باآرامش به جنگ کرونا برو!

سیستم دفاعی بدن نقش مهمی در ابتلا به بیماری دارد.بنابراین می‌توان به این نتیجه رسید که به جای هولناک کردن بیماری و ترسیدن از آن باید اطلاعات و آگاهی خود را درباره آن افزایش دهیم. توجه داشته باشیم وقتی کسی در خانه خودمان یا اطرافیان مبتلا شود نباید به چشم بیماری خاصی به او نگاه کنیم که باعث آزار و تضعیف روحیه‌اش شود. رعایت کردن تمام نکات بهداشتی و ایمنی، مغایرتی با توجه و مراقبت صحیح ما از بیمار ندارد. اتفاقا برعکس این بیماران نیازمند توجه و مراقبت و دلجویی بیشتری هستند؛ خصوصا از لحاظ عاطفی باید توجه لازم را به آنها داشته باشیم تا با امیدواری و قدرت بیشتری بتوانند در مقابل بیماری مقاومت کنند. فراموش نکنیم افزایش توان ذهنی و جسمی بیماران برای مقابله با بیماری بسیار مهم است. درست است که رعایت نکات بهداشتی در مبتلا نشدن افراد به بیماری کرونا بسیار مهم است. ولی این موضوع اصلا به آن معنا نیست که درصورت ابتلای فرد به این بیماری او را مقصر بدانیم و فکر کنیم او در این خصوص کوتاهی یا بی‌مبالاتی کرده است. در واقع عوامل بسیار زیادی برای ابتلای فرد به این بیماری دخیل هستند ازجمله سن، میزان روحیه و توان ذهنی و جسمی فرد، چگونگی سیستم ایمنی بدن، داشتن بیماری‌های سخت و مزمن از قبل و... به این ترتیب با بروز بیماری باید به تمام این نکات توجه داشت. اظهارنظرها و توصیه‌های غیرعلمی به بیماران و اطرافیان آنها هم علاوه بر خطرزا بودن باعث سر‌درگمی بیشتر آنها می‌شود. بنابراین بهترین کار دلجویی و در صورت لزوم تهیه مایحتاج و هر نوع کمک البته مطابق میل و درخواست خود بیمار و اطرافیان آنهاست.توجه بیش از اندازه، سؤال کردن‌های بی‌مورد و پی‌در‌پی از بیماران و اطرافیانشان نه‌تنها کمکی به آنها محسوب نمی‌شود‌؛ بلکه آرامش آنها را به هم می‌ریزد و گاهی آنها را بیشتر کلافه می‌کند.

واکنش‌های هیجانی 

در طول تاریخ بارها شاهد بروز و شیوع چنین بیماری‌هایی بود‌ه‌ایم که به‌صورت اپیدمی یا پاندمی مشکلات زیادی به‌وجود آورده‌اند. اما واکنش‌های هیجانی افراد به این موضوع خیلی مهم است. انتشار بیماری به‌صورت جهانی به‌طور مشخص، مقصر خاصی ندارد. ولی در اینکه ما باید در حد خود، تمام مسائل مربوط به آن را رعایت کنیم و دیدگاه غیرهیجانی داشته باشیم شکی نیست.در واقع باید تلاش کنیم مواجهه ما با بیماری معقول باشد‌؛ یعنی نه آن قدر از آن بترسیم که توانمان کم شود و استرس و اضطراب، سیستم ایمنی ما را کاهش دهد و نه آن‌قدر بی‌مبالاتی کنیم که خودمان و دیگران را درگیر بیماری کنیم. در واقع بهترین کار این است که علاوه بر آنکه رعایت بهداشت را بکنیم آرامش هم داشته باشیم.

