چطور یک کودک شاد داشته باشیم؟

تمام راه و روش های تربیت یک فرزند شاد و موفق و با انگیزه

به گزارش اقتصاد آنلاین، گاهی برخی از والدین تلاش می‌کنند با کارهایی مانند خرید هدیه، کودکان را شاد کنند، اما این خوشحالی لحظه‌ای به معنای داشتن کودک شاد نیست. کودکان شاد مهارت‌هایی دارند که موجب می‌شود تا شادی را در بلندمدت تجربه کنند و برای رسیدن به آن از لذت‌های آنی، چشم‌پوشی کنند. 

در این مقاله با راهکارهایی ساده و موثر به شما نشان می‌دهیم چگونه می‌توان این مهارت‌ها در کودکان پرورش داد و چطور می‌توان کودک شادتری تربیت کرد. برخی از این راهکارها نیاز به تغییر در نحوه برخورد والدین دارند و شاید نیاز به صرف زمان بیشتری داشته باشند، اما نتیجه آن‌ها داشتن کودکان و خانواده‌ای شاد و پویا خواهد بود.   

۱- شاد باشید تا کودکانی خوشحال داشته باشید

اولین گام برای داشتن کودک شاد این است که خودتان والدین شاد و شوخ‌طبعی باشید. میزان شادی و رضایت شما، به‌طور چشمگیری بر روی شادی فرزندانتان تاثیرگذار است. تحقیقات گسترده نشان می‌دهند که بین افسردگی مادران و بروز رفتارهای منفی در فرزندان ارتباط وجود دارد. در واقع افسردگی والدین موجب بروز مشکلات رفتاری در کودکان می‌شود و اثربخشی روش‌های تربیتی را از بین می‌برد. 

والدین برای شاد بودن نیاز دارند تا از خودشان رضایت داشته باشند. هدفمندی، اهمیت دادن به سلامتی، ورزش، ارتباطات مفید و شاد و مواردی از این دست موجب می‌شوند تا شما پدر و مادر شادتر و پرانرژی‌تری باشید. معاشرت با افراد خنده‌رو و خوش‌برخورد نیز می‌تواند عامل مهمی در ایجاد حس شادی باشد. افراد خوش‌اخلاق به اطرافیان هم حس خوشایندی منتقل می‌کنند و ارتباط با آنان در ایجاد حس سرزندگی و شادی موثر است. 

اما اگر با وجود رعایت مواردی که گفته شد، هنوز هم به اندازه کافی احساس رضایت و شادی ندارید، احتمالا لازم است تا از یک مشاور کمک بگیرید. به خاطر داشته باشید که کودکان توجه زیادی به شما دارند و احساسات شما به آن‌ها منتقل می‌شوند.

۲- برقراری ارتباط موثر با دیگران، مهارت کودکان شاد است

با این‌که می‌دانیم یادگیری مهارت‌های برقراری ارتباط چقدر اهمیت دارند، اما گاهی برخی از ما در آموزش این مهارت‌ها به فرزندانمان کوتاهی می‌کنیم. برخی از والدین نیز فرزندان خود را رها می‌کنند تا خودشان ارتباط برقرار کردن با دیگران را یاد بگیرند. شاید این جمله برایتان آشنا باشد: «ولش کن، خودشون باهم کنار میان»، اما این کافی نیست و لازم است تا در موقعیت‌های خاص به کودکان یاد دهید تا چگونه ارتباطی موثر برقرار کنند. این ارتباط موثر در کیفیت زندگی کودک و داشتن کودک شاد بسیار موثر است.

والدین می‌توانند با تشویق کودکان به همدلی، مهربانی و همکاری این مهارت‌های اجتماعی را در کودکان تقویت کنند. این آموزش‌ها نه‌تنها ضروری هستند، بلکه براساس مطالعات موجب می‌شوند تا فرزندان شما به‌واسطه داشتن ارتباطات موثر، احساس شادمانی کرده و زندگی بهتری داشته باشند. اگر مایل هستید اطلاعات بیشتری در این زمینه دریافت کنید می‌توانید به مقاله « چگونه کودکی اجتماعی تربیت کنیم؟ » مراجعه کنید.

۳- کمال گرا نباشید تا کودکانی شاد داشته باشید 

مطرح کردن مدام دستاوردهای بچه‌ها و مقایسه‌های بیش از حد، موجب سردرگمی و آشفتگی آن‌ها می‌شود. کودکانی که والدین آن‌ها بیش از اندازه بر موفقیت تاکید دارند، بیش از کودکان دیگر مستعد ابتلا به افسردگی و اضطراب هستند. همچنین تحقیقات نشان می‌دهد اکثر بچه‌هایی که دائما به‌خاطر هوش بالا مورد تحسین قرارگرفته‌اند، بیشتر تمایل دارند تا معمای‌های ساده‌تر را حل کنند. آن‌ها نگران اشتباه‌کردن خود و تغییر نظر دیگران هستند.  بتابراین اگر می‌خواهیم کودک شاد داشته باشیم نباید کمال‌گرا باشیم و برای دست‌یابی به موفقیت کودک را تحت فشار قرار دهیمو

