دیپلماسی فعال ایران برای صلح افغانستان
در آستانه خروج نظامیان خارجی، مقام‌های ایرانی رایزنی‌های گسترده‌ای را با طرف‌های افغان آغاز کردند.
به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، رایزنی‌های گسترده سیاسی و دیپلماتیک جمهوری اسلامی ایران برای تسریع فرآیند سیاسی صلح در افغانستان در طول روزهای گذشته با شتابی بیشتر از سر گرفته شده است. درست بعد از سفر ۱۰روزه دستیار وزیر امورخارجه و مدیر کل غرب آسیای وزارت امورخارجه جمهوری اسلامی ایران به شهرهای مختلف افغانستان و گفت‌وگوها و رایزنی‌های او با مقام‌های ارشد و فعالان سیاسی این کشور، فرستاده ویژه دبیر کل سازمان ملل متحد در امور افغانستان برای نخستین‌بار از زمان انتصابش به این مقام به تهران آمده است تا با مقام‌های جمهوری اسلامی ایران در خصوص فرآیند سیاسی افغانستان گفت‌وگو کند.
این سفر در حالی انجام می‌شود که فرآیند گفت‌وگوهای سیاسی میان دولت افغانستان و طالبان همچنان در شرایط مبهمی قرار دارد و طرفین در آستانه نهایی‌شدن عقب‌نشینی کامل نیروهای خارجی از خاک افغانستان، هنوز نتوانسته‌اند به سازوکاری مشخص برای آتش‌بس در افغانستان دست پیدا کنند. بعد از گذشت چهار ماه از پیشنهاد جدید وزیر خارجه امریکا برای تشکیل یک سازوکار جدید منطقه‌ای و بین‌المللی تحت نظارت سازمان ملل متحد با حضور ایران، هند، پاکستان، روسیه، چین و امریکا هنوز پیشرفتی در عملیاتی‌شدن این پیشنهاد صورت نگرفته است. همزمان طرح پیشنهادی برای گفت‌وگو میان طالبان و دولت افغانستان در استانبول ترکیه هم با بن‌بست مواجه شده است.
با نزدیک شدن موعد عقب‌نشینی نیروهای امریکایی و متحدانش از خاک افغانستان، تحرکات منطقه‌ای و بین‌المللی برای آتش‌بس در افغانستان افزایش یافته است. همزمان با سفر ژان آرنو، فرستاده ویژه دبیر کل سازمان ملل متحد در امور افغانستان به تهران برای گفت‌وگو با مقام‌های جمهوری اسلامی ایران، زلمی خلیل‌زاد، فرستاده ویژه امریکا در امور افغانستان هم دیروز در کابل با مقام‌های افغانستان دیدار و گفت‌وگو کرد.
نخستین سفر فرستاده ویژه سازمان ملل در امور افغانستان به تهران
ژان آرنو، فرستاده ویژه دبیر کل سازمان ملل متحد در امور افغانستان و مسائل منطقه که در راس هیاتی به منظور رایزنی در خصوص مسائل افغانستان به تهران سفر کرده است، با محمدابراهیم طاهریان‌فرد مشاور وزیر امور خارجه و نماینده ویژه در امور افغانستان دیدار و گفت‌وگو کرد. در این ملاقات تحولات جاری افغانستان از جمله روند گفت‌وگوها و وضعیت امنیتی در آن کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفت. طاهریان فرد با اشاره به اینکه صلح و امنیت در افغانستان را به مثابه صلح و امنیت در جمهوری اسلامی ایران می‌دانیم، از روند صلح با مالکیت و هدایت افغان‌ها حمایت و آمادگی کشورمان برای همکاری در زمینه تسهیل و پیشبرد گفت‌وگوهای بین‌الافغانی را اعلام و بر لزوم حفاظت از دستاوردهای مردم افغانستان در دو دهه گذشته تاکید کرد. طرفین همچنین از افزایش خشونت‌ها در افغانستان طی ماه‌های گذشته ابراز نگرانی کرده و خواهان کاهش خشونت‌ها و جلوگیری از تلفات غیرنظامیان شدند.