حواشی بیماری 

مشکلات بیماری‌های جهانگیری مانند کرونا فقط محدود به زمان شیوع آن بیماری نخواهد بود.بلکه عواقب بسیاری هم به‌دنبال خواهد داشت. حتی کسانی که قبلا هیچ‌گونه وسواسی نداشته‌اند با بروز این بیماری دچار نوعی وسواس شده‌اند و شاید حتی خودشان هم متوجه نشوند و فکر کنند به‌خاطر محافظت و مراقبت خود از بیماری اینگونه عمل می‌کنند. ابتلا به ترس، استرس، اضطراب، احساس تنهایی‌های آزار‌دهنده و افسردگی هم ازجمله مشکلات دیگری هستند که هنگام شیوع چنین بیماری‌هایی ممکن است افراد زیادی با آن درگیر شوند. البته این موارد ازجمله مواردی هستند که اغلب بر اثر حوادثی مانند جنگ، سیل، زلزله، تصادف، بیماری و...در همه دنیا با آنها مواجه بوده‌ایم. در گذشته هم با شیوع بیماری‌های واگیرداری مانند سارس، ابولا، آنفلوانزی H1N1 و... این موارد وجود داشته و انگار همیشه با بشر همراه بوده‌اند.اما موضوع مهم در این میان واکنش بشر است و اینکه او چگونه بتواند با این مشکلات برخورد کند.می‌توان گفت بهترین واکنش بشر به چنین مشکلاتی واکنش علمی است. البته افراد غیرآکادمیک و افرادی که با مسائل علمی هم در ارتباط نیستند می‌توانند دیدگاه علمی داشته باشند؛ به این معنا که ابتدا سعی کنند هیجان خودشان را مدیریت کنند، اخبار را حتما از منابع رسمی و درست پیگیری کنند، به شایعات توجهی نداشته باشند و در اینترنت و کانال‌های مختلف مدام اخبار مربوط به بیماری را دنبال نکنند. نکته مهم رعایت کردن تمام موارد پیشگیری از ابتلا به بیماری کووید- 19مانند ماندن هر چه بیشتر افراد در خانه و رعایت بهداشت و پس از آن رها کردن آن است. به این ترتیب می‌توان آرامش بیشتری را تجربه کرد.

ابهام‌زدایی 

در مواقع بحران و شرایط سخت نوع «تفکر » افراد بسیارمهم است. همه افراد در یک سطحی دارای تفکر خاص خودشان هستند. هنگام بروز مشکلات و بیماری‌ها هم چیزی که باعث می‌شود نتوانیم اینگونه موقعیت‌های سخت را تاب بیاوریم و در واقع از پس آنها برآییم، فکر کردن بیش از اندازه به آنها و به‌اصطلاح گیرکردن و ماندن در آنهاست؛ اینکه دائم از خودسؤال کنیم چرا چنین مشکلی برای ما پیش آمد؟ نکند نتوانیم به‌خوبی آن را پشت سر بگذاریم، چرا این‌قدر احساس ناتوانی و تنهایی به سراغمان می‌آید و صدها 

«چرا »ی دیگر که باعث می‌شود نتوانیم «رهایی » و «آرامش » را تجربه کنیم.در این هنگام بهترین روش این است که به جای «چرا» دنبال «چگونه» باشیم. در واقع اگر الگوی درستی برای رو‌در‌رویی با مشکلات انتخاب کرده باشیم؛ هنگام قرارگرفتن در موقعیت‌های سختی مانند مقابله با بیماری‌های مسری و پاندمی (همه‌گیری جهانی) هم به‌جای اظهار درماندگی، زانوی غم به بغل گرفتن و فکر کردن به «چرا»‌های مختلف به «چگونه» مقابله کردن با آنها خواهیم پرداخت. دریافت اطلاعات درباره مشکلات و بیماری‌ها تا حدی که ابهام و ترس ما را برطرف کند خوب است، ولی پیگیری‌های بیش از اندازه آن‌قدر فکر ما را درگیر می‌کند که نمی‌توانیم آرامش داشته باشیم. چون ذهن‌مان فقط در حیطه بیماری و ترس از ابتلا به آن اسیر می‌شود. توجه داشته باشیم «ابهام» همیشه با «استرس» همراه است. در واقع اضطراب و استرس واکنش طبیعی سیستم روان‌شناختی ما به ابهام به‌شمار می‌رود. با توجه به اینکه بیماری کووید-19 هم ناشناخته است و هنوز درمان مشخص و قطعی برای آن وجود ندارد؛ واکنش‌های مربوط به آن نیز اغلب همراه با استرس و اضطراب است. اما مدیریت استرس و اضطراب ناشی از آن به‌دست خود ماست. برای ابهام‌زدایی در این خصوص هم فقط باید به سخنان و توصیه‌های افراد متخصص اکتفا کرد. دنبال کردن آمار مرگ‌ومیر افراد در دنیا هم موضوعی است که اغلب، میزان استرس و اضطراب ما را بالا می‌برد. اطلاعاتی در اختیار داشته باشیم؟ در این خصوص با دکتر یدالله دمیرچی، روانشناس و عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی گفت‌وگو کرده‌ایم.

