اقتصاد آنلاین، در ۲۶ مهرماه سالجاری بود که، کمال ربانی‌زاده، رئیس قرارگاه رصدخانه کشاورزی، از راه‌اندازی "سامانه ستکاوا" برای عرضه عمده مرغ منجمد، گرم و محصولات کشاورزی با قیمت مصوب به فروشگاه‌های پروتئینی سطح شهر، فروشگاه‌های زنجیره‌ای، میادین تره‌بار، دانشگاه‌ها، و سایر مصرف‌کنندگان عمده به منظور تنظیم بازار در استان تهران خبر داد.
کمی پس از آن، در نیمه ماه جاری جواد ساداتی نژاد، وزیر جهاد کشاورزی، فروش مرغ منجمد خارج از سامانه ستکاوا در تهران را ممنوع اعلام کرد.
هدف از راه‌اندازی این سامانه؛ تنظیم بازار، کنترل قیمت و حذف واسطه‌های زاید و همچنین پایش تمامی مراحل از تأمین و تولید گرفته تا توزیع و مصرف عنوان شده است، تا با کنترل فرآیند‌های تأمین، تولید و توزیع کالا، مانع از احتکار، گران فروشی و حتی با ایجاد آرمش در بازار مانع از احتکار خانگی شود.
این اولین بار نیست که وزارت جهادکشاورزی سامانه‌ای را برای تأمین و عرضه محصولات اساسی معرفی می‌کند، اما، به گفته مسئولان وزارت جهاد کشاوری؛ سامانه ستکاوا متفاوت است، این سامانه برای اتصال تمامی حلقه‌های زنجیره تأمین تا مراکز عرضه است و ارتباط مستقیم با مصرف‌کننده خرد ندارد.
جان محمد رجبی، معاون رصدخانه کشاورزی، در گفت و گو با اقتصاد آنلاین در توضیح بیشتر دلایل راه‌اندازی این سامانه، اظهار کرد: یکی از اقدامات رصد خانه کشاورزی کشور ساماندهی زنجیره تأمین و توزیع کالاهای اساسی است با استفاده از ظرفیت‌های فراهم شده در بستر فناوری اطلاعات و ارتباطات در دستور کار قرار گرفته است.
وی ادامه داد: رصد خانه کشاورزی با استفاد از این ظرفیت به دنبال بهبود زنجیره تأمین و توزیع کالاهای اساسی از تولید تا توزیع در مر اکز عرضه است.
به گفته رجبی؛ سامانه های تامین و توزیع کالاهای اساسی با همین هدف ایجاد شده است تا حلقه‌های زنجیره‌های تولید و توزیع را به یکدیگر مانند نخ تسبیح متصل کند.
وی معتقد است؛ با کمک این سامانه‌ها داده‌های تولید و بخش توزیع منسجم و دقیق‌تر می‌شوند تا با کمک این داده‌ها امکان مدیریت و برنامه‌ریزی بهتر برای تمام بخش‌های تولید و عرضه فراهم شود.
رجبی با تأکید بر اینکه سامانه ستکاوا با سامانه‌های فروشگاه‌های که قبلاً معرفی شده بود کاملاً متفاوت است، افزود: سامانه‌های مانند بازرگام فروشگاه‌های فضای مجازی هستند که توزیع در سطح مصرف‌کننده را انجام می‌دهند و در حالی که سامانه ستکاوا به هیج وجه در ارتباط مستقیم با مصرف‌کنندگان خرد نبوده و تنها از تولید تا توزیع در مر اکز عرضه را بر عهده دارد.
وی تصریح کرد: سامانه ستکاوا تنها سامانه فعال در زنجیره‌های تولید و توزیع نیست و هم اکنون سامانه‌های مشابه دیگری در استان‌های اصفهان، یزد، مازندران و فارس و زنجان و... با همین هدف مشغول به فعالیت بوده و یا با هدایت و راهبری وزارت جهاد کشاورزی و سازمان جهاد استان‌ها در حال راه‌اندازی هستند.
رجبی همچنین با تأکید بر حمایت از شرکت‌های توانمند دانش بنیان از افزوده شدن سامانه‌های مشابه در استان‌های سراسر کشور به این لیست خبر داد.
وی افزود: تعدد سامانه‌هایی مشابه ستکاوا در کشور ضمن کمک به تنظیم بهتر زنجیره‌های تولید و توزیع کالاهای اساسی و سرعت بخشیدن به آن، مانع انحصار نیز خواهد شد.
رجبی در پاسخ به این پرسش که نقش وزارت جهادکشاورزی در فعالیت این سامانه‌ها چیست، گفت: وزارت جهادکشاورزی تنها نقش سیاست‌گذاری، ساماندهی و نظارت دارد و تصدیگر نیست.
وزارت جهادکشاورزی ذی نفع مالی سکوهای هوشمند نیست
رجبی با بیان اینکه مسئول پیگیری پیاده‌سازی سکوهای هوشمند تأمین و توزیع، رصدخانه کشاورزی ایران است، اضافه کرد: در واقع وزارت جهاد کشاورزی مجوز کسب در آمد از طریق سامانه‌ها را نداشته و به هیج عنوان ذی نفع مالی در پیاده‌سازی سکوهای هوشمند نیست.
وی با اشاره به دستور وزیر جهادکشاورزی برای ممنوعیت فروش مرغ منجمد خارج از سامانه ستکاوا، خبر داد: به زودی توزیع مرغ گرم نیز برای پیاده‌سازی اهداف عنوان شده، از طریق سکوهای هوشمند توزیع انجام خواهد شد.
رجبی تأکید کرد: مرغ تنها کالا عرضه شده در سامانه ستکاوا و سامانه‌های مشابه نخواهد بود و به تدریج سایر کالاهای اساسی وارد این سامانه‌ها خواهند شد.
وی معتقد است؛ عرضه وتوزیع کالای اساسی در سامانه ستکاوا حلقه‌های اضافی را حذف و در نتیجه قیمت کالا را متناسب‌تر خواهد کرد.
رجبی در پاسخ به پرسشی دیگر مبنی بر اینکه صحت اطلاعات تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان متقاضی ثبت نام در سامانه برای کاهش تخلف چگونه سنجیده می‌شود، گفت: برای جلوگیری از هرگونه تخلف در این زمینه اطلاعات ثبت شده تحت نظارت معاونت بازرگانی سازمان جهاد استان‌ها با همکاری اتحادیه‌های صنفی صحت سنجی می‌شود، به طور مثال: اگر مرکز عرضه‌ای اطلاعات خود را به عنوان متقاضی خرید و عرضه‌کننده کالا ثبت کرده باشد، اطلاعات آن تحت نظارت معاونت بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی استان‌ها بررسی و صحت یا رد آن اعلام می‌شود و سپس حق تأمین کالا از طریق سامانه را پیدا خواهد کرد.
وی رویکرد دیگر جهاد کشاورزی در ساماندهی کالاهای اساسی را ایجاد زنجیره اعتبار اعلام کرد.
رجبی گفت: با ایجاد زنجیره اعتبار تولیدکننده و مراکز توزیع با انگیزه و توان بیشتری در زنجیره تأمین و توزیع فعالیت خواهند کرد و اهداف مورد نظر بهتر محقق خواهد شد.
وی پیش‌بینی کرد تا ۶ ماهه آینده هوشمند‌سازی توزیع کالاهای اساسی در کشور انجام بشوند.
