به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از تسنیم، «شبکه ملی اطلاعات» یکی از پروژه‌های ملی است و مساله‌ای که امروز برای مردم اهمیت دارد، خدماتی است که باید بر بستر شبکه ملی اطلاعات به دست آنان برسد.
پروژه توسعه شبکه ملی اطلاعات به‌عنوان یکی از جدی‌ترین طرح‌هایی که در دستور کار وزارت ارتباطات دولت سیزدهم قرار گرفته است، روزبه‌روز در حال پیشرفت است و طبق آخرین آمار ارائه‌شده توسط زارع‌پور «شبکه ملی اطلاعات امروز نزدیک به 60 درصد پیشرفت داشته است.»
در دوره جدید توسعه متوازن زیرساخت‌ها و خدمات پایه و کاربردی بر بستر شبکه ملی اطلاعات را به صورت هم‌زمان در اولویت قرار گرفته است. همه بخش‌ها بر اساس سند معماری و طرح کلان وظایف خود را در توسعه شبکه ملی انجام خواهند داد. اما باید به این نکته توجه داشت که به لحاظ تجهیز، توسعه و پیاده‌سازی این طرح کلان، سهم دولت حدود 10 درصد و 90 درصد باقی‌مانده بر عهده بخش خصوصی گذاشته شده است. بنابراین برای ارائه خدمات متنوع به مردم باید شرایط برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی براساس یک مدل اقتصادی فراهم شود.
برای موفقیت در این مسیر، باید تضمین شود که سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این پروژه کمترین آسیب را دارد. یکی از زمینه‌هایی که اکنون برای سرمایه‌گذاری مهیا شده، توسعه زیرساخت برای دسترسی، تسریع اتصال و ارتباط پُرسرعت فیبر نوری تا درب منازل و اماکن مختلف است که برای دستیابی به این هدف حداکثر سه تا چهار سال زمان نیاز است.
ایجاد زیرساخت‌های ارتباطی و اطلاعاتی شرط لازم برای استقرار شبکه ملی اطلاعات است. اولین مسئله مهم استقرار شبکه‌های پرسرعت با فناوری جدید ارتباطی است. بنابراین برای استقرار لایه‌های مختلف شبکه ملی اطلاعات ضروری است از شبکه‌های ارتباطی پهن باند استفاده شود.
الزاماتی در شبکه ملی اطلاعات وجود دارد که به آنها بی‌توجهی شده است. به طور مثال خدماتی مانند پیام‌رسان و موتور جستجوی بومی هم‌راستا با پهن‌باند اینترنت رشد نکرده‌اند و این توسعه باعث شده فقط بازار پیام‌رسان‌های خارجی داغ شود.
یکی از مشکلاتی که بر سر راه توسعه شبکه ملی اطلاعات قرار گرفته، این است که مقررات با شیب توسعه فناوری‌ها وضع نشده‌اند و نگاه‌ها به خدمات‌دهندگان داخلی سلبی بوده است. برای نگاه ایجابی هم موانع حقوقی وجود داشته که باید آنها را برطرف کرد تا بتوان جنبه حمایتی و زمینه‌های لازم برای توسعه خدمت‌های داخلی را فراهم کرد.
شاید بتوان گفت شبکه ملی اطلاعات در مقاطعی از نظر زیرساخت ارتباطی خوب پیش رفته است، اما در توسعه خدماتی که نظیر سرویس‌دهندگان خارجی ارائه می‌شود، کوتاهی شده است. در چهار سال گذشته، در توسعه زیرساخت ارتباطات ثابت نیز مشکلاتی وجود داشته که این نیز مزید بر علت شده است. با توسعه خدمات داخلی و افزایش تعداد کاربرها، نیاز به ترافیک نیز افزایش پیدا می‌کند و باید همیشه در افزایش ظرفیت و پوشش شبکه فعال بود.
در همین زمینه «امیر خوراکیان»، سخنگوی ملی فضای مجازی، صحبت‌هایی در خصوص احتمال قطع دسترسی به شبکه جهانی اینترنت و جایگزین شدن آن با شبکه ملی اطلاعات مطرح کرده و با رد این گفته‌ها آنها را توهم خوانده است.
سخنگوی ملی فضای مجازی در همین راستا اظهار داشت: «این توهم وجود دارد که شبکه ملی اطلاعات یعنی قطع اینترنت جهانی و بین‌المللی که ادعای بی‌ربط و بی‌معنایی است. این موضوع از سوی ما تکذیب و رد می‌شود نه کسی چنین نظری دارد و نه اصلاً شدنی است.»