برچسب نزنیم 

اگر از اهالی خانه خودمان، اطرافیان یا آشنایان کسی به بیماری کرونا مبتلا شده توجه داشته باشیم در طول بیماری یا پس از بهبود برچسب‌های خاصی مانند «کرونایی» به آنها نزنیم و مدام در مورد چگونگی ابتلا و مراحل درمان از این افراد سؤال نکنیم.اگر استرس و اضطراب خودمان هم در حد اختلال است آن را به دیگران منتقل نکنیم. طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی و انجمن‌های روان‌شناسی دنیا از رفتار نرمال و طبیعی؛ «هر رفتار، فکر و باوری که به زندگی عادی ما لطمه وارد کند اختلال به‌حساب می‌آید و طبیعی نیست.» گاهی اختلال استرس باعث لطمه و ایراد وارد کردن به روابط اجتماعی و بین فردی، شغل، تحصیل و تفریح و سلامت ما می‌شود. در شرایط عادی تعریف ما از استرس این است.اما وقتی شرایط خاصی مانند شیوع بیماری همه‌گیری مانند کرونا بر جامعه حاکم است تعریف ما از استرس کمی متفاوت‌تر است. مثلا اگر در شرایط عادی با یک‌بار شستن دست و صورت خیال ما از رعایت بهداشت راحت می‌شد، در شرایط شیوع بیماری، اگر این میزان بیشتر شود اختلال به‌حساب نمی‌آید. بلکه هنگامی می‌توانیم بگوییم دچار اختلال و وسواس شده‌ایم که به‌اصطلاح خودمان را از هستی ساقط کنیم، جرأت نداشته باشیم به چیزی دست بزنیم و از هرگونه خرید و رفت‌وآمد ضروری هم هراس داشته باشیم. بنابراین درصورت بروز اینگونه ترس‌ها و استرس‌ها حتما باید راهی برای رهایی از آن پیدا کرد تا مانع از حفظ آرامش خودمان و اطرافیان نشویم. بالابردن میزان آگاهی در این خصوص با مشورت گرفتن از متخصصان نیز مؤثر خواهد بود.

مواجهه معقول با بیماری

در اینکه ما باید در حد خود، تمام مسائل مربوط به آن را رعایت کنیم و دیدگاه غیرهیجانی داشته باشیم شکی نیست.در واقع باید تلاش کنیم مواجهه ما با بیماری معقول باشد‌؛ یعنی نه آن قدر از آن بترسیم که توانمان کم شود و استرس و اضطراب، سیستم ایمنی ما را کاهش دهد و نه آن‌قدر بی‌مبالاتی کنیم که خودمان و دیگران را درگیر بیماری کنیم

در مشکل نمانید

در مواقع بحران و شرایط سخت نوع «تفکر » افراد بسیارمهم است. همه افراد در یک سطحی دارای تفکر خاص خودشان هستند. هنگام بروز مشکلات و بیماری‌ها هم چیزی که باعث می‌شود نتوانیم اینگونه موقعیت‌های سخت را تاب بیاوریم و در واقع از پس آنها برآییم، فکر کردن بیش از اندازه به آنها و به‌اصطلاح گیرکردن و ماندن در آنهاست؛ اینکه دائم از خودسؤال کنیم چرا چنین مشکلی برای ما پیش آمد؟