بر اساس نظر روان‌شناسان حوزه کودک، وقتی کودکان را صرفا به خاطر نتایج و موفقیت‌هایشان ستایش می‌کنیم، آن‌ها می‌خواهند به این فرآیند ادامه دهند. به همین دلیل اهمیت یادگیری و تلاش نادیده گرفته می‌شود و همه تمرکز کودک بر روی نتایج خواهد بود. ارزش قائل شدن برای تلاش کودک، نتایج مثبت‌تری دارد و تحسین کردن کودک موجب شادتر و پرانگیزه‌تر بودن او می‌شود. در واقع یکی از  مهم‌ترین نکات در تربیت کودکان شاد، این است که ارش تلاش کردن را برای آن‌ها پررنگ کنیم تا فارغ از نتیجه احساس شادی را تجربه کنند.

۴- برای داشتن کودکی سرزنده و خندان به او خوش‌بین بودن را بیاموزید

به اعتقاد کریستین کارتر، خوش‌بینی به قدری با شادی مرتبط است که حتی می‌توان این دو مفهوم را برابر دانست. او خوش‌بین‌ها را با بدبین‌ها مقایسه می‌کند و خوش‌بین‌ها را این‌گونه معرفی می‌کند:

در مدرسه، کار و ورزش موفق‌تر هستند.

سالم‌تر هستند و عمر طولانی‌تری دارند.

از ازدواج خود راضی‌تر خواهند بود.

احتمال کمتری دارد که دچار افسردگی یا اضطراب شوند.

رفتار والدین در آموزش خوش‌بینی به کودکان بسیار اهمیت دارد. آیا شما فرد خوش‌بینی هستید؟ برای داشتن کودکان خوش‌بین، سعی کنید بر روی نکات مثبت تمرکز کنید. از دل اتفاقات مختلف، نقاط مثبت را پیدا و مطرح کنید. خوب است در شرایط سخت، آرامش خود را حفظ کنید و از نتایج خوبی که آن اتفاق می‌تواند به دنبال داشته باشد یا لذت پیروزی بر مشکلات صحبت کنید. درواقع خوش بینی  پیش درآمد شادی است و اگر تمایل دارید کودک شادی داشته باشید ضروری است تا روحیه خوش‌بینی را در او تقویت کنید.

در مورد تقویت خوش‌بینی در کودکان یک فیلم بسیار جالب به نام «پولی آنا» وجود دارد. این فیلم سینمایی درباره دختربچه شادی است که پدرش به او یاد داده که در هر اتفاق یک جنبه خوشایند پیدا کند. «پولی آنا» پس از مرگ پدرش برای زندگی با خاله‌اش که زنی خشک و مقرراتی است به یک دهکده کوچک می‌رود. همه اهالی دهکده به تدریج تحت تاثیر خوش‌بینی «پولی آنا» قرار گرفته و دیدگاه‌شان نسبت به زندگی تغییر می‌کند. تماشای این فیلم می‌تواند به شما در تربیت کودکان شاد کمک کند. با دیدن این فیلم شما می‌توانید با تاثیر خوش‌بینی در زندگی آشنا شوید و آن را به کودکان خود نیز بیاموزید.

۵- تاثیر هوش هیجانی در افزایش نشاط کودکان را دست کم نگیرید

 خبر خوب این است که هوش هیجانی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل در شاد بودن، مهارتی اکتسابی است، نه یک ویژگی ذاتی. تقویت هوش هیجانی، به ما در شناخت احساسات خود و دیگران کمک می‌کند.اگر مایل هستید با دیگر انواع هوش در کودکان نیز آشنا شوید پیشنهاد می‌کنیم مقاله انواع هوش در کودکان را مطالعه کنید.

برای تقویت هوش هیجانی کودک مهم است که با کودک ارتباط برقرار کنید و به او کمک کنید تا احساسات خود را بیشتر بشناسد. به احساسات او صرف نظر از رفتار یا واکنش‌هایش اهمیت دهید و اجازه دهید تا آن‌ها را بروز دهد.

مکالمه زیر می‌تواند یک نمونه برای معرفی چگونگی کمک به کودک برای تقویت هوش هیجانی باشد:

کودک: «من خیلی از دستت عصبانی هستم.»

مادر: «تو خیلی از دست من عصبانی هستی. بیشتر توضیح بده. چون بهت اجازه ندادم که الان بازی کنی؟»

کودک: «بله!! من می‌خوام همین الان بازی کنم.»

مادر: «به نظرم ناراحتی.» (درحالی‌که کودک خودش را روی پای مادر می‌اندازد، کمی ناله می‌کند و سرش را روی شانه او می‌گذارد.)

به این ترتیب تنها کافی است تا مادر با کودک ارتباط برقرار کند تا او بتواند احساس خود را بهتر بشناسد. شناخت بهتر احساسات موجب می‌شود کودک درک بهتری از خود داشته باشد و علاوه بر این بتواند با دیگران ارتباطات موثری ایجاد میکند. این موارد از نکات مهمی است که  هر والدین برای داشتن کودکی شاد بایددرباره آن بداند.

