معرفی طرح
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از دریک آنلاین، طرح حاضر مربوط به تولید و استخراج سنگهای قیمتی و فراوری آنها است. فرآوری صحیح و به روش های مکانیزه و جدید بر روی اینگونه سنگ های باعث ارزش افزوده بسیاری می گردد و علاوه بر آن می تواند نقش اساسی در ایجاد اشتغال نیز ایفا نماید .ظرفیت تولید سالانه طرح ۳۰ هزار کیلوگرم است و بیش از ۶۰ درصد محصول تولیدی برای صادرات در نظر گرفته می شود.
معرفی سنگهای قیمتی
استفاده از سنگ های زینتی در ایران به حدود ۵ هزار سال پیش باز می گردد. پادشاهان هخامنشی از سنگ فیروزه نیشابوری برای دادن هدیه استفاده می کردند و امروز هم این سنگ در کشورهای حاشیه خلیج فارس و اروپا مشتریان فراوانی دارد .
سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی معمولا برای دسته ای از کانی ها به کار برده می شود می شود که با داشتن برخی ویژگی ها آنها را از سایر سنگها متمایز کند ، از آن جمله می توان برخی مواد آلی نیز که پایداری و زیبایی ویژه دارند و در زینت بکار می روند را نام برد . به غیر از مروارید ، مرجان ، کهربا و چند ماده دیگر که جزء گو هر ها به شمار می روند بیشتر گوهر ها از جمله مواد متبلور معدنی اند .
رنگ سنگهای قیمتی نسبت به پدیده های زیبای دیگر آن ، در درجه اول اهمیت قرار می گیرد . در اکثر حالات ، این رنگ مربوط به خود سنگ است و به صورت شفاف یا نیمه شفاف دیده میشود و در حالات خاص نیز ، رنگ آنها مربوط به پدیده های نوری در سنگ است که از آن جمله بازی رنگ در اپال ، آشکار شدن نور در سنگ ماه ، رنگ سطح در لا برا دوریت و یا پدیده های نوری جذبی در یاقوت قرمز ستاره ای و یاقوت کبود ستاره ای و چشم گربه ای را نام برد که در مورد اول بر روی سطح تراش داده به شکل ستاره و در مورد سوم به شکل چشم گربه دیده می شود . برای بکار بردن یک سنگ یا گوهر بصورت جواهر ،سختی معینی لازم است . از لحاظ تعیین ارزش و قیمت علاوه بر ارزش زیبایی ، کمیابی آن نیز در نظر گرفته می شود که تحت نام جواهر یا گوهر ، فرآورده های آن راهی بازار می شود .
سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی علاوه برمصارف زیبایی و تزیینی در گوهر در مانی، ساینده های بادی ، برش با فشار آب ، فیلتر کردن ، چاه های نفت ، موارد استفاده دارویی و دارو سازی و غیره نیز کاربرد دارند.
گردش مالی بین المللی و جایگاه ایران
طبق برآوردهای انجام‌شده در سال‌های اخیر تجارت بین‌المللی و حجم گردش مالی سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی در حدود ۱۰۰۰ میلیارد دلار است.
ایران از نظر تنوع منابع خدادادی سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی، پس از آمریکای جنوبی، هلند، شبه‌قاره هند و آفریقای جنوبی در رتبه پنجم دنیا قرار دارد. آمارها نشان می‌دهند که ارزش صادرات سنگهای قیمتی ایران حدود ۵۰۰ میلیون دلار و معادل ۵ صدم درصد از این تجارت سودآور جهانی است.
در میان کشورهای آسیایی هیچ کشوری را به قدمت ایران نمی‌توان یافت که تاریخ ۵هزار ساله در جواهرسازی و زرگری داشته باشد. اکنون کشورایران در رتبه پنجاهم جهان در فناوری سنگهای قیمتی قرار دارد و با وجود منابع غنی متاسفانه در این تجارت جهانی به اندازه کافی فعال نمی باشیم.
ذخایر معدنی سنگهای قیمتی کشور بیشتر سنگهای نیمه قیمتی هستند . فیروزه ، عقیق ، روزکوارتز ، آمیتیست ، آندوزیت ، تیانیت ، کریزکلات ، وارازیت ، دُر ، باباقوری ، چشم گربه‌ای ، چشم ببری ، جاسپر ، گارنت و اپیدوت از انواع سنگهای نیمه قیمتی موجود در ایران هستند و البته باید به مروارید خلیج فارس نیز اشاره کرد که شهرت جهانی دارد .