خوراکیان هدف از ایجاد و راه‌اندازی این شبکه را حفظ استقلال کشور در عین تداوم ارتباط با جهان دانست و اظهار کرد: «شبکه ملی اطلاعات در واقع زیرساخت ارتباطی کشور است و هدف آن استقلال کشور و وابسته نبودن خدمات عمومی و خدمات پایه به شرکت‌هایی است که هیچ‌گاه پاسخگو نبوده و هیچ اصولی را نمی‌پذیرند، ما نمی‌خواهیم با آنها قطع رابطه کنیم، در واقع هدف این است که خودمان نیز دارای این خدمات و ارتباطات باشیم.»
وی با اعتقاد بر اینکه وجود چنین شبکه‌ای باعث می‌شود اطلاعات شخصی و همچنین داده‌های خاص کشور در داخل مرزها باقی بماند و به دست سایر کشورها نرسد، افزود: «برخی مسائل مربوط به حریم شخصی می‌شود یعنی لزومی ندارد گفتگوی شما با دوست، همکار یا اعضای خانواده‌تان یا هر کاربر دیگری در فضای مجازی در مرحله نخست به خارج از کشور رفته و بعد به ایران بازگردد؛ در مورد خدمات نقشه و مکان‌یاب در کشور نیز این موضوع مطرح است، چه لزومی دارد که تمام اطلاعات حمل‌ونقل و رفت‌وآمد شهروندان ما در کشورهای دیگر که بعضی از آنها متخاصم هم هستند ثبت شود.»
سخنگوی مرکز ملی فضای مجازی به معایب قرار دادن برخی اطلاعات کشور در اختیار کشورهای خارجی نیز اشاره کرد و گفت: «ده‌ها سرویس گوگل در ایران از آن طرف مسدود است، در واقع هر سرویسی که در کارآفرینی و توسعه نقش دارد، از طرف آنها در ایران مسدود می‌شود. اگر این اتفاق مثلاً در مورد سرویس‌های مکان‌یاب رخ دهد و فرض کنید یک شبه از جانب یک شرکت خارجی که تسلط کامل در این حوزه در کشور پیدا کرده است تمام سرویس‌های مکان‌یاب مسدود شود، چه مشکلاتی در رفت‌وآمد عمومی و امور روزمره مردم به وجود می‌آید. ما در واقع به دنبال استقلال در این زمینه‌ها هستیم و قصد داریم هم‌زمان با حفظ ارتباطات جهانی، امکانات داخلی خودمان را توسعه دهیم.»
به گفته خوراکیان همین حالا هم کاربران از شبکه ملی اطلاعات استفاده می‌کنند: «استفاده از پیام‌رسان‌ها و سکوهای داخلی، برنامه‌های مربوط به تراکنش‌های مالی، برگزاری کلاس‌های درسی و آموزشی به‌صورت مجازی و... بر بستر شبکه ملی اطلاعات در حال انجام است.»
به گفته امیر خوراکیان، شبکه ملی اطلاعات به طور کلی در چهار لایه در فضای مجازی در نظر گرفته می‌شود. او این چهار لایه را چنین تشریح کرد: «نخست لایه زیرساخت ارتباطی کشور که شامل شبکه ارتباطی، مراکز ICT، خدمات نام دامنه، مراکز تبادل ترافیک بین‌الملل و داخلی و... می‌شود؛ لایه بعدی، مربوط به خدمات شبکه ملی اطلاعات می‌شود که مراکز داده اختصاصی، مراکز داده عمومی، زیرساخت ابری، مراکز تبادل پیام و اطلاعات که همه در حوزه خدمات شبکه ملی اطلاعات می‌گنجد.»
دو لایه دیگر این شبکه نیز به خدمات کاربردی و محتوا مربوط می‌شود که می‌تواند روی شبکه فعال شود و توسعه یابد. خوراکیان اذعان داشت مواردی همچون خدمات میزبانی مراکز داده، خدمات هوشمند، مخازن و کتابخانه‌ها و ای‌پی‌آی‌ها، خدمات پایه مکانی و نقشه، پیام‌رسان و شبکه اجتماعی، سیستم عامل، رایانامه، زیست‌بوم جویش‌گر، خدمات امن‌سازی، خدمات مقابله با حوادث اموری هستند که باید در خدمات شبکه ملی اطلاعات فعال شوند.
شبکهٔ ملی اطلاعات که با نام‌های دیگر اینترنت ملی و شبکهٔ ملی اینترنت نیز شناخته می‌شود، اینترانت ملی ایران است. این شبکه پروژه‌ای برای توسعه زیرساخت اطلاعاتی امن و پایدار ملی در ایران است.
