ترکیه کلیچداراوغلو دخالت کمتری در منطقه دارد / فضای ترکیه به شدت دو قطبی شده است

اقتصادآنلاین _ پرستو بهرامی راد؛ از صبح امروز انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۳ ترکیه آغاز شده است. این انتخابات در داخل ایران نیز مورد توجه قرار گرفته است. بدون شک رای آوردن هر کدام از کاندیدها بر سیاست خارجی این کشور و روند ارتباطی ترکیه با تهران تاثیر  خواهد داشت.

اقتصادآنلاین برای بررسی سیاست خارجی هر یک از کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری ترکیه با رضا عابدی گناباد، کارشناس مسائل ترکیه به گفتگو پرداخته است.

رضا عابدی گناباد در خصوص سیاست خارجی کمال کلیچداراوغلو در صورت پیروزی در انتخابات گفت: نباید به این مسئله صفر و صدی نگاه کرد. پیروزی هر کدام از طرفین برای ایران معایب و مزایایی دارد. اگر آقای کلیچداراوغلو رای بیاورد به دلیل اینکه فرد غربگرایی است، گسترش ناتو در شرق همانطور که گفته صورت می‎گیرد و این موضوع موجب نگرانی روس‌ها از پیروزی او می‌شود.

وی در ادامه توضیح داد: احتمالاً شاهد نزدیکی ترکیه به آمریکا، غرب، ناتو، اتحادیه اروپا و اسرائیل خواهیم بود. ما در حوزه دور زدن تحریم‌ها تعاملاتی با ترکیه داشتیم هر چند که اردوغان هم سیاست پاندولی در حوزه سیاست خارجی داشت و نوسانی با ایران برخورد می‎کرد،  اما به نظر می‌رسد آقای کلیچداراوغلو در این حوزه با ما روند جدیدی را در پیش بگیرد.

عابدی تعامل کلیچداراوغلو با غرب را برای ایران و روسیه نگران کننده توصیف کرد و اظهار داشت: از سوی دیگر اگر جریان غرب‌گرا در ترکیه روی کار بیاید، فشار بر روی جریان اهل سنت افزایش پیدا می‌کند که ممکن است مطلوب برخی محافل در داخل کشور ما هم نباشد. هر چند که برخی از علوی‌ها و شیعه‌ها به نظر می‌آید به خاطر سیاست‌های آقای اردوغان در سال‌های اخیر در مورد ایران و سوریه، گرایش به کلیچداراوغلو پیدا کرده اند.

این کارشناس البته پیروزی کلیچداراوغلو را به نفع سیاست منطقه‌ای ایران می‎داند و بیان کرد: در حوزه غرب به ضرر ما خواهد بود، اما در حوزه سیاست منطقه ای به نظر می‌رسد به نفع ما تمام می‎شود. چرا که حزب جمهوری خواه خلق و جریان غربگرای ترکیه به طور کلی نشان دادند که نگاهشان بیشتر به غرب و توجه آنها به معادلات منطقه کمتر است. ما انتظار تغییر ۱۸۰ درجه‌ای در سیاست خارجی ترکیه نباید داشته باشیم، اما قطعاً ترکیه کلیچداراوغلو کمتر در مسائل منطقه دخالت خواهد کرد.

وی در ادامه تصریح کرد: کلیچدار اوغلو اعلام کرده که با سوریه ظرف دو سال روابطش را از سر می‌گیرد و پناهندگان بر خواهند گشت. همچنین در حوزه روابط با عراق تجدید نظر خواهد کرد و به سمت گسترش روابط با عراق می‎رود. این موارد نشان می‌دهد که او در سیاست‌های ترکیه تغییراتی می‌دهد، به همین دلیل الهام علی‌اف نگران است و به سمت اردوغان متمایل شده است.

عابدی اظهار کرد: آقای کلیچداراوغلو ملی‌گرا است، اما قوم گرا نیست. یعنی به شدت اردوغان و متحدینش گرایش‌های قوم‌گرایانه ندارد. از این باب ترکیه در دوره احتمالی کلیچداراوغلو مقداری پایش را از معادلات منطقه خارج خواهد کرد و این می‌تواند به نفع ما باشد.

در ادامه گفت: آقای کلیچداراوغلو اعلام کرده من می‌خواهم نظام حکومتی ترکیه را تغییر دهم. یعنی از ریاست جمهوری به پارلمانی تغییر دهم. چون اردوغان این شرایط را ایجاد کرده و از نظر او دیکتاتوری رخ داده است. از سوی دیگر در انتخابات ترکیه به احتمال خیلی زیاد و طبق نظرسنجی‌ها جریان آقای اردوغان در مجلس دست برتر را دارد. حالا اگر کلیچداراوغلو رای بیاورد و بخواهد نظام را تغییر دهد باید به پارلمانی ببرد و بدون شک شاهد درگیری‌های شدید داخلی در ترکیه خواهیم بود. از طرف دیگر اگر کلیچداراوغلو رای بیاورد چون ائتلافی علیه آقای اردوغان شکل داده و این میز ۶ عضو دارد که با کردها ۷ عضو می‌شوند، بعضاً اختلافاتی هم باهم دارند.