وضعیت تولید و فراوری در کشور
۴ میلیارد تن ذخیره سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی در کشور شناسایی شده که با این حساب، ایران از نظر میزان ذخایر و کیفیت در میان ۱۰ کشور مطرح دنیا وجود دارد . در ایران بیش از ۲۰۰ محدوده دارای سنگ قیمتی شناسایی شده است. سنگ‌هایی همچون عقیق، فیروزه، سنگ کریستال، گارنت و جاسپردر معادن استان‌های خراسان، اصفهان، آذربایجان شرقی، لرستان، همدان و زنجان وجود دارند.
عدم وجود تکنولوژی پیشرفته ، عدم سرمایه گذاری و توجه به ارتقای سطح مهارت انسانی از مهمترین دلایل نرسیدن ایران به جایگاه اصلی خود در صادرات سنگ های قیمتی است . متاسفانه در زمینه فراوری کار چندانی در کشور صورت نگرفته است و همه ساله مقادیر متنابهی ارز جهت خرید سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی به صورت تراش خورده از کشور خارج می گردد و سنگ های مذکور از طرق مختلف که اغلب قانونی نیستند وارد کشور می شوند.
درحا حاضر استخراج، تراش، تولید جواهرآلات و حتی فروش و تجارت آن همچنان سنتی است و به همین دلیل از ارزش‌افزوده بالای این صنعت محروم هستیم.
تنها تراش متداول در کشور در حال حاضر تراش معمولی معروف به دامله (Cabochon) است که آنهم نه تنها ارزش افزوده زیادی را به دنبال ندارد بلکه در نابسامانی شدید بسر می برد و بصورت محدود تراش صفحه ای Faceted انجام می شودکه در سطح کشور انگشت شمار بوده و اغلب تولیدات آنها دارای اشکالاتی می باشدکه از ارزش اقتصادی آن می کاهد و از نظر حجم نیز بسیار محدود است.
معرفی این طرح با انگیزه ایجاد یک واحد تراش سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی به روشهای روز و پیشرفته دنیا به عنوان نمونه پیشنهاد گردیده است.
اهمیت اقتصادی
ارزش برخی سنگهای قیمتی از طلا هم بیشتر است و با برنامه ریزی مناسب و استفاده از فناوری روز و مدرن امکان فعالیت در سطح بین المللی وجود دارد و می توان از این ظرفیت استفاده نشده در کشور بهره برد.
مطابق بررسی های انجام شده ارزش‌افزوده سنگهای نیمه قیمتی ۲۰ برابر است. به بیان دیگر می‌توان با خریداری یک کیلو سنگ خام با قیمت تعیین شده، با فرآوری آن ۲۰ برابر قیمت اولیه ارزش‌افزوده به دست آورد. در مورد سنگهای قیمتی نیز تا ۵۰۰ برابر ارزش‌افزوده ایجاد می شود.
در ایران ۷۰ نوع سنگ قیمتی و نیمه قیمتی وجود دارد که اگر مدیریت صحیحی برای بهره برداری از آن صورت گیرد و این سنگ ها در نهایت به صورت زیور آلات از کشور صادر شوند بطور متوسط ارزش افزوده ای حدود ۱۰۰ برابر برای آنها ایجاد می شود. بنابراین مهمترین هدف سرمایه گذاری در این طرح فراوری سنگهای نیمه قیمتی تا قیمتی و صادرات آنها بصورت محصولات نهایی بوده تا ارزش افزوده حداکثری حاصل گردد.
شاخصهای فنی و اقتصادی
مطابق تحقیقات برای ایجاد یک واحد تولید و فراوری سنگهای قیمتی حدود ۵ میلیارد تومان سرمایه مورد نیاز است. البته با هر میزان سرمایه ای می توان فعالیت در این صنعت را آغاز کرد ولی برای ایجاد یک واحد صنعتی و استفاده از فناوری روز و صادرات محصولات سرمایه گذاری ۵ میلیارد تومان مناسب می باشد. مواد اولیه طرح کاملا از داخل کشور قابل تهیه می باشد و حدود ۶۰ درصد از محصولات تولید شده نیز برای بازار های صادراتی پیش بینی می گردد. نرخ بازده داخلی طرح حدود ۴۰ درصد است که بازدهی قابل قبولی می باشد و دوره بازگشت سرمایه ۳ سال می باشد.
ارزیابی نهایی
تولید و فراوری سنگهای قیمتی فرصت سرمایه گذاری جذابی است به شزط آنکه از ابتدا بر صادرات تمرکز داشته باشید. بازار بسیار بزرگی پیش رویتان است و تولیدات ایرانی برای موفقیت در این بازار از مزیتهای زیادی برخوردار است. نرخ بازدهی طرح مناسب بوده و با برنامه ریزی مناسب منافع اقتصادی طرح می تواند بسیار بیشتر باشد. این طرح به عنوان اولویت سرمایه گذاری در بسیاری از استانها نیز نعرفی شده است و ممکن است بتوانید از حمایتهای دولتی نیز استفاده نمایید.
