توافق هسته ای در وین، اهداف جدید دیپلماتیک در تل آویو
اولین نشست دیپلماتیک در اسرائیل نشان از تغییرات ژئوپلتیکی در منطقه خاورمیانه دارد. البته بذر این تغییرات از سال ۲۰۲۰ را در پیمان صلح ابراهیم که دونالد ترامپ، رییس جمهوری سابق آمریکا رقم زد باید دنبال کرد. این نوشتار به بررسی این نشست که مورد توجه رسانه های داخلی و خارجی قرار گرفته است، می پردازد.
اقتصاد آنلاین – پرستو بهرامی‌راد؛ جو بایدن، رییس جمهوری آمریکا از زمانی که وارد کاخ سفید شد، سعی دارد نقش امنیتی ایالات متحده آمریکا را در منطقه خاورمیانه کمرنگ‌تر کند. بزرگترین نشانه آن هم خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان و عراق بود. بر همین اساس به نظر می‌رسد با تغییرات استراتژیک و ژئوپلتیکی در خاورمیانه با خروج آمریکا، جنگ اوکراین و احتمال شکل‌گیری توافق هسته‌ای با ایران روبرو خواهیم بود.
در واقع در حال حاضر در خاورمیانه شاهد روابط دیپلماتیک و امنیتی جدید هستیم. هر اندازه که مذاکرات وین به توافق نزدیک‌تر می‌شود، اسراییل راه‌های مختلفی را برای مقابله علیه ایران امتحان خواهد کرد.
در حالی که ایالات متحده در نقش امنیتی خود در منطقه تجدید نظر کرده و روسیه و چین به دنبال منافع جدید در خاورمیانه هستند، اسراییل شاهد این است که دیگر خرابکاری در ایران امنیت او را تامین نمی‌کند. بر همین اساس راه صلح ابراهیم را بهترین مسیر برای مقابله با ایران در شرایط امروز می‌بیند.
نشست عربی - آمریکایی در اسرائیل
اسرائیل از مخالفین جدی پرونده برجام بوده و هست. با این حال سعی دارد در این دوره که مطمئن است جو بایدن، رییس جمهوری آمریکا به دنبال شکل‌گیری توافق است به صورتی جدید امنیت و خواسته‌های خود را در منطقه تامین کند.
مقامات اسراییلی وزیران خارجه آمریکا، بحرین، امارات متحده عربی و مراکش را در نشستی برای عادی‌سازی روابط با تل‌آویو دعوت کردند. این نشست نشان‌دهنده تغییر صف‌بندی‌ها در منطقه است. مقامات عرب، اسرائیل و ایالات متحده را برای اولین بار در خاک اسرائیل گرد هم می‌آورد تا درباره گسترش شراکت نوپای خود گفتگو کنند.
موضوعات مهم این نشست نیز مسائل ایران در منطقه و پیامدهای جنگ در اوکراین نیز اعلام شده است. در حالی که درگیری اسرائیل و فلسطین که موضوع اختلافی میان اسرائیل و اعراب بوده است، از اهداف اصلی این گردهمایی نیست.
اسرائیل با امضای صلح ابراهیم، مناسبات خود را با برخی کشورهای عربی بهبود بخشیده بود. سفر سران اسرائیل به امارات متحده و برقراری مناسبات دیپلماتیک با بحرین، مراکش و سودان از جمله این اقدامات هستند. رژیم صهیونیستی همچنین در روزهای گذشته قراردادی با مراکش به امضا رساند که همکاری در صنایع هوایی و فضایی را در بر می‌گیرد.
با این حال موضوع اصلی و نگرانی عمده امروز اسرائیل حضور منطقه‌ای ایران است. چندی قبل نفتالی بنت، نخست‌وزیر اسرائیل و شیخ محمد بن زاید آل نهیان، ولیعهد امارات مهمان السیسی، رییس جمهور مصر بودند و موضوع اصلی مذاکرات آنها حول و برنامه اتمی ایران و توافق احتمالی در وین بوده است.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در حاشیه نشست با متحدان منطقه‌ای گفته است: «واشنگتن به همکاری جهت مقابله با تهدیدات امنیتی ایران ادامه خواهد داد.» یائیر لاپید، وزیر امور خارجه اسرائیل می‌گوید: «ایران و گروه‌های نیابتی آن، دشمن مشترک همه ما محسوب می‌شود. اتحاد جدید اعراب و اسرائیل موجب بازدارندگی در برابر ایران می‌شود. درباره برنامه هسته‌ای ایران با آمریکا دچار اختلافاتی هستیم اما این مساله مانع از تداوم همکاری ما در این زمینه نخواهد شد.»
حدود یک سال پس از آغاز مذاکرات، توافق اکنون قابل دسترسی‌تر شده و این موضوع اسرائیل را نگران کرده است. مقامات صهیونیستی سال‌‌ها به عدم امنیت به دلیل وجود ایران در منطقه اهداف خود را دنبال و از آمریکا امتیازات فراوانی دریافت کرده‌اند. در صورت نهایی شدن توافق هسته‌ای با ایران، اسرائیل دیگر دستاویزی برای ایران‌هراسی در منطقه ندارد. صهیونیست‌ها در حالی که بارها دست به خرابکاری در ایران زده‌اند تا زیر میز مذاکرات بزنند با صبر استراتژیک و حملات به موقع ایران روبرو شده‌اند که سعی کرده روند مذاکرات به نحوی ادامه یابد.
حال که مذاکرات در یک قدمی توافق قرار دارد، برگزاری چنین نشستی از سوی اسرائیل به خوبی نشان می‌دهد که آنها توافق آمریکا با ایران را پذیرفته و سعی دارند در منطقه روند سیاست خارجی جدیدی برای خود تعریف کنند. البته اسرائیل نگران حضور منطقه‌ای ایران است و سعی دارد آمریکا را متوجه این نگرانی خود بکند. حال باید دید روند اینگونه عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی در منطقه به کدام سمت می‌رود و شکل جدید ژئوپلتیکی و امنیتی منطقه چه تغییراتی را به همراه دارد.