موسوی: سازمان ملل مسوولیت فرآیند صلح افغانستان را بر عهده بگیرد
سید رسول موسوی، مدیر کل آسیای غربی وزارت امورخارجه که هفته گذشته به افغانستان سفر کرد تا با مقام‌ها و فعالان سیاسی این کشور گفت‌وگو و رایزنی کند، معتقد است که روند پیشنهادی وزیر خارجه امریکا برای ایجاد فرآیند موازی در گفت‌وگوها میان دولت افغانستان و طالبان توفیقی نداشته است و بعید است که به سرانجام برسد. موسوی در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس گفته است: «در سفر به افغانستان و صحبت با سفرای کشورهای مختلف و نماینده سازمان ملل در افغانستان و قبل آن به نظر می‌رسد که نشست استانبول شاید شکل نگیرد چون برای این نشست، هویتی مستقل قائل نشدند و این نشست را ادامه نشست دوحه در قطر دانستند و تا زمانی که اتفاق جدیدی رونمایی نشود و سازمان ملل نقش جدی‌تری در روند صلح افغانستان ایفا نکند تمام نشست‌ها مانند نشست دوحه است و فرق خاصی نخواهد داشت.» موسوی معتقد است که به دلیل محرمانه ماندن بخش‌هایی از توافق امریکا و طالبان، مذاکرات دوحه دچار بن‌بست شده است. وی می‌گوید: «در روند دوحه به نظر می‌رسد که امریکا و طالبان توافقات‌شان بیشتر از آنچه است که در متن توافقنامه آمده و طالبان اهمیت ویژه‌ای به این موافقتنامه می‌دهند و اساس مذاکرات آینده را توافقات دوحه می‌دانند که این رفتار آنها نشان می‌دهد. در مذاکرات دوحه مواردی‌هست که تاکنون منتشر نشده است اما برای گروه طالبان اهمیت دارد. نیاز است تا برای اجماع ملی آن اعتمادی که میان امریکا و طالبان پیش آمده به دولت، شخصیت‌های سیاسی، جهادی و مردم منتقل شود و آینده افغانستان نباید بر اساس توافق امریکایی باشد بلکه باید توافق بین‌الافغانی آن را رقم بزند.»
دستیار وزیر امورخارجه می‌گوید: «حالا که طالبان برای مشارکت در آینده افغانستان دعوت می‌شود باید یک دستور جدید برای سازمان ملل در افغانستان داشته باشیم که در چارچوب فصل هفتم منشور است که اگر ده‌ها نشست دیگر در شهرهای مختلف برگزار شود اما اگر دستور کار جدیدی نداشته باشد نمی‌شود نسبت به مذاکرات امیدوار بود و ادامه روند دوحه خواهد بود.» موسوی خاطرنشان کرد: سازمان ملل باید یک نگاه جدیدتری به افغانستان داشته باشد و در چارچوب فصل هفتم قطعنامه‌ای صادر کند و یک نماینده خاص در این چارچوب منصوب شود تا روند صلح را به گونه‌ای ویژه بررسی کند.»
مدیر کل آسیای غربی وزارت امور خارجه گفت: «ما از گذشته همواره بر خروج مسوولانه نیروهای خارجی از افغانستان تاکید کرده‌ایم و امروز هم اعتقاد داریم قطعا کشورهای اشغالگر باید از افغانستان بروند اما باید به مسوولیت‌های خود عمل کنند.» وی افزود: «در حقوق و عرف بین‌المللی داریم که هر گاه کشوری یک کشور دیگر را اشغال می‌کند باید ساختارهای نظامی و دیگر ساختارهای آن کشور بتواند امورات خود را مدیریت کند و تقویت شده باشد اما متاسفانه در افغانستان خروج انجام می‌شود اما هنوز معلوم نیست که خروج امریکا خروج همه‌جانبه است یا خروج نیروهای نظامی؛ ما مشاهده می‌کنیم که در همین جا هم در کار امریکایی‌ها نوعی فرار از مسوولیت وجود دارد که ضمن استقبال از خروج نیروها که حتما باید اشغالگری را پایان دهند، متاسفانه در بخش عدم تعهد به مسوولیت‌های خودشان مطابق با عرف بین‌المللی، به مسوولیت‌های خود عمل نکرده‌اند.»
دیدار خلیل‌زاد با مقام‌های افغانستان
زلمی خلیل‌زاد فرستاده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان در تازه‌ترین سفر خود به کابل بار دیگر با محمداشرف غنی رییس‌جمهوری و عبدالله عبدالله رییس شورای عالی مصالحه ملی دیدار و گفت‌وگو کرد. خلیل‌زاد در این دیدار ضمن یادآوری تداوم کمک سالانه ۳.۳ میلیارد دلاری امریکا به نیروهای امنیتی و دفاعی افغانستان و پیام حمایت آن کشور از نیروهای امنیتی و دفاعی به ویژه نیروی هوایی و بخش‌های اقتصادی و حقوق بشری افغانستان، خاطرنشان ساخت برای رسیدن به هدف مطلوب که افغانستان مستقل، متحد، بی‌طرف، دموکراتیک و صلح‌آمیز است، تلاش می‌کنیم تا دستاوردهای دو دهه گذشته حفظ و تقویت شود. دو طرف در این دیدار بر توسعه همکاری‌ها و تداوم مناسبات سیاسی، اقتصادی، دیپلماتیک و امنیتی تاکید کردند. دفتر مطبوعاتی شورای عالی مصالحه ملی افغانستان هم طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد که عبدالله عبدالله با خلیل‌زاد در کاخ سپیدار دیدار و درباره فصل جدید همکاری‌ها و روابط میان افغانستان و امریکا گفت‌وگو کردند. در اطلاعیه آمده است که امریکا در زمینه مبارزه با تروریسم، حمایت از نیروهای امنیتی و دفاعی و کمک‌های اقتصادی به افغانستان متعهد است. خلیل‌زاد گفته است که کشورش با قاطعیت از روند صلح افغانستان حمایت می‌کند و در راستای ایجاد اجماع جهانی و منطقه‌ای در حمایت از تلاش‌های صلح کار خواهد کرد. خلیل‌زاد در این سفر با محمد حنیف اتمر، وزیر خارجه افغانستان هم دیدار و گفت‌وگو کرد. نماینده ویژه امریکا قرار است در ادامه سفر خود به قطر برود تا در دوحه با سران طالبان در مورد فرآیند گفت‌وگوهای متوقف‌شده با دولت افغانستان رایزنی کند.