این کارشناس ترکیه اشاره کرد: به نظر می‎رسد فردای پیروزی کلیچداراوغلو شاهد درگیری و تنش در بحث‌های داخلی ترکیه خواهیم بود. عده ای می گویند این مسئله به ضرر ماست. عده‌ای دیگر مثل من می‌گویند به نفع ماست. این شرایط باعث می‌شود ترکیه ۳ الی ۴ سال درگیر مسائل داخلی خودش شود، لذا باعث می شود که ترکیه در معادلات منطقه کمتر دخالت کند و این باعث افزایش نفوذ ایران می شود.

عابدی سیاست خارجی اردوغان را در صورت پیروزی در انتخابات اینگونه تفسیر کرد: اگر آقای اردوغان رای بیاورد ممکن است دو حالت پیش بیاید. ممکن است روال گذشته ادامه پیدا کند. عده‌ای می‌گویند چون جمهوری اسلامی ایران ۲۰ سال به دوره آقای اردوغان عادت کرده شاید پیروزی او به نفع ایران باشد. از سوی دیگر آقای اردوغان در مدت اخیر به شدت علیه آمریکا و بایدن موضع گرفته است. دیروز هم در آخرین سخنرانی، او در استانبول صراحتاً از دخالت‌های آمریکا در انتخابات ترکیه صحبت کرد. زمانی که کلیچداراوغلو با سفیر آمریکا دیدار کرد نیز واکنش نشان داد. عده‌ای تحلیل می‎کنند که اگر آقای اردوغان رای بیاورد با توجه به اینکه غربی‌ها پشتش را خالی کردند و رسانه‌های غربی مدام علیهش کار کردند، به سمت انتقام از غرب می‌رود و گرایش بیشتری به روسیه پیدا کند، اما بعضی می‌گویند ممکن است همان سیاست های قبلی ادامه پیدا کند. چه بسا آقای اردوغان اعتماد به نفسش بیشتر شود و گرایش‌هایش را در حوزه گسترش هژمونی ترکیه به قدرت را بیشتر ادامه دهد.  

در پاسخ به سوالی در مورد پیروزی احتمالی اردوغان یا کلیچداراوغلو در انتخابات ۲۰۳۰ این کارشناس گفت:  دهد. زی در انتخابات اینگونه تفسیر کردرد و اظهار داشتیر خیلی سوال سختی است. فضای ترکیه به شدت فضای دو قطبی شده و این فضای دو قطبی را آقای اردوغان ایجاد کرده است. در فضای دو قطبی هم نمی‎توان اظهارنظر کرد. در نظرسنجی‌ها نیز آراء بهم نزدیک است و قابل پیش‌بینی نیست که چه اتفاقی بیفتد.

وی در ادامه تصریح کرد: پیشبینی من این است که با توجه به فضای دو قطبی ترکیه مشارکت بالا خواهد بود. دیشب آقای اردوغان در مسجد ایاصوفیه در جمع نمازگزاران سخنرانی کرد و از اسلام، تدین و وحدت صحبت کرد. آقای کلیچداراوغلو نیز سر مزار آتاتورک در آنکارا رفت؛ این نشان دهنده یک ترکیه دو تکه است. ترکیه‌ای بین ترک و کرد، اسلامگرا و لاییک، شرق و غرب شکل گرفته است. ترکیه امروز درگیر مشکلات اقتصادی و معیشتی و همچنین با نسل جدید به نام نسل z مواجه است. بروز این نسل جدید در ترکیه که جوان هستند باعث تغییراتی در این کشور خواهد شد. آنها عمدتاً خواهان تغییر هستند. گفته می‌شود ۸۰ درصد قشر جوان یعنی افراد زیر ۲۵سال احتمالاً به کلیچدار اوغلو رای می‌دهند.

عابدی در نهایت گفت: شکل‌گیری نسل z فضای بسته‌ای که آقای اردوغان بعد از کودتای ۲۰۱۶ ایجاد کرده بود را برهم زده است. بحث‎های اقتصادی، زلزله ترکیه، گروه‌های ناراضی جدید مثل جوانان، ان جی اوها، نهادهای مدنی و زنان فضای ترکیه را پیچیده کرده‌اند. آقای اردوغان پیروز شود یا شکست بخورد، فضای دو قطبی در ترکیه ایجاد شده و با آن روبرو خواهند شد.