به گزارش سرویس خودروی اقتصادآنلاین؛ سامانه یکپارچه فروش یا تخصیص خودرو از اردیبهشت ماه شروع به فعالیت کرد و فروش خودرو در سامانه های جداگانه متوقف شد. هرچند راه اندازی این سامانه بدون حاشیه نبود و در سه مرحله برگزار شده در آن شاهد مشکلات متعددی از جمله قطعی مکرر سامانه یکپارچه بودیم، دلیل توقف فروش جداگانه و راه اندازی سامانه یکپارچه، افزایش شفافیت و رضایتمندی متقاضیان اعلام شد. حالا پس از برگزاری سه مرحله از فروش در این سامانه وزارت صمت خبر از حذف این سامانه و بازگشت نحوه فروش خودروسازان به روال قبل از تاسیس این سامانه داده است.
اولین مرحله از فروش خودرو در سامانه یکپارچه اواخر اردیبهشت برگزار شد. در این مرحله در مجموع حدود ۴میلیون و ۱۷۵هزار نفر متقاضی برای حدود ۱۷۷ هزار خودروی عرضه شده ثبت نام کردند یعنی به طور کلی می توان گفت برای هر ۲۴ متقاضی در این مرحله یک خودرو در نظر گرفته شده بود.
برگزاری مرحله دوم نیز با وجود تجربه برخی مشکلات در مرحله اول، خالی از اشکال نبود و در طی برگزاری مرحله دوم، سامانه مجددا با اختلال مواجه شد. این مرحله با ثبت نام بیش از ۵ میلیون نفر به پایان رسید. در مرحله دوم شاهد افزایش ۶۸ درصدی تعداد ثبت نام کنندگان بودیم و این افزایش در حالی بود که تعداد خودروهای عرضه شده نسبت به مرحله اول کاهش بیش از ۴۱ درصدی را ثبت کرد. این بدان معنی است که در مرحله دوم برای یک خودرو حدود ۴۹ متقاضی وجود داشت.
مرحله سوم هم از لحاظ فنی و مشکلات سامانه حواشی زیادی داشت اما این همه ماجرا نبود و مهم‌ترین نکته در برگزاری مرحله سوم، عرضه تنها ۶۰ هزار دستگاه خودرو، برای ۶ میلیون و ۶۸۵ هزار متقاضی خودرو بود. در حالی در مرحله سوم فروش خودرو در سامانه یکپارچه، رکورد تعداد متقاضیان شکسته شد که کم‌ترین میزان خودرو عرضه شده در این سه مرحله نیز به ثبت رسید. به بیان دیگر در این مرحله از فروش برای هر دستگاه خودرو ۱۱۱ متقاضی وجود داشت که به معنی شانس کمتر از یک درصدی برای برنده شدن در این لاتاری خودرویی بود.
نمودار زیر روند افزایش متقاضیان در کنار کاهش تعداد خودروهای عرضه شده را نشان می دهد
حالا پس از برگزاری سه مرحله فروش در سامانه یکپارچه تخصیص خودرو روز گذشته منوچهر منطقی، معاون صنایع حمل و نقل وزارت صمت اعلام کرد که سامانه یکپارچه فروش از فرآیند تخصیص خودرو حذف شده و از این به بعد فروش هر خودروساز در سامانه مختص به خود آن شرکت انجام خواهد شد. همچنین با توجه به خروج محصولات اکثر خودروسازان از فرآیند قرعه کشی و تداوم تقاضای فزاینده در محصولات گروه ایران خودرو حذف سامانه یکپارچه تخصیص عملا بدان معنا خواهد بود که در بین خودروساران دولتی و خصوصی تنها ایران خودرو از این به بعد قرعه کشی برگزار می کند و این قرعه کشی در سامانه مختص به خود ایران خودرو برگزار خواهد شد.
این اقدام وزارت صمت در حذف سامانه ای که ابتدا با صرف وقت و هزینه بسیار و در ادامه با مشکلات متعدد راه اندازی شد انتقادات زیادی را از سوی کارشناسان این حوزه در پی داشت که اقتصادآنلاین در گفت و گو با امید قالیباف، مشاور و سخنگوی وزارت صمت به تعدادی از این سوالات و انتقادات پاسخ داد.
امید قالیباف در خصوص هزینه راه اندازی سامانه یکپارچه تخصیص خودرو و میزان سودمندی این اقدام گفت: یکی از فواید مهم راه اندازی این سامانه تجمیع عرضه و علی الخصوص تقاضا بود. تجمیع تقاضا به دلیل اینکه از ثبت نام یک متقاضی در طرح های فروش خودروسازان متفاوت جلوگیری می کرد باعث شد تا حدودی تقاضای کاذب برای خودروهای عرضه شده کاسته شود. همچنین با افزایش تولید خودرو هم در خودروسازان خصوصی و هم برای خودروسازان دولتی، با خروج از فرایند تخصیص در سامانه یکپارچه انتظار تکرار مشکلات گذشته را نداریم. این سامانه هم برنامه و نرم افزار جدیدی نبود و خودروسازان قبلا به صورت جداگانه از آن استفاده می کردند و ما فقط آن ها را برای نظارت بیشتر تجمیع کردیم و در نتیجه هزینه چندانی برای ما نداشت.
یکی دیگر از دلایلی که همواره برای راه اندازی سامانه یکپارچه تخصیص خودرو از سوی وزارت صمت عنوان می شد، افزایش نظارت بر عملکرد توزیع خودرو توسط وزارت صمت بود که قالیباف در خصوص نحوه نظارت بر خودروسازان پس از توقف سامانه گفت: نظارت ما بر خودروسازان به دو صورت ادامه دار خواهد بود. خودروسازان همچنان برای فروش و عرضه خود باید تعداد خودروهای عرضه شده خود را به دفتر صتایع حمل و نقل وزارت صمت اطلاع بدهند و فروش آنها هم باید به تصویب در این دفتر برسد تا مشکلات گذشته و فروش بیش از ظرفیت خودروسازان تکرار نشود. در خصوص خودروهایی هم که مشمول قیمت مصوب می شوند همچنان فروش آن ها تحت نظارت از سوی سازمان حمایت خواهند بود.
سخنگوی وزارت صمت در خصوص برنامه های وزارت صمت به عنوان سیاست‌گذار برای بهبود شرایط تقاضا در محصولات ایران خودرو گفت: وزارت صمت برای کنترل این فرآیند از دو ساز و کار استفاده می کند. برای محصولاتی که تقاضا در آن خیلی بالاست وزارت صمت در کنار افزایش تولید که از ابتدای سال هم به جد پیگیر آن بود، سیاست های قیمتی را هم دنبال می کند تا بتواند عرضه و تقاضا را در گروه محصولاتی که تقاضا در آن بسیار بالاست تعدیل کند.
باید دید با بازگشت فرآیند فروش به روال سابق آیا مشکلات قرعه کشی ها گذشته تکرار خواهد شد و سیاست های وزارت صمت می تواند شرایط قرعه کشی محصولات ایران خودرو را بهبود ببخشد؟