طالبان: با مترجمان و دیپلمات‌های خارجی کاری نداریم
گروه شبه‌نظامی طالبان با صدور بیانیه‌ای اعلام کرده است به مترجمان افغان که سابقه همکاری با نیروهای خارجی دارند، حمله نخواهند کرد. به گزارش طلوع‌نیوز در حالی که هزاران مترجم و کارمند بومی نیروهای خارجی از وجود تهدیدها در پی‌خارج شدن نیروهای خارجی از افغانستان، ابراز نگرانی کرده‌اند اما طالبان می‌گویند که این افغانان می‌توانند زندگی عادی‌شان را پیش ببرند و طالبان کاری با آنان ندارند. قرار است نیروهای خارجی تا یازدهم ماه سپتامبر سال جاری میلادی افغانستان را ترک کنند. در بیانیه طالبان آمده است: «امارت اسلامی با آنها کار ندارد، بلکه دعوت می‌دهد که به زندگی عادی‌شان برگردند و اگر در رشته‌ای تخصص دارند، به کشور خود خدمت کنند. از طرف ما تهدیدی متوجه آنها نیست. اگر کسی تهدیدی را به جان خود بهانه می‌گیرد و برای رفتن به خارج پرونده‌سازی جعلی می‌کند، این مشکل خود اوست.»
همچنین گروه طالبان اعلام کرد فعالیت تمامی دیپلمات‌های خارجی و کارمندان سازمان‌های بین‌المللی در افغانستان بدون اخلال ادامه خواهد یافت. به گزارش فارس محمدنعیم، سخنگوی دفتر سیاسی گروه طالبان در قطر گفت که این موضوع را هیات این گروه به رهبری شیرمحمد عباس استانکزی، معاون این دفتر طالبان روز یکشنبه در دیدار با توماس نیکلسون، نماینده ویژه اتحادیه اروپا برای افغانستان مطرح کرده است. به گفته وی، هیات طالبان در این دیدار تاکید کرده است: «امنیت دیپلمات‌ها و کارکنان بخش‌های انسانی جزیی از منافع ملی کشور ما و مسوولیت ما (طالبان) است.»
قتل‌عام هزاره‌ها را متوقف کنید
در طول ماه‌های گذشته با ادامه خشونت‌ها در سراسر افغانستان، یکی از اقوامی که بیشترین آسیب را از این خشونت‌ها دیده‌اند، شیعیان هزاره افغانستان هستند. براساس تازه‌ترین آمار کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان در ماه گذشته میلادی دست‌کم ۳۰۰ نفر بر اثر خشونت‌ها در افغانستان کشته شده‌اند که اکثر آنها از میان شیعیان هزاره این کشور هستند. عملیات هدفمند تروریستی علیه قوم هزاره و ناتوانی دولت مرکزی افغانستان در حمایت از هزاره‌ها با واکنش‌های گسترده‌ای در افکار عمومی مواجه شده است. روز دوشنبه مدیر کل غرب آسیای وزارت امور خارجه با انتشار پیامی نسبت به کشتار مردم هزاره در افغانستان واکنش نشان داد و گفت: دولت مبتنی بر ظلم و بی‌عدالتی دوام نخواهد آورد
سید رسول موسوی، دیروز دوشنبه در حساب کاربری خود در توییتر با انتشار عکسی از کشتار مردم هزاره افغانستان نوشت: «دولت مبتنی بر ظلم و بی‌عدالتی دوام نخواهد آورد.» دستیار وزیر امور خارجه در این توییت از هشتگ «قتل عام هزاره‌ها را متوقف کنید» استفاده کرده است. در هفته‌های اخیر حملات خونینی علیه هزاره‌ها در افغانستان انجام شده است و در یک مورد حمله به مدرسه سیدالشهدا در غرب کابل جان ۸۶ کودک را گرفت و بیش از ۱۰۰ دانش‌آموز را هم مجروح کرد. پس از آن نیز حملات خونین علیه هزاره‌ها در افغانستان انجام شده است که عاملان آن تاکنون شناسایی نشده‌اند.