۶- آموزش قدردانی به کودک کلید بانشاط ماندن کودکان است

مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۲ درباره قدردانی‌کردن انجام شده است نشان می‌دهد که افراد قدردان روابط بهتری دارند و این می‌تواند نکته کلیدی برای داشتن یک زندگی شادتر باشد. کودکان بیش از هرچیز باید قدردانی‌کردن را در رفتار والدین ببینند تا به‌مرور به یک عادت در خانواده تبدیل شود. 

نوشتن یادداشت‌های تشکرآمیز هم می‌تواند یکی دیگر از عادت‌های مفید در خانواده و در ارتباط با افراد دیگر باشد. برای مثال می‌توانید فرزندتان را تشویق کنید که یک یادداشت تشکر برای معلمش بنویسد. ایجاد این عادت‌ها در کودک‌ باعث می‌شود او روابط بهتری با اطرافیان برقرار کرده و کودک شادتری باشد.

۷- انتظارات بالای والدین دشمن شادی کودکان است

انتظارات والدین تاثیر زیادی در تمایل فرزندان برای تلاش و پیشرفت دارد. جالب است بدانید بچه‌هایی که تلاش می‌کنند و اهداف دست‌یافتنی دارند، شادتر هستند. تا زمانی که انتظارات والدین معقول و قابل دست‌یابی باشد، فرزندان بیشتر تلاش خواهند کرد تا انتظارات پدر و مادر را برآورده کنند.

اما توجه به این نکته مهم است که نباید رویکرد کمال‌گرایی داشته باشید چرا که احتمالا نتیجه عکس خواهد داشت. انتظار والدین برای بی‌نقص بودن فرزندشان، می‌تواند تهدیدی برای شادی کودک وسلامت روانی او باشد. همچنین اگر فرزند شما احساس کند که بیش‌ازحد توانش از او توقع دارید، ممکن است از اهدافی که برای او تعیین کرده‌اید فاصله بگیرد.

۸- فایده غذا خوردن در کنار خانواده شاد شدن کودک است

انجام فعالیت‌های خانوادگی مانند بازی‌کردن یا دور هم غذا خوردن، عاملی است که موجب می‌شود فضای خانه شادتر و صمیمانه‌تر شود. مطالعات نشان می‌دهند که کودکانی که با خانواده غذا می‌خورند، نسبت به آینده خوش‌بین‌تر بوده و کودکان شادتری هستند. این دورهم غذا خوردن همچنین بر تاثیر مثبت در روحیه کودک باعث کاهش بدغذایی در کودکان نیز خواهد شد.

 علاوه بر این کودکان در چنین فضایی کمتر دچار اضافه وزن یا سوءتغذیه می‌شوند. در اغلب موارد مشکلاتی از قبیل اضافه وزن موجب کاهش اعتماد به نفس کودک و در نتیجه گوشه‌گیری و افسردگی او می‌شوند.

برای داشتن کودک شاد، خوشحال بودن را به او یاد دهید

برخلاف آنچه دیگران تصور می‌کنند، شادی آموختنی است. در واقع شاد بودن نیازمند مجموعه‌ای از مهارت‌ها است که از کودکی و توسط والدین آموزش داده می‌شوند. همان‌طور که گفته شد نقش خانواده و به‌ویژه پدر و مادر در تربیت کودکان شاد، بسیار کلیدی است اما به خاطر داشته باشید که لازم نیست کودکان همیشه شاد باشند. آن‌ها احساسات ناخوشایند مانند غم، خشم، ترس و ناامیدی را نیز تجربه می‌کنند و این کاملا طبیعی است. در این مواقع مهم است که به آن‌ها کمک کنید تا راه‌هایی برای آرام کردن خود و کنار آمدن با احساساتشان پیدا کنند. 

در نهایت، مهم‌ترین کاری که می‌توانید برای داشتن کودک شاد انجام دهید این است که ابتدا محیطی صمیمانه در خانه ایجاد کنید. به‌طور کلی داشتن تفریحات و فعالیت‌های جمعی، وجود حس قدردانی میان اعضای خانواده، داشتن انتظارات منطقی و متناسب با توان کودک و پرهیز از کمال‌گرایی و تحسین کودک برای تلاش‌هایش مهم‌ترین راهکارهایی هستند که زمینه شادتر بودن کودک را فراهم می‌آورند. بچه‌هایی که در خانه فضایی دوستانه و آرام را تجربه می‌کنند، در مقابله با شرایط سخت، موفق‌تر و در نتیجه شادتر خواهند بود.

در این مقاله سعی کردیم تا راهکارهای مهم و رازهایی که باید در مورد داشتن کودک شاد بدانید را با شما در میان بگذاریم. شما برای شاد کردن فضای خانه از چه روش‌هایی استفاده می‌کنید؟ آیا تاکنون از روش‌هایی که در این مطلب گفته شد استفاده کرده‌اید؟