد که به خودی خود بر اهمیت رابطه دو کشور و همین طور جدی بودن برنامههای همکاری آنها در زمینههای اقتصادی و البته درمانی صحه میگذارد. اما آنچه رییس سازمان نظام پزشکی ایران در این باره اعلام کرد چیزی بیشتر و دقیقتر از برنامهریزی برای «گسترش همکاریهای متقابل در زمینههای علمی، تحقیقاتی، تبادل اطلاعات آخرین دستاوردهای پزشکی و... » نبود. دکتر علیرضا زالی نیز در آغاز همکاریهای منسجمتر با اتریش و احتمالا در آینده نزدیک آلمان، به روابط کهن و ارزنده پزشکی بین ایران و اتریش اشاره کرد و گفت: اتریش در تاسیس دانشکدههای نوین پزشکی در ایران مشارکت داشته است. به تاریخ همکاریهای مشترک آریاییها که نگاه میکنیم، رد این همکاریهای پزشکی و درمانی را در پیش از جنگ جهانی دوم میبینیم؛ زمانی که عبدالحسین تیمورتاش، از آخرین وزرای دربار ایران، در کنار استخدام مشاور مالی، جغرافیدان و معدنشناس از آلمان، مدیری آلمانی برای بیمارستان دولتی ایران استخدام کرد و حتی مشاور درمانی آلمانی به دربار آورد. هرچند که این همکاریها قطعا ریشههایی در منفعتطلبیهای ملی و سیاسی هر کشور داشته و نه خیرخواهیهای دیگردوستانه اما تداوم این همکاریها نشان میدهد که این دو کشور در طول تاریخ توان برقراری تعامل پایدار را دارند و میتوانند به معانی مشترک در اهداف خود دست یابند. حتی در 8سال گذشته که ایران با شدیدترین تحریمهای بینالمللی همراه بود، همکاریهای اقتصادی ایران و آلمان و ایران و اتریش گرچه کاهش پیدا کرد اما همچنان در حجم و گسترهیی بود که چندینبار صدای اعتراض رسانههای تندروی رژیم صهیونیستی را درآورد. با این حال روابط گرچه با افت اما ادامه پیدا کرد. از جمله شواهد و قرائن این روابط مداوم، حضور و فعالیت 2000 پزشک و متخصص ایرانی در اتریش است که زالی هم با اشاره به این موضوع، ادامه داد: این پزشکان ایرانی در فیلدهای مختلف پزشکی در اتریش فعالیت دارند. در آستانه سال نو و همچنین تحقق دستاوردهای هستهای، این تفاهمنامه نیز اقدامی مبارک خواهد بود که برای مدت سهسال میان نظام پزشکی ایران و سازمان معادل در اتریش منعقد میشود. به گفته رییسکل سازمان نظام پزشکی، اساس این تفاهمنامه بر پایه گسترش همکاریهای علمی، پژوهشی و آکادمیک در گروههای مختلف پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی است. این تفاهمنامه زمینهیی است برای رابطه همهجانبه همکاری پزشکی میان ایران و اتریش و با توجه به سابقه درخشان ارتباط پزشکان ایران و اتریش، فرصت استثنایی خواهد بود که باید از آن به بهترین شکل استفاده شود. فردریش اشتیفت، سفیر جمهوری فدرال اتریش نیز با اشاره به سابقه همکاریهای پزشکی ایران و اتریش، گفت: 2000هزار پزشک ایرانی در اتریش فعالند و کمک خوبی به پزشکی اتریش کردهاند. پزشکان ایرانی سبب شدهاند که رابطههای شخصی نیز میان ایرانیها و اتریشیها به وجود آید و بر همین اساس اکنون زمان آن بود که این رابطهها اساسیتر شوند. بنابراین تصمیم به انعقاد این تفاهمنامه گرفتیم. وی تاکید کرد که این تفاهمنامه امضای اولیه برای همکاریهای گستردهتر است. تجارت پنهانی با اینکه زالی با وجود اصرار خبری از وجوه اقتصادی و تجاری این تفاهمنامه نداد و ترجیح داد این بخش را مسکوت بگذارد، اما با اعلام اینکه این تفاهمنامه از هفت بند تشکیل شده که بخش عمده آن مبتنیبر ارتباط متقابل پزشکان ایران و اتریش، زمینهسازی جهت شرکت در کنفرانسهای علمی، تبادل تجربیات و پژوهشها و... است این شائبه را که احتمالا دیگر بخشهای تفاهم، رویکرد تجاری اقتصادی دارد را تقویت کرد. به علاوه، با نگاهی به پیشنیه تجاری این کشورها در بخش درمانی، نمیتوان توسعه همکاریهای اقتصادی در بخش درمان و دارو را از نظر دور داشت. براساس آمار گمرک ایران، در سال گذشته آلمان هفتمین کشور و اتریش هفدهمین کشور واردکننده به ایران هر کدام به ترتیب با 146میلیون دلار و 31میلیون دلار ارزش تجاری بوده است. از سوی دیگر، بررسیهای نشان داد که تنها تا بهمنماه سال93، ایران معادل بیش از 78میلیون دلار از اتریش و همینطور حدود 254میلیون دلار از آلمان محصولات دارویی وارد کرده است. از سوی دیگر، یکی از مسوولان و منابع آگاه در این باره به گفت: بخشهای دندانپزشکی و دارویی مورد تفاهم دو طرف برای توسعه همکاریهای اقتصادی قرار گرفته است و در واقع همکاریهای اقتصادی در بخش پزشکی بین دو کشور ایران و اتریش با اولویت بخش دندانپزشکی و دارویی در دستورکار قرار دارد. اما فعلا ترجیح میدهیم درباره این بخش تفاهم اطلاعات دقیقتری ارایه نکنیم. همکاری اقتصادی ایران با کشورهای پیشرفتهیی چون اتریش و آلمان در بخشهای دارو و درمان، اگر به معنای واردات دارو یا تجهیزات پزشکی باشد، احتمالا با سیاستهای وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو در سال94 در تضاد قرار میگیرد؛ چراکه یکی از سیاستهای کلیدی این دو نهاد در سال جاری، کاهش واردات دارو و تجهیزات با هدف حمایت از تولیدکنندگان داخلی است. هرچند که صنعت داروسازی و تجهیزات پزشکی کشور نیز توان تامین نیاز داخلی را ندارد. با این حال میتوان انتظار داشت که همکاریهای دو کشور به تولید مشترک دارو یا تجهیزات منجر شود. این همکاریها به ویژه در مناطق آزاد اقتصادی کشور قابل پیگیری و اجراست اما نیازمند برنامهریزی بلندمدت و راهبردی است تا چنین تفاهمنامههایی دستاوردی بیش از اعزام چندین هزار پزشک برای ادامه تحصیل به خارج از کشور یا شرکت در کنفرانسهای علمی داشته باشد و در نهایت این تغییرات مثبت-دستکم روی کاغذ- سریعتر و بادوامتر به مصرفکنندگان نهایی زنجیره ارزش درمان کشور یعنی بیماران برسد.
همکاریهای تجاری و پزشکی ایران، آلمان و اتریش قدمتی شبیه به سابقه تمدنی آنها دارد